Không khởi tố 'kỳ án' thu tiền trái phép của dân ở Thanh Hóa do 'hết thời hiệu truy cứu hình sự'

Kết luận điều tra của Cơ quan CSĐT huyện Thiệu Hóa đối với vụ việc “Cán bộ xã Thiệu Công giai đoạn 1997 – 2006 thu tiền trái phép của nhân dân” cho rằng, những vi phạm của các cán bộ xã là nghiêm trọng. Tuy nhiên tại thời điểm điều tra (năm 2018), các hành vi phạm tội của các cá nhân này đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiêm hình sự, nên không khởi tố vụ án.

Trụ sở UBND huyện Thiệu Hóa.

Những lời khai bất nhất

Theo kết luận điều tra, vụ việc bắt nguồn từ công văn của Sở Địa chính tỉnh Thanh Hóa “Hướng dẫn về việc xử lý các vi phạm Luật Đất đai để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở đô thị và nông thôn”. Cuối năm 1997, đầu năm 1998, Chủ tịch UBND xã Thiệu Công là ông Trịnh Đình Thai đã tổ chức họp và thành lập Đoàn công tác để tiến hành đo đạc, kiểm tra đất của người dân. Đồng thời thành lập Ban thu tiền xử lý vi phạm hành chính về đất đai đối với những hộ vi phạm với số tiền 1,7 triệu đồng/hộ.

Ông Thai khai với CSĐT rằng, ông cho cán bộ xã thu tiền 1,7 triệu đồng/hộ là căn cứ và Nghị định 04-CP ngày 10/1/1997 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên căn cứ vào điểm, khoản, điều nào trong nghị định để áp dụng mức phạt trên thì ông không biết. Điều lạ, trong suốt quá trình tổ chức thực hiện từ năm 1997-2003 thì ông không kiểm tra, giám sát cũng không nhận được báo cáo của các thành viên trong việc thu, quản lý số tiền đã thu. Do đó, ông không nắm được cán bộ dưới quyền đã thu bao nhiêu hộ, số tiền được bao nhiêu, ai quản lý và sử dụng vào việc gì.

Tuy nhiên, trái ngược với lời khai của ông Thai, ông Lê Văn Sơn - cán bộ Tài chính (từ năm 1997 đến năm 1999) cho biết, việc thu tiền là theo chỉ đạo của ông Thai. Ban thu tiền có tổ chức họp 2 lần để rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, lên danh sách các hộ đã thu tiền sau đó báo cáo với ông Thai để xin ý kiến chỉ đạo. Ông Lê Văn Nghệ - Thủ quỹ, người trực tiếp có trách nhiệm quản lý số tiền hơn 77 triệu đồng thừa nhận, số tiền này không nhập vào ngân sách xã mà lập sổ theo dõi riêng, chi vào các khoản quan hệ, tiếp khách… Tất cả đều theo chỉ đạo của ông Thai và đến năm 2004 đã chi hết khoản tiền này.

Trước đó, theo chỉ đạo của ông Thai, xã Thiệu Công lập Đoàn kiểm tra đo đạc với 7 thành viên và Ban thu tiền với 5 thành viên. Những người này đều là giữ chức vụ lãnh đạo của xã như: Phó Chủ tịch UBND, trưởng Công an xã, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh, cán bộ Địa chính, cán bộ Thuế, cán bộ Tài chính, cán bộ Kế toán…

Trong thời gian từ cuối năm 1997 đến tháng 8/2006 hai đoàn công tác này đã thu hơn 145 triệu đồng của nhân dân. Trong đó gần 120 triệu đồng thu của 79 hộ, còn lại hơn 25 triệu đồng thì việc thu của ai, thu vào thời gian nào không có tài liệu chứng minh. Trong số tiền này, chỉ có 7,1 triệu đồng được ông Thai chỉ đạo sử dụng chi thường xuyên của xã còn lại hơn 138 triệu đồng các cán bộ xã không đưa vào quản lý, thu chi ngân sách của xã cũng như tại Kho bạc Nhà nước và Phòng Tài chính huyện Thiệu Hóa.

Trả lời PV Báo PLVN, ông Nguyễn Viết Tiến, Trưởng Phòng Tài chính, huyện Thiệu Hóa cho biết, đến thời điểm hiện tại xã Thiệu Công mới chuyển trả kinh phí tạm ứng tiền ngân sách huyện 317 triệu đồng vào Kho bạc Nhà nước.

Trong một diễn biến khác, ông Trịnh Văn Súy – Chủ tịch UBND huyện Thiệu Hóa vẫn khẳng định, đây là việc cực chẳng đã, nếu UBND tỉnh Thanh Hóa không cho phép tiếp tục kéo dài thời gian trả nợ thì huyện sẽ họp bàn, mời lãnh đạo xã Thiệu Công lên làm việc. Đồng thời, tiếp tục hồi tố và đưa vụ việc trên khởi kiện ra tòa hành chính.

Không khởi tố do hết thời hiệu

Cơ quan CSĐT Thiệu Hóa nhận định, chủ trương và cách thức tổ chức thực hiện việc thu tiền các hộ dân của cán bộ xã Thiệu Công trong giai đoạn từ cuối năm 1997–2006 là trái quy định của pháp luật. Nghiêm trọng hơn những cán bộ được giao nhiệm vụ là: Lê Văn Nghệ, Nguyễn Văn Hòng, Trịnh Văn Minh và Tạ Quốc Hương đã có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để chiếm đoạt tài sản là tiền thu được của nhân dân.

Riêng với ông Trịnh Đình Thai với vai trò là Chủ tịch UBND xã- người trực tiếp chỉ đạo họp UBND đề ra chủ trương, mức thu và thành lập Ban thu tiền tổ chức thực hiện… đã buông lỏng việc quản lý, không kiểm tra, giám sát công tác quản lý tài chính thu chi ngân sách tại địa phương với trách nhiệm người đứng đầu là một trong những nguyên nhân chính để xảy ra sai phạm.

“Hành vi của các ông Trịnh Đình Thai, Lê Văn Nghệ, Nguyễn Văn Hòng, Trịnh Văn Minh và Tạ Quốc Hương có đầy đủ các yếu tố cấu thành tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” được quy định tại Điều 356 Bộ Luật hình sự 2015. Các cá nhân này đều phạm vào khoản 1, Điều 365 Bộ Luật Hình sự 2015 có khung hình phạt cao nhất đến 5 năm tù”, Kết luận điều tra nêu.

Tuy nhiên, theo Cơ quan CSĐT Thiệu Hóa các hành vi phạm tội của các cá nhân trên đã hết thời hiệu để truy cứu trách nhiệm hình sự (căn cứ Điều 27, Bộ Luật hình sự 2015). Bởi hành vi được diễn ra từ năm 1997 đến năm 2006, phát hiện năm 2018. Chính vì vậy, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Thiệu Hóa quyết định: Không khởi tố vụ án hình sự đối với vụ việc cán bộ xã Thiệu Công giai đoạn 1997-2006 thu tiền trái phép của nhân dân.

Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Phạm Diệu