Khủng hoảng chính trị ở quốc gia trẻ nhất thế giới

Hàng chục nghìn người dân Xu-đăng đã phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn ở thành phố Bo, cách Thủ đô Giu-ba 180km. Ảnh: Reuters

Xung đột tại Nam Xu-đăng bùng phát kể từ khi Tổng thống Xan-va Ki-a quyết định giải tán Nội các và sa thải Phó Tổng thống Rích Ma-cha vì ông này công khai chỉ trích Chính phủ không có khả năng đáp ứng các dịch vụ công và tuyên bố ý định ra tranh cử Tổng thống trong cuộc bầu cử vào năm 2015. Căng thẳng leo thang từ ngày 15-12, khi Tổng thống Xan-va Ki-a tuyên bố đập tan một cuộc đảo chính của các binh sĩ trung thành với ông Ma-cha.

Bất chấp lệnh giới nghiêm được đưa ra sau khi âm mưu đảo chính bất thành, giao tranh dữ dội giữa quân đội Chính phủ và nhóm vũ trang nổi dậy đã diễn ra khắp Thủ đô Giu-ba và kéo dài hai tuần qua, khiến nhiều người thương vong và nhiều người khác phải sơ tán tới các cơ sở của Liên hiệp quốc. Trưởng phái bộ nhân đạo của Liên hiệp quốc tại Nam Xu-đăng Tô-bi Lan-dơ cho biết, tính đến ngày 24-12, số người thiệt mạng sau hai tuần bạo lực bùng phát tại Nam Xu-đăng đã lên đến hơn 1.000 người, trong khi hàng chục nghìn người khác đã phải rời bỏ nhà cửa đi sơ tán để đảm bảo an toàn tính mạng.

Cộng đồng quốc tế đã bày tỏ lo ngại tình hình Nam Xu-đăng có nguy cơ sẽ quay trở lại thời kỳ nội chiến trước đây. Nhiều nước như Trung Quốc, Mỹ đã nhanh chóng sơ tán công dân của mình ra khỏi vùng bạo loạn. Theo người phát ngôn Lầu Năm Góc, Đại tá Xtê-vân Oa-ren, một đơn vị lính thủy đánh bộ "cỡ trung đội" và một máy bay C-130 đã được tách khỏi lực lượng tại Di-bu-ti và điều đến En-tê-bê của U-gan-đa, sẵn sàng hỗ trợ việc sơ tán công dân Mỹ khỏi Nam Xu-đăng. Ngoài ra, Quân đội Mỹ cũng đã gửi một biệt đội hỗn hợp gồm 47 binh sĩ tới Giu-ba để tăng cường an ninh cho Đại sứ quán Mỹ tại Nam Xu-đăng.

Nhằm ngăn ngừa một cuộc nội chiến cận kề ở Nam Xu-đăng, ngày 25-12, Ủy ban châu Âu cho biết, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Ca-thơ-rin A-sơ-tơn sẽ cử một phái viên đến để giúp tìm kiếm một giải pháp chính trị cho tình trạng bạo loạn sắc tộc đẫm máu ở quốc gia non trẻ này và liên lạc với các nước láng giềng. Trước đó, ngày 24-12, Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc đã phê chuẩn kế hoạch tăng gần gấp đôi lực lượng gìn giữ hòa bình tại Nam Xu-đăng lên gần 14.000 quân, đồng thời bày tỏ quan ngại trước bối cảnh cuộc khủng hoảng an ninh và nhân đạo tại quốc gia này đang diễn biến phức tạp. Tổng Thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-mun hoan nghênh kế hoạch trên của Hội đồng Bảo an, đồng thời tiếp tục kêu gọi Tổng thống Xan-va Ki-a và các lãnh đạo chính trị phe đối lập ngồi vào bàn đàm phán, sớm tìm giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng. Trong khi đó, Mỹ cũng thúc giục các phe phái ngay lập tức phải chấm dứt chiến sự nhằm tạo điều kiện cho các hoạt động nhân đạo đang trở nên cấp bách và mở ra không gian cho đối thoại chính trị.

Phương Châu