Kiểm soát ô nhiễm môi trường 'online'

Cán bộ Trung tâm công nghệ thông tin, Sở Tài nguyên - môi trường theo dõi bản đồ trực tuyến các nguồn thải trên địa bàn Đồng Nai. Ảnh:P.Tùng

* Giám sát nhanh các biến động về môi trường

Được xây dựng và đưa vào hoạt động từ năm 2012 theo quy định của Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên - môi trường (TN-MT), đến nay, phần mềm quản lý môi trường của Sở TN-MT đang quản lý dữ liệu của hơn 10 ngàn nguồn thải trên địa bàn tỉnh.

Theo bà Hà Thị Nhẫn, Trưởng phòng Dữ liệu và lưu trữ Trung tâm công nghệ thông tin, Sở TN-MT, thời điểm mới hoạt động, phần mềm quản lý môi trường chỉ có dữ liệu của khoảng 5 ngàn nguồn thải trên địa bàn tỉnh. Sau 7 năm vận hành đến nay, số lượng nguồn thải được cập nhật đã tăng gấp đôi. “Với hơn 10 ngàn nguồn thải được cập nhật, hiện nay, phần mềm đã quản lý hơn 90% số lượng các cơ sở sản xuất, kinh doanh có phát sinh nguồn thải trên địa bàn tỉnh” - bà Nhẫn cho biết.

Cũng theo bà Hà Thị Nhẫn, phần mềm quản lý môi trường được thiết kế phục vụ công tác quản lý môi trường từ cấp tỉnh đến huyện, xã, các sở, ban, ngành và doanh nghiệp có liên quan.

Phần mềm quản lý môi trường còn giúp các doanh nghiệp là chủ đầu tư các dự án có thể thực hiện kê khai nộp phí bảo vệ môi trường, báo cáo chất thải rắn, giám sát hành trình vận chuyển chất thải nguy hại của doanh nghiệp mình phát sinh, tiếp nhận các thông tin, văn bản và phản ánh các kiến nghị trên phần mềm.

Phần mềm quản lý môi trường sẽ thực hiện các chức năng như: quản lý hiện trạng môi trường bao gồm các mạng lưới quan trắc, chất lượng các thành phần môi trường được quan trắc; quản lý các nguồn gây ô nhiễm bao gồm thông tin các tiến trình thay đổi của dự án, các thủ tục môi trường, thông tin điều tra, kiểm tra thông tin về quan trắc hiện trạng môi trường của dự án. Qua đó, giúp cho cơ quan quản lý dễ dàng tổng hợp thông tin, kiểm tra, xử phạt khi có ô nhiễm xảy ra, theo dõi quá trình xử lý ô nhiễm tại các dự án; quản lý các thủ tục môi trường như: hoạt động thẩm định về môi trường trước khi dự án đi vào hoạt động, hoạt động kiểm tra, xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường...

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở TN-MT, cơ quan quản lý nhà nước về các vấn đề môi trường, việc sử dụng phần mềm quản lý môi trường mang lại nhiều thuận lợi và hiệu quả trong công tác giám sát, quản lý môi trường, nhất là việc quản lý các nguồn thải. Thay cho việc phải sử dụng các hồ sơ giấy, khi có phần mềm quản lý môi trường, việc truy xuất thông tin, giám sát sự biến động chất lượng môi trường cũng như biến động các nguồn thải nhanh và chính xác hơn rất nhiều.

“Trước đây, để tìm hồ sơ các thủ tục môi trường của một dự án chúng tôi phải đăng ký với Phòng Lưu trữ hồ sơ. Sau đó, phải mất từ 5-10 ngày mới có hồ sơ. Nay thì chỉ cần vào phần mềm và dò tìm. Nhanh hơn rất nhiều” - bà Lê Ngọc Hân, Phó trưởng phòng Nghiệp vụ Chi cục Bảo vệ môi trường cho hay.

Ngoài ra, theo bà Hân, mỗi dự án đều được cập nhật báo cáo đánh giá tác động môi trường ngay từ đầu vào phần mềm. Quá trình hoạt động của dự án, khi có những biến động về nguồn thải đều được cập nhật nên việc theo dõi, quản lý cũng thuận lợi và chính xác hơn so với cách quản lý bằng hồ sơ giấy trước đây. Các dữ liệu về quan trắc chất lượng môi trường cũng được cập nhật nhanh giúp đơn vị nắm chính xác các biến động môi trường để có giải pháp xử lý.

* Đưa thông tin chất lượng môi trường đến người dân

Hiện nay, khi tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước đang xảy ra khá trầm trọng tại nhiều địa phương thì thông tin về chất lượng môi trường được người dân rất quan tâm.

Theo ông Lê Ngọc Thức, Phó trưởng phòng phát triển công nghệ, Trung tâm công nghệ tin học, Sở TN-MT, phần mềm quản lý môi trường đã có chức năng quản lý hiện trạng môi trường bao gồm quản lý mạng lưới quan trắc, chất lượng các thành phần môi trường được quan trắc. Các thông tin này sau đó sẽ được liên kết với phần mềm quản lý quan trắc để truy vấn, tính toán các chỉ số chất lượng nước (WQI) và chỉ số chất lượng không khí (AQI). “Các thông số này sau đó sẽ được các cơ quan chức năng phân tích và đưa ra các khuyến cáo cụ thể” - ông Lê Ngọc Thức cho hay.

Hiện các thông số và khuyến cáo về chất lượng nước, không khí đã được cập nhật lên trang thông tin của Sở TN-MT. Tuy nhiên, có một thực tế là không nhiều người dân tiếp cận và tra cứu các thông tin này.

Do đó, để đưa các thông tin và khuyến cáo về chất lượng môi trường đến người dân, Trung tâm công nghệ thông tin, Sở TN-MT đang triển khai xây dựng các ứng dụng (app) để người dân dễ tiếp cận hơn. “Về quản lý đất đai, Đồng Nai đã có app DNlist, do đó thời gian tới chúng tôi cũng sẽ triển khai app tương tự nhưng là để cung cấp các chỉ số và khuyến cáo về chất lượng môi trường đến người dân. Trước mắt là các chỉ số và khuyến cáo về chất lượng nước mặt và không khí để người dân dễ dàng tiếp cận” - ông Lê Ngọc Thức cho biết.

Phạm Tùng