Kiểm toán Nhà nước được giám định tư pháp: Không nên vì khó khăn mà cơi nới thẩm quyền

Kiểm toán Nhà nước có đủ điều kiện tham gia GĐTP?

Dự thảo Luật Giám định tư pháp (GĐTP) bổ sung Điều 41a quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán Nhà nước trong việc thực hiện GĐTP khi được trưng cầu và công nhận, đăng tải danh sách người GĐTP theo vụ việc thuộc thẩm quyền quản lý.

Liên quan đến nội dung này, Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp nêu rõ, đa số ý kiến Ủy ban Tư pháp cho rằng, việc bổ sung quy định nêu trên là không cần thiết. Theo quy định của Luật GĐTP, Bộ Tài chính là cơ quan có thẩm quyền ban hành quy chuẩn chuyên môn áp dụng cho hoạt động GĐTP trong lĩnh vực tài chính.

Hơn nữa, nguồn nhân lực hiện nay đã đáp ứng tốt nhu cầu GĐTP trong lĩnh vực tài chính. Nếu giao Kiểm toán Nhà nước tham gia hoạt động GĐTP thì phạm vi thực hiện giám định rất hẹp, đồng thời, sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan này. Do đó, Kiểm toán Nhà nước đã có văn bản đề nghị không bổ sung quy định Kiểm toán Nhà nước tham gia hoạt động GĐTP.

Đại biểu Nguyễn Thái Học (đoàn Phú Yên) phát biểu thảo luận

Không đồng tình với ý kiến trên, Đại biểu Nguyễn Thái Học đề nghị bổ sung Kiểm toán Nhà nước tham gia giám định tư pháp vì đây là công việc khó, phức tạp động chạm nhằm xác định hành vi vi phạm pháp luật, tội phạm nên có tâm lý né tránh đùn đẩy giữa các cơ quan có chức năng giám định cũng như có sự né tránh đùn đẩy của bản thân những người tham gia giám định. Thực tế có nhiều vụ án tham nhũng kinh tế thời gian qua cho thấy vẫn có hiện tượng này.

"Từ năm 2013-2018 trong lĩnh vực tài chính có 241 vụ việc trưng cầu giám định nhưng vẫn chậm, đùn đẩy. Nếu đề nghị Kiểm toán Nhà nước tham gia giám định trong lĩnh vực tư pháp, tài chính sẽ có thêm kênh để lựa chọn" - Đại biểu Học nêu ví dụ.

Cũng theo Đại biểu Học, Kiểm toán Nhà nước có đầy đủ các điều kiện để tham gia giám định để cho kết luận khách quan chính xác. Ngoài ra, trong nhiều vụ án tài chính nếu trưng cầu giám định của Bộ Tài chính thì liệu có khách quan?

"Nhiều Đại biểu cho rằng kiểm toán độc lập nên nếu trưng cầu sẽ ảnh hưởng đến chức năng này. Tôi cho rằng giữa hoạt động kiểm toán và giám định tư pháp có điểm chung, đó là đòi hỏi tính độc lập khách quan, tuân thủ pháp luật. Tôi ủng hộ bổ sung kiểm toán Nhà nước tham gia giám định tư pháp" - Đại biểu Học nói.

Ảnh hưởng đến nguyên tắc cơ bản trong tổ chức bộ máy

Nhất trí với việc không bổ sung quy định Kiểm toán Nhà nước tham gia hoạt động GĐTP, Đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (đoàn Bình Dương) cho rằng, điều này sẽ làm mất đi nguyên tắc cơ bản của tổ chức bộ máy, đó là một việc chỉ do một cơ quan độc lập tiến hành.

"Nếu vì khó khăn thực tiễn mà cơi nới về thẩm quyền sẽ không ổn về tổ chức bộ máy. Hơn nữa, vừa qua khi sửa Luật Kiểm toán chúng ta cũng không đề cập đến nội dung này" - Đại biểu Hồng nói.

Đồng tình với quan điểm trên, Đại biểu Nguyễn Mai Bộ (đoàn An Giang) cho rằng, Kiểm toán Nhà nước là cơ quan của Quốc hội, thực hiện chức năng giám sát.

"Nếu Kiểm toán Nhà nước phát hiện án tham nhũng chuyển hồ sơ cơ quan điều tra sau đó, CQĐT khởi tố vụ án. Đến lúc này lại giao lại cơ quan kiểm toán thì kết luận có đảm bảo khách quan không?" - Đại biểu Bộ đặt câu hỏi.

Tham gia phát biểu thảo luận, Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (đoàn Bến Tre) cho rằng, ý kiến của Đại biểu Bộ "rất sâu sắc", bởi lực lượng tài chính có rất nhiều (chuyên gia, công ty tài chính, công ty kiểm toán độc lập). Hơn nữa, Kiểm toán Nhà nước có hàng nghìn nhiệm vụ trong 1 năm, đang đối mặt với một số vụ việc khiếu kiện.

Giải trình làm rõ thêm ý kiến của các Đại biểu về nội dung trên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ cân nhắc điều hơn lẽ thiệt, nghiên cứu kỹ để thiết kế quy định này cho phù hợp. "Kiểm toán Nhà nước là cơ quan có trình độ chuyên môn cao, trong quá trình huy động đóng góp về chuyên môn đối với một số vụ việc độc lập thì đây cũng là một kênh quan trọng" - Bộ trưởng Lê Thành Long nhấn mạnh.

Huệ Linh