Kinh tế xanh chỉ chiếm 2%

Hàng hóa xuất khẩu sẽ bị mất sức cạnh tranh nếu doanh nghiệp không nhanh chóng chuyển đổi xanh. Ảnh: Hoàng Anh.

Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn, Chiến lược đa dạng hóa sinh học hay Cơ chế điều chỉnh carbon xuyên biên giới là những chính sách được Liên minh châu Âu (EU) ban hành thời gian gần đây, với mục đích điều chỉnh thương mại, đầu tư theo hướng phát triển bền vững.

Thách thức lớn đè nặng lên cộng đồng doanh nghiệp Việt khi phải gấp rút chuyển đổi sang kinh tế xanh, bất chấp những bất ổn dai dẳng, những rủi ro khó lường của nền kinh tế, địa chính trị toàn cầu.

Tốc độ chuyển đổi vẫn quá chậm so với những biến chuyển của thế giới, khi quy mô của nền kinh tế xanh tại Việt Nam chỉ chiếm tỷ trọng 2%, theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE), Bộ Tài nguyên và môi trường.

“Mặc dù tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế xanh đạt 12 – 13% mỗi năm trong thời gian qua nhưng mức độ cải thiện về vị thế, cơ sở hạ tầng phục vụ kinh tế xanh vẫn rất thấp so với thế giới”, ông Thọ nhận xét.

Với tình trạng này, Viện trưởng ISPONRE cảnh báo, các quốc gia phát triển và các đối tác thương mại có thể sẽ sẵn sàng hy sinh thị trường, đối tác doanh nghiệp Việt Nam để đảm bảo chuỗi cung ứng đáp ứng tiêu chí xanh.

Nếu điều đó xảy ra, thiệt hại là không thể đo đếm được bởi Việt Nam nằm trong top quốc gia có độ mở lớn hàng đầu thế giới và có vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng cao trong nền kinh tế.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, đánh giá, các nhóm ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam có thể bị suy giảm năng lực cạnh tranh nếu không có giải pháp giảm phát thải.

Tránh viễn cảnh này, doanh nghiệp bắt buộc phải có sự chuyển đổi, thông qua những giải pháp như đánh giá cường độ phát thải trong chuỗi cung ứng, lên phương án thay đổi quy trình, công nghệ, chuyển sang sử dụng năng lượng sạch, xử lý hiệu quả phát thải phát sinh ra môi trường.

Đây cũng là chìa khóa nâng cao lợi thế, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, thực hiện những giải pháp kể trên đòi hỏi nguồn lực không nhỏ, từ tài chính, công nghệ, quy trình kỹ thuật cho đến nguồn nhân lực. Không nhiều doanh nghiệp có thể đáp ứng những nguồn lực phục vụ cho kinh tế xanh trong một sớm một chiều.

Giải quyết một phần vấn đề nguồn lực, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB Việt Nam gợi ý, doanh nghiệp có thể nghiên cứu phát hành trái phiếu xanh và tiếp cận một số tổ chức, quỹ đầu tư quốc tế đang dành sẵn nguồn vốn cho phát triển kinh tế xanh.

Mặt khác, một số chương trình hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính cũng đang và sẽ được triển khai, chẳng hạn như chương trình hợp tác phát triển kinh tế giữa Việt Nam và Thụy Sỹ giai đoạn 2025.

Thông tin thêm tại Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu xanh do Bộ Công thương tổ chức, ông Andri Meier, Phó trưởng ban hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam, cho biết, Chương trình hợp tác kinh tế Việt Nam – Thụy Sĩ sẽ được triển khai từ cuối năm 2025, với mục tiêu hỗ trợ nền kinh tế Việt Nam hướng đến thu nhập cao và tăng khả năng chống chịu.

“Chương trình hợp tác tập trung vào thúc đẩy thương mại, đổi mới, tài chính bền vững, tăng cường phát triển công nghiệp, đô thị thông minh và ứng phó với biến đổi khí hậu”, ông Andri Meier nói.

Hoàng Đông