Không một công ty dầu khí nào nằm ngoài quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu (Kỳ 2)

Điện năng không thể là véc tơ duy nhất cho quá trình chuyển đổi năng lượng

Sự cam kết của các công ty dầu khí trong cung cấp nhiên liệu sạch cho người tiêu dùng thế giới là rất quan trọng đối với triển vọng giảm lượng khí phát thải. Thị phần điện năng trong tiêu thụ năng lượng đầu cuối toàn cầu đang tăng trưởng 20%, nhưng một mình điện năng không thể tạo ra sự chuyển đổi năng lượng trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu tiếp tục tăng.

Giảm khí thải từ các hoạt động dầu khí cốt lõi là bước quan trọng, góp phần mang lại những lợi ích về môi trường cho quốc gia từ việc sử dụng nhiên liệu ít phát thải. Tuy nhiên, các công ty cần đẩy mạnh đầu tư vào các công nghệ sạch như: công nghệ hydro phát thải carbon thấp, khí sinh học, nhiên liệu sinh học tiên tiến. Các loại nhiên liệu này mang lại lợi ích cho hệ thống năng lượng hydrocacbon mà không phát thải carbon ròng. Trong vòng 10 năm tới, nhu cầu đầu tư vào các nhiên liệu phát thải carbon thấp chiếm khoảng 15% tổng vốn đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nhiên liệu.

Ngành công nghiệp dầu khí sẽ đóng vai trò quan trọng đối với công nghệ năng lượng sạch.

Các nguồn lực và kỹ năng quản lý cao của ngành công nghiệp dầu khí đóng một vai trò trung tâm trong giải quyết vấn đề giảm phát thải đối với một số lĩnh vực khó giảm nhất. Điều này bao gồm phát triển công nghệ thu gom, lưu trữ và tái sử dụng carbon (CCUS), công nghệ hydro, nhiên liệu sinh học và điện gió ngoài khơi. Việc mở rộng những công nghệ này và giảm chi phí vận hành sẽ dựa vào nguồn lực kỹ thuật và kỹ năng quản lý dự án quy mô lớn - những ưu điểm sẵn có ở những công ty dầu khí lớn.

Đối với CCUS, 75% lượng khí CO2 thu gom được là từ các hoạt động dầu khí và chi phí cho các dự án CCUS chiếm hơn 1/3 tổng chi phí hoạt động. Do đó, nếu ngành công nghiệp dầu khí có thể hợp tác với các chính phủ và các bên liên quan khác để tạo ra một mô hình kinh doanh khả thi đối với các khoản đầu tư lớn sẽ tạo ra một động lực lớn để triển khai công nghệ này.

Quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh sẽ thay đổi chiến lược đầu tư vào lĩnh vực thượng nguồn.

Đầu tư vào các dự án thượng nguồn vẫn chiếm vai trò quan trọng ngay cả khi quá trình chuyển đổi năng lượng diễn ra nhanh chóng, song có sự thay đổi đáng kể về loại tài nguyên được phát triển và cách chúng được sản xuất. Sản xuất từ các lĩnh vực hiện tại của ngành năng lượng giảm khoảng 8% mỗi năm nếu không nhận được khoản đầu tư mới nào, lớn hơn bất cứ sự sụp đổ nào về nhu cầu toàn cầu.

Do đó, đầu tư vào cả những lĩnh vực hiện tại và các lĩnh vực mới đều là một phần của bức tranh tổng thể. Nhưng khi đầu tư tổng thể sụt giảm trở lại và thị trường ngày càng cạnh tranh hơn thì chỉ những công ty dầu khí có nguồn lực, chi phí thấp và kiểm soát chặt chẽ chi phí cũng như hiệu quả môi trường mới có thể được hưởng lợi trong chiến lược đầu tư.

Một sự thay đổi từ "dầu khí" sang "năng lượng" đẩy các công ty ra khỏi vùng an toàn nhưng cung cấp một giải pháp để quản trị rủi ro chuyển đổi.

Một số công ty dầu khí lớn đang chuyển đổi mô hình sang công ty năng lượng, cung cấp nhiều loại nhiên liệu, sản xuất điện năng và các dịch vụ năng lượng khác cho người tiêu dùng. Điều này có nghĩa là chuyển dịch sang các lĩnh vực khác, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất điện, nơi đã có nhiều nhà sản xuất chuyên ngành là một giải pháp tránh xa khỏi các dự án dầu khí truyền thống.

Điện năng cung cấp các cơ hội tăng trưởng trong dài hạn. Tăng trưởng sản xuất điện năng đang vượt qua dầu trong trong quá trình chuyển đổi năng lượng như một yếu tố chính trong chi tiêu năng lượng của người dùng. Nó cũng mở ra cánh cửa to lớn hơn để giảm thiểu khí thải trong hoạt động của các công ty, giúp giảm bớt áp lực xã hội trên con đường phát triển. Tuy nhiên, các nhà đầu tư sẽ phải xem xét kỹ khả năng cân bằng của ngành công nghiệp để cân bằng sự đa dạng hóa lợi nhuận và cổ tức dự kiến.

Các công ty dầu khí nhà nước (NOCs) cũng như các chính phủ sở hữu NOCs đang đối mặt với những thách thức lớn.

Các cổ đông lớn của NOCs được chính phủ các nước giao quản lý nguồn tài nguyên hydrocarbon quốc gia và đảm bảo cho nhà nước và xã hội nguồn thu nhập từ dầu mỏ. Thay đổi động lực năng lượng đã thúc đẩy một số quốc gia đổi mới cam kết và cải cách, đa dạng hóa nền kinh tế. Những thay đổi cơ bản mô hình phát triển ở nhiều chủ sở hữu tài nguyên là điều không thể tránh khỏi.

NOCs có thể cung cấp các yếu tố quan trọng đối với sự ổn định của nền kinh tế trong quá trình này nếu họ hoạt động hiệu quả và thận trọng với các cơ hội và cảnh giác đối với những rủi ro tiềm ẩn. Một số NOCs hàng đầu đang nỗ lực đẩy mạnh nghiên cứu mô hình phát triển tài nguyên phù hợp với quá trình phát thải carbon thấp, ví dụ như CCUS, kinh doanh năng lượng hydro.

Không có sự tham gia của ngành công nghiệp dầu khí, quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ trở nên khó khăn và tốn kém hơn.

Các công ty dầu khí cần làm rõ ý nghĩa của việc chuyển đổi năng lượng trong các hoạt động và mô hình kinh doanh của mình, đồng thời để chứng minh những đóng góp mà họ có thể làm được để đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi. Quá trình này đã và đang bắt đầu và sự cam kết giảm thiểu khí thải hoặc cường độ khí thải đang trở nên phổ biến hơn.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp dầu khí có thể làm nhiều hơn nữa để đối phó với mối đe dọa về biến đổi khí hậu. Bất kể thế giới đi tiếp trên con đường nào, những tác động của biến đổi khí hậu sẽ trở nên rõ ràng và nghiêm trọng hơn trong những năm tới, tăng áp lực tìm giải pháp lên tất cả các thành phần trong xã hội. Những giải pháp này không thể tìm thấy trong mô hình dầu và khí hiện nay.

Phạm TT

Theo IEA