Kinh nghiệm 'vàng' giữ cho con dậy thì muộn để phát triển chiều cao

Theo sự phát triển của xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều trẻ em xuất hiện tình trạng dậy thì sớm. Một bà mẹ có con gái đang học lớp 5 tại một trường tiểu học ở Hà Nội cho hay, lớp của con chị có tới quá nửa các cháu gái đã có kinh nguyệt, có cháu thậm chí đã có từ năm trước đó. Dù con chị còn chưa có nhưng chị lo sợ cũng không còn lâu nữa. Chị lo lắng sau khi con dậy thì sẽ chững lại việc phát triển chiều cao, vốn đang còn khá khiêm tốn của mình.

Đây cũng là sự lo ngại chung của nhiều bậc phụ huynh hiện nay. Khoảng vài chục năm trước, các bé gái thường dậy thì ở độ tuổi 13 nhưng giờ đây con số này đã giảm xuống còn 10-11. Tình trạng này phổ biến nhất là tại các thành phố lớn.

Sợ con dậy thì sớm sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển chiều cao là nỗi lo của nhiều bậc cha mẹ.

Vậy đâu là nguyên nhân khiến trẻ em hiện nay dậy thì sớm như vậy? Bác sĩ La Thị Nhung, trong bài đăng trên báo Sức khỏe & Đời sống, cho biết: "Sở dĩ trẻ dậy thì sớm là do nguyên nhân từ thần kinh trung ương, u tuyến yên; có tính chất di truyền, nghĩa là trong gia đình có cha hay ông có tiền sử dậy thì sớm thì trẻ cũng dậy thì sớm.

Nguyên nhân dậy thì sớm còn có thể do các bệnh u tuyến thượng thận, u buồng trứng, dùng corticoid kéo dài... hoặc ở những trẻ được nhận làm con nuôi.

Ngoài những nguyên nhân nói trên còn có những nguyên nhân mắc phải gây ra dậy thì sớm như: Trẻ bị béo phì do chế độ ăn uống nhiều đạm mỡ, ăn phải thịt có nhiều chất kích thích, nhiễm một số chất như Bisphénol A - có trong nhựa làm núm vú hay bình nhựa đựng sữa cho trẻ em, chất Ptalates có trong hộp nhựa, chai nhựa, túi nhựa đựng thức ăn...

Oestrogen trong các loại thuốc, thực phẩm, chất dưỡng da có thể qua đường ruột, sữa hoặc da, đi vào hệ tuần hoàn hoặc toàn thân của trẻ gây nên những biểu hiện dậy thì sớm. Đây là “chứng dậy thì sớm có nguồn gốc từ bên ngoài”.

Nếu không can thiệp thì trẻ sẽ rơi vào tình trạng phát triển sớm và dừng tăng trưởng với hậu quả sẽ lùn ở tuổi trưởng thành.

Trong việc chăm sóc con cái, cha mẹ cần tránh những nguyên nhân gây ra dậy thì sớm nói trên, bằng cách thực hiện 5 nguyên tắc sau:

Chế độ ăn hợp lý, lành mạnh sẽ giúp trẻ tránh bị dậy thì sớm.

1. Xây dựng cho con một chế độ dinh dưỡng hợp lý ngay từ khi còn nhỏ

2. Cân nhắc kĩ khi dùng các loại thuốc, thực phẩm bồi bổ cho trẻ

3. Nên cho trẻ ngủ trong bóng tối hoàn toàn

Khuyến khích trẻ vận động có thể làm giảm nguy cơ dậy thì sớm.

4. Cha mẹ cùng trẻ dành thời gian vận động mỗi ngày

5. Giám sát chặt chẽ những gì con đọc, con xem

Cha mẹ cần phát hiện sớm tình trạng dậy thì sớm ở trẻ để tìm nguyên nhân và can thiệp. Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu dậy thì sớm như rối loạn tâm tính, đau đầu... cha mẹ cần đưa con đi khám để bác sĩ sẽ xem lại biểu đồ tăng trưởng của trẻ và làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán các nguyên nhân có thể gây ra dậy thì sớm.

Đau đầu là một trong những dấu hiệu cho thấy trẻ sắp dậy thì.

Các kỹ thuật chẩn đoán như chụp Xquang xương cổ tay, bàn tay, khuỷu tay để chẩn đoán tuổi xương; đo nồng độ hormon trong máu và trong nước tiểu; chụp cộng hưởng từ để khảo sát tuyến yên; siêu âm tử cung và buồng trứng ở trẻ gái...

Khi chẩn đoán được nguyên nhân gây dậy thì sớm, bác sĩ sẽ có điều trị thích hợp. Chẳng hạn dùng thuốc ức chế sự tiết ra GnRH quá sớm để ức chế sự phát dục của noãn bào và sự tiết ra testosteron. Phương pháp này ức chế sự hoàn thiện quá sớm của xương, có tác dụng cải thiện chiều cao cơ thể do ức chế sự tăng trưởng hormon giới tính.

Cha mẹ tuyệt đối không tự ý mua thuốc nội tiết cho con sử dụng nếu không có tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Minh Khôi (T/h)