Kỳ 1: Đặt bảng thông tin, hộp tin về TGPL tại các xã nghèo...

Trước khi thực hiện Đề án đổi mới, số vụ tư vấn pháp luật và tham gia tố tụng của Trung tâm TGPL Nhà nước TP Hà Nội có nhiều hạn chế. Trong các năm 2014, 2015, về tư vấn pháp luật, Trung tâm TGPL đã thực hiện tư vấn pháp luật tại trụ sở Trung tâm và các Chi nhánh từ 300- 320 vụ việc/năm; các vụ việc tư vấn chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng và chế độ chính sách. Về tham gia tố tụng, Trung tâm TGPL cử trợ giúp viên pháp lý và luật sư CTV tham gia tố tụng để bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho từ 350- 360 người thuộc diện được TGPL trong các vụ án hình sự, dân sự và hành chính; phần lớn số vụ việc do luật sư là CTV thực hiện, trợ giúp viên pháp lý thực hiện chiếm tỷ lệ chưa đến 50% tổng số vụ trợ giúp.

Từ khi thực hiện Đề án đổi mới, Trung tâm TGPL tập trung vào việc thực hiện các vụ việc TGPL cho các đối tượng thuộc diện được trợ giúp; theo đó, các vụ việc TGPL đã tăng nhiều so với trước. Qua công tác kiểm tra, giám sát cho thấy, chất lượng vụ việc TGPL ngày càng được nâng cao, đạt tiêu chuẩn đánh giá của Bộ Tư pháp; các bản án đưa ra đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không có trường hợp nào bị oan sai, tạo niềm tin trong nhân dân nói chung và các đối tượng được TGPL nói riêng.

Một buổi truyền thông về TGPL cho người nghèo, cận nghèo và người có công tại xã Khánh Thượng, huyện Ba Vì, Hà Nội. Ảnh: K.D

Muốn nâng cao hiệu quả công tác TGPL, Đề án đổi mới đặc biệt quan tâm đến chất lượng nguồn nhân lực; vì vậy, từ việc có 24 trợ giúp viên pháp lý, Trung tâm TGPL đã ký hợp đồng cộng tác với 357 CTV trên toàn TP, trong đó có 228 người là luật sư. Từ năm 2015 đến năm 2017, số trợ giúp viên pháp lý được bổ nhiệm thêm 15 người, tất cả đều có đủ năng lực, trình độ, đáp ứng tốt yêu cầu công việc. Qua thực tiễn tiến hành tố tụng và phản hồi của các đơn vị, cá nhân cho thấy, các trợ giúp viên pháp lý khi tham gia tố tụng đều tuân thủ đúng, đầy đủ các quy định của pháp luật về TGPL và quy định pháp luật tố tụng; các vụ việc đều đạt chất lượng khá trở lên.

Nhằm nâng cao trình độ và kỹ năng thực hiện công tác chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ người thực hiện TGPL, UBND TP luôn quan tâm và chỉ đạo tổ chức 10-15 cuộc tập huấn về các văn bản pháp luật mới ban hành và kỹ năng thực hiện TGPL cho trợ giúp viên pháp lý, chuyên viên và CTV của Trung tâm. Ngoài ra, Trung tâm TGPL Nhà nước còn thường xuyên tổ chức những buổi tọa đàm, sinh hoạt chuyên đề pháp luật, trao đổi kinh nghiệm TGPL cho các trợ giúp viên pháp lý và chuyên viên tại Trung tâm theo định kỳ 2 lần/tháng.

Để đảm bảo 100% đối tượng thuộc diện được TGPL khi có yêu cầu có trợ giúp viên pháp lý hoặc luật sư thực hiện TGPL, Trung tâm TGPL Nhà nước đã huy động những luật sư có kinh nghiệm, tâm huyết tham gia công tác TGPL; các tổ chức hành nghề luật sư có uy tín tham gia thực hiện TGPL để người dân có quyền tiếp cận hoạt động TGPL với chất lượng cao.

Thực hiện Đề án đổi mới công tác TGPL, công tác truyền thông được đặt biệt quan tâm để các đối tượng cùng nắm được. Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước đã thực hiện đặt Bảng thông tin, hộp tin về TGPL tại các xã nghèo, các Hội người khuyết tật của TP. In ấn và phát miễn phí tờ gấp pháp luật cho các đối tượng được TGPL thông qua các đợt TGPL lưu động.

Kết quả của công tác truyền thông cho thấy tỷ lệ người dân biết về quyền được TGPL, các thông tin liên quan đến tổ chức và hoạt động TGPL, biết về địa chỉ của tổ chức thực hiện TGPL ngày càng tăng. Cũng nhờ hoạt động truyền thông về TGPL, nhận thức của các cơ quan Nhà nước, chính quyền các cấp về sự cần thiết của TGPL đã được nâng lên đáng kể. Sự phối hợp giữa Trung tâm TGPL Nhà nước với các cơ quan tiến hành tố tụng ngày càng hiệu quả hơn. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã giới thiệu người được TGPL đến Trung tâm TGPL Nhà nước thường xuyên hơn và số vụ việc TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng đã tăng năm sau cao hơn năm trước.

Đánh giá được tầm quan trọng của công tác TGPL nên UBND TP luôn ưu tiên bố trí nguồn kinh phí đảm bảo hoạt động TGPL tăng đều theo từng năm (kinh phí năm sau tăng khoảng 10% so với năm trước). Tỷ lệ kinh phí vụ việc chiếm từ 35% - 45% trong tổng kinh phí chi cho nghiệp vụ. Những điều kiện thuận lợi trên đã tạo tiền đề cho sự thay đổi cả về số lượng lẫn chất lượng các vụ việc TGPL trên địa bàn TP trong 5 năm qua.

(Còn nữa)

Linh Anh