Kiểm soát chặt các chỉ tiêu nợ góp phần cải thiện mức tín nhiệm quốc gia

Các tổ chức xếp hạng tín nhiệm liên tục nâng hạng Việt Nam trong thời gian qua. Ảnh: internet.

Trong một phần phát biểu của mình tại hội trường, ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) bày tỏ lo ngại về vấn đề chi trả nợ.

"Nợ chúng ta phải trả tiền lãi vay và nợ gốc đến hạn hiện nay đang cao dần. Năm 2016 là 175.784 tỷ, năm 2017 là 255.000 tỷ, năm 2018 là 269.000 tỷ và năm 2019 ước là 326.042 tỷ. Như vậy thì nợ đáo hạn mà chúng ta phải vay để trả hay chúng ta gọi bằng từ đơn giản hơn là đảo nợ có xu hướng ngày càng tăng. Cho nên mặc dù chúng ta giữ được mức trần là nợ công/GDP ở mức 61,4% tức là dưới 65% GDP, giữ được mức nợ Chính phủ là 52%, nợ nước ngoài thì đang sát trần nhưng khả năng trả nợ và nợ đến hạn đang ngày càng tăng. Chúng tôi nghĩ rằng trong thời gian tới, Chính phủ cũng như Quốc hội phải hết sức thận trọng trong việc lựa chọn dự án nào, ưu tiên dự án nào để chúng ta đầu tư" - ĐB băn khoăn.

Được chỉ định giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã làm rõ điều này. Trước tiên, Bộ trưởng khẳng định băn khoăn của ĐB Trần Hoàng Ngân là đúng bởi 2 lý do.

Một là, trong giai đoạn 2012-2014, trước tác động của khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu, để có nguồn lực ổn định vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội, chúng ta đã phải huy động một lượng lớn trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 3 năm, 5 năm dẫn đến nhu cầu chi trả nợ gốc chủ yếu vào thời điểm hiện hành.

Hai là, các khoản vay ODA trước đây hết thời gian ân hạn về trả nợ gốc cùng với việc phải áp dụng điều khoản trả nợ nhanh đối với nguồn vốn vay ODA nên áp lực trả nợ gốc gia tăng.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, so với mấy năm trước, áp lực huy động cho ngân sách nhà nước bao gồm vay cho bù đắp bội chi và vay trả nợ gốc hay là vay đảo nợ đã giảm mạnh. Cụ thể, năm 2018, tổng mức vay của ngân sách nhà nước là 363 nghìn tỷ đồng, trong khi năm 2014 lúc chúng ta khó như thế, chúng ta phải vay 1 năm là 441 nghìn tỷ đồng, năm 2015 là 447 nghìn tỷ đồng và năm 2016 là 389 nghìn tỷ đồng.

"Chúng tôi đã biết được điều này và đang phải điều hành để đẩy dần đỉnh nợ của năm 2019-2020, cũng như chúng ta đã đẩy thành công năm 2016-2017. Chúng ta đã từng bước xử lý được các khoản nợ còn treo ngoài ngân sách trước đây. Trong đó có khoảng 22.000 tỷ đồng nợ của bảo hiểm xã hội đã báo cáo Quốc hội, đưa vào nợ công và bố trí trả nợ dần cả gốc và lãi từ năm 2018" - Bộ trưởng chia sẻ.

Cũng theo người đứng đầu ngành Tài chính, trong 3 năm 2016-2018 đã bố trí xử lý được 57,8% tổng số nợ xây dựng cơ bản, đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn của giai đoạn 2016-2020. Các địa phương đã xử lý được trên 90% nợ đọng xây dựng cơ bản chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Tháng 1/2016 là 15,2 nghìn tỷ đồng, đến ngày 31/8/2018 còn 1,3 nghìn tỷ đồng.

Việc kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu nợ đã góp phần quan trọng trong việc tiếp tục cải thiện mức tín nhiệm quốc gia của Việt Nam. Năm 2018, tổ chức Fitch và Moody's đã lần lượt nâng hạng bậc tín nhiệm của Việt Nam lên mức BB và BA3. Tháng 7 vừa qua, quỹ tiền tệ quốc tế đã nhận định tình hình tài chính công của Việt Nam trong trung hạn ở mức ổn định, rủi ro khủng hoảng nợ ở mức thấp.

Hồng Vân