Kiến nghị bỏ Quỹ bảo trì đường bộ, Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Theo báo cáo do Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày, đối với các Quỹ về an sinh xã hội (Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm y tế, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp), Đoàn giám sát đề nghị sớm nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách Bảo hiểm xã hội và các Nghị quyết của Trung ương về chính sách Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội, mở rộng đối tượng tham gia.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên họp.

Đoàn giám sát cũng kiến nghị trình cấp có thẩm quyền bãi bỏ ngay 6 quỹ: Quỹ bảo trì đường bộ trung ương; Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp; Quỹ hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS; Quỹ hỗ trợ các hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế và Quỹ hỗ trợ vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước; Quỹ Phòng chống chống thiên tai.

Có lộ trình bãi bỏ 3 quỹ (Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá; Quỹ bình ổn giá xăng dầu; Quỹ dịch vụ viễn thông công ích) và sáp nhập một số quỹ trùng lặp về mục tiêu, nhiệm vụ, phương thức hoạt động, đối tượng phục vụ hoặc trùng lặp về đối tượng, hoặc trùng với nhiệm vụ chi của NSNN và thực hiện cơ cấu lại hoạt động một số quỹ khác.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đánh giá, lâu lắm rồi mới có một cuộc giám sát mà có địa chỉ cụ thể, đánh giá rõ ràng cũng như đề xuất thẳng thắn, đảm bảo chất lượng tốt. “Câu chuyện có bao nhiêu quỹ đang hoạt động và tại sao cứ ra luật có quỹ thì đại biểu Quốc hội từ khóa trước cũng đã râm ran, nói rất nhiều nhưng chúng ta chưa có điều kiện giám sát. Việc chọn giám sát chuyên đề này là đúng với tâm tư, nguyện vọng của nhiều đại biểu Quốc hội ở các khóa”, bà nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp kiến nghị cần phối hợp với Chính phủ làm rõ việc bỏ quỹ nào, giữ quỹ nào, trước mắt đề xuất quỹ nào; tiếp tục rà soát, giao thời hạn cụ thể để Chính phủ hoàn thành. Đồng thời cần có văn bản ở tầm pháp lệnh để quản lý, hình thành các quỹ này. “Ai là người thành lập, ai quản lý, cơ chế nguồn thu, nhiệm vụ chi thế nào, thế nào là độc lập với ngân sách nhà nước?”, bà Nga nêu.

Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng lại băn khoăn với kiến nghị bãi bỏ Quỹ bảo trì đường bộ trung ương, Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp, Quỹ hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS, Quỹ phòng chống thiên tai... “Các đồng chí muốn bỏ ngay nhưng các quỹ này ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống người dân. Chẳng hạn quỹ phòng chống thiên tai có vai trò rất lớn. Nếu bỏ ngay cần nói rõ hạn chế, khuyết điểm”, ông cho rằng, trong 40 quỹ cần điểm danh quỹ nào vô thưởng vô phạt thì bỏ ngay, còn cái nào tác động thì cân nhắc.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh lại cho rằng, đầu mối quản lý quỹ chưa được tốt, khi đẻ quỹ ra thì ngân sách là vốn mồi để huy động nguồn ngoài ngân sách, nhưng hiện quỹ sinh ra cơ bản để bố trí ngân sách Nhà nước, còn việc thu hút nguồn lực rất hạn chế. “Thu như vậy nhưng chi còn khác, nhiều vấn đề bất cập. Có quỹ chi không hết còn gửi ngân hàng thương mại”, ông thẳng thắn.

Toàn cảnh phiên họp

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao Đoàn giám sát đã có báo cáo rất cụ thể, xác định địa chỉ, phân tích từng quỹ cái được và chưa được, đề nghị rõ ràng. “Qua giám sát thấy cơ sở pháp lý hình thành các quỹ là khác nhau, có cái do luật, có quỹ do Nghị định của Chính phủ hay quyết định của Thủ tướng, có quỹ từ thông báo ý kiến của Thủ tướng là được thành lập, có quỹ do Thông tư của Bộ, quyết định quy chế của Liên hiệp hội, hiệp hội...”, Chủ tịch Quốc hội nói, đề nghị chấn chỉnh, có cơ sở pháp lý thống nhất.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhận định, do có quá nhiều quỹ làm phân tán nguồn lực nhà nước, khiến Ngân sách Nhà nước giống với hình ảnh “dòng sông cạn nước” nhưng các quỹ thì “như nhiều hồ lớn, hồ nhỏ vẫn còn trữ nước”. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần đánh giá lại quỹ nào hoạt động tốt, đúng tôn chỉ mục đích, quỹ nào cần dẹp bỏ.

Chủ tịch Quốc hội cũng thống nhất việc UBTVQH ban hành Nghị quyết đánh giá thực trạng ở các quỹ và yêu cầu Chính phủ rà soát, xây dựng lộ trình, kế hoạch sắp xếp. “Nghị quyết mang tính định hướng chung, những quỹ nào hoạt động không rõ mục đích, không hiệu quả hoặc không hoạt động, thu nhiều nhưng chi rất ít, để tồn kết dư quỹ rất lớn thì xem xét lại. Còn quỹ nào hoạt động hiệu quả, đúng tôn chỉ mục đích thì tiếp tục cho tồn tại” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Kết lại nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, UBTVQH đồng tình với một số kiến nghị của Đoàn giám sát; ban hành nghị quyết để tăng cường quản lý và đề xuất một số hướng hoàn thiện hệ thống pháp luật quản lý các quỹ. UBTVQH giao Chính phủ trên cơ sở báo cáo giám sát rà soát lại tất cả các quỹ, đánh giá tác động hiệu quả từng quỹ và báo cáo UBTVQH sắp xếp lại các quỹ theo thẩm quyền; cơ cấu lại các quỹ thuộc thẩm quyền của Chính phủ, bộ ngành, địa phương; cương quyết loại bỏ quỹ có tên nhưng không quan trọng, kém hiệu quả và không cần thiết...

Trước đó, sáng cùng ngày, UBTVQH đã biểu quyết thông qua Nghị quyết giải thích một số điều tại Luật Quy hoạch.

An Quỳnh