Không ngăn được Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400, Mỹ kêu gọi 'đừng đưa vào hoạt động'
Washington cho rằng hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga không tương thích với với các loại vũ khí của NATO và đe dọa chương trình tiêm kích tàng hình F-35 do đó kêu gọi Ankara không đưa hệ thống này vào sử dụng.
Vận tải cơ Nga chở lô thiết bị đầu tiên của S-400 đáp xuống sân bay Thổ Nhĩ Kỳ ngày 12/7. Ảnh: Sputnik.
“Có thể sẽ còn nhiều biện pháp trừng phạt tiếp theo, song thẳng thắn mà nói thì những gì chúng tôi thực sự mong muốn là đừng đưa hệ thống S-400 vào hoạt động”, Ngoại trưởng Mỹ Michael Pompeo phát biểu trên kênh tin tức Bloomberg ngày 26/7.
Trước đó, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham được cho là đã gọi cho Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu để thảo luận về việc dừng triển khai cho S-400.
Thượng nghị sĩ Graham cho biết ông yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ không kích hoạt S-400, đổi lại không bị trừng phạt và giành được thỏa thuận thương mại tự do, theo báo cáo.
Tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ được đưa ra trong bối cảnh Nga vừa hoàn thành đợt bàn giao thiết bị S-400 đầu tiên cho Thổ Nhĩ Kỳ và đợt giao hàng lần hai đang được lên kế hoạch.
"Tổng cộng hơn 30 chuyến bay đặc biệt được thực hiện đến Thổ Nhĩ Kỳ từ ngày 12/7 để mang theo lô thiết bị đầu tiên của hệ thống tên lửa S-400", truyền thông Nga ngày 25/7 dẫn nguồn tin quân sự cho biết.
Theo nguồn tin, hai nước đang tiếp tục đàm phán về hoạt động hợp tác trong thỏa thuận, bao gồm cả việc Moscow cho phép Ankara sản xuất một số thiết bị của tổ hợp phòng không này tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Trước đó, Nhà Trắng ngày 17/7 xác nhận Thổ Nhĩ Kỳ không còn cơ hội tham gia vào chương trình chế tạo máy bay tiêm kích tàng hình F-35 của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Người phát ngôn Nhà Trắng Stephanie Grisham nêu rõ quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga đã khiến cho việc Ankara tiếp tục tham gia vào chương trình máy bay F-35 là bất khả thi.
Theo bà Grisham, máy bay F-35 do Mỹ chế tạo "không thể cùng tồn tại với một nền tảng thu thập thông tin tình báo, sẽ được sử dụng để tìm hiểu về những năng lực tiên tiến loại máy bay này, và điều này sẽ gây bất lợi đối với khả năng tương tác của Thổ Nhĩ Kỳ với NATO.
Ngoại trưởng Mỹ Michael Pompeo.
Phản ứng trước thông tin trên, Thổ Nhĩ Kỳ đã chỉ trích động thái "không công bằng" của Mỹ.
Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã kêu gọi Mỹ “chấm dứt sai lầm có thể gây tổn hại không thể khắc phục đối với mối quan hệ chiến lược giữa 2 nước”. Bộ này cũng nói rằng, những cáo buộc S-400 đe dọa F-35 là vô căn cứ.
Thỏa thuận mua hệ thống tên lửa S-400 trị giá 2,5 tỷ USD được giới chức Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ký kết vào tháng 12/2017.
Trước đó, tại thời điểm cuộc nội chiến ở quốc gia láng giềng Syria có những diễn biến đe dọa an ninh khu vực biên giới phía Nam, Thổ Nhĩ Kỳ đã tính đến nhu cầu mua hệ thống phòng không “rồng lửa” Patriot hiện đại nhất nhì thế giới của Mỹ. Tuy nhiên, mức giá mà Washington đưa ra bị Ankara cho là quá đắt đỏ. Đến năm 2017, khi được Nga đề nghị cung cấp hệ thống S-400 với một mức giá được coi là hợp lý, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã chấp nhận thỏa thuận này.
Mỹ đã nhiều lần đưa ra tuyên bố rằng S-400 không tương thích với tiêu chuẩn của NATO, đe dọa sẽ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ vì hợp đồng mua bán này.
