Không để Việt Nam trở thành nơi trung chuyển ma túy quốc tế

Nhiều đường dây ma túy khủng bị đánh sập

16h ngày 11-5, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an, Công an TP Hồ Chí Minh, Công an tỉnh Bình Dương, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã bắt giữ nhóm người Trung Quốc đang vận chuyển 500kg Ketamine trị giá tới 500 tỷ đồng.

Trước đó một tháng, Công an TP Hồ Chí Minh cũng bắt giữ vụ vận chuyển ma túy được các đối tượng người Đài Loan (Trung Quốc) cất giấu trong các loa thùng với số lượng lên tới hơn 1,1 tấn methamphetamine và 998,69 gram ketamine. Cũng trong tháng 4-2019, Công an tỉnh Nghệ An cũng phá chuyên án ma túy với khối lượng 1 tấn, bắt giữ 4 đối tượng, trong đó có 2 kẻ cầm đầu người Đài Loan.

Bộ trưởng Tô Lâm trả lời chất vấn trước Quốc hội.

Đây chỉ là 3 trong nhiều vụ án ma túy lớn được lực lượng Công an triệt phá từ đầu năm 2019 đến nay. Theo Bộ trưởng Tô Lâm, thực tế công tác đấu tranh với tội phạm ma túy trong thời gian qua cho thấy đang có những khó khăn:

Thứ nhất, Việt Nam đang ở rất gần trong vòng xoáy trung tâm lớn thứ hai về ma túy của thế giới. Từ Tam giác Vàng về Việt Nam rất gần, chỉ 500- 1.000 km. Con đường vận chuyển rất thuận lợi, khả năng kiểm soát từ các nước có chung biên giới cũng có những khó khăn. Không những thế Việt Nam có đường biển, đường biên giới rất dài, các lực lượng chức năng mới kiểm soát được trên các cửa khẩu, còn các lối mòn, các đường khác bọn tội phạm lợi dụng để vận chuyển ma túy kể cả trên đất liền và trên biển.

Trong khi đó, với chính sách mở cửa, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, thủ tục xuất, nhập khẩu, thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu hiện rất thông thoáng trong khi phương tiện, điều kiện để kiểm soát ở cửa khẩu còn có những khó khăn, vì thế các đối tượng buôn bán ma túy đã lợi dụng chính sách này để đưa ma túy vào Việt Nam.

Khó khăn thứ hai là số người nghiện ma túy trong nước tiếp tục gia tăng. Hiện nay, các đối tượng buôn bán, vận chuyển ma túy, trung tâm phân phối ma túy đang nhằm vào các đối tượng lớp trẻ, thanh niên, học sinh, sinh viên để cung cấp ma túy, thậm chí miễn phí, tạo điều kiện để đưa các chất gây nghiện khác trong khi chúng ta chưa theo kịp để quản lý như bóng cười và một số loại khác. Mục tiêu nhằm vào các đối tượng lớp trẻ, thanh niên, học sinh, sinh viên.

Đây là các đối tượng mới lớn dễ hấp thu được cái mới của thế giới vào, tiếp cận những tuyên truyền trên mạng về vấn đề này. Trên thực tế còn nhằm vào gia đình cha mẹ ít quan tâm con cái, bận công việc giao cho nhà trường, xã hội, nhất là gia đình kinh doanh làm ăn hoặc bố mẹ bận công việc khác, đây chính là những đối tượng tội phạm ma túy hướng vào; số đối tượng trẻ nghiện ma túy đang biễn biến rất phức tạp.

Công tác đưa vào cai nghiện những đối tượng trẻ tuổi này cũng gặp nhiều khó khăn, vì nhiều gia đình giấu việc con em bị nghiện. Trong khi đang có vướng mắc về mặt pháp luật hiện nay là Bộ luật Hình sự hiện hành không xử lý hình sự người sử dụng ma túy.

Theo Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội Đào Ngọc Dung, cả nước có 120 cơ sở cai nghiện ma túy, trong đó có 105 cơ sở thuộc hệ thống công lập. Hiện nay, hầu hết các cơ sở đều quá tải. Thông thường hiện nay quá tải gấp 2 lần, đặc biệt những nơi gấp 4 lần. 43% số người nghiện có tiền án, tiền sự. Hầu như ở các cơ sở cai nghiện thiếu phác đồ điều trị, bởi vì rất nhiều loại nghiện khác nhau. Mỗi loại nghiện khác nhau đòi hỏi các phác đồ khác nhau.

Chính vì quá tải, cơ sở vật chất như vậy dẫn đến tình trạng học viên phá trại, phá cơ sở bằng mọi lý do khác nhau, sẵn sàng gây ra những xung đột nhất định. Hiện nay, hiệu quả công tác cai nghiện còn thấp khi có tới 90% tái nghiện. Tỷ lệ tái nghiện cao, chủ yếu rơi vào thanh niên, nhiều trường hợp cai rồi tiếp tục quay trở lại cơ sở cai nghiện.

Không để Việt Nam thành điểm trung chuyển ma túy

Đề cập tới công tác đấu tranh với tội phạm ma túy, Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định, lực lượng Công an đã dự báo trước tình hình này nên đã chủ động triển khai biện pháp đấu tranh.

Năm 2018, Bộ Công an đã triển khai những biện pháp tích cực ngăn chặn nguồn ma túy vào nước ta qua các tỉnh Tây Bắc, chủ yếu là Điện Biên, Hòa Bình và Sơn La. Sau khi bị trấn áp mạnh, các đối tượng ma túy chuyển hướng hoạt động vào các tỉnh miền Trung, miền Nam.

Lực lượng chức năng kiểm tra 50kg ketamine thu giữ được tại TP Hồ Chí Minh.

Đặc biệt, đầu năm 2019 đến nay, phát hiện có sự can thiệp chỉ đạo của các tội phạm ma túy là người nước ngoài không chỉ hoạt động ma túy ở Việt Nam mà ở gần như các nước trên thế giới trong đó có khu vực Asean, từ Myanmar, Lào, Thái Lan, Việt Nam, Singapore, Malaysia đã phối hợp và phát hiện đường dây vận chuyển ma túy với khối lượng lớn.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, vừa qua, lực lượng Công an phát hiện ra nhiều vụ án vận chuyển ma túy lớn với phương thức hoạt động mới, đó là những đường dây lớn chủ yếu do người nước ngoài điều hành. Điều hành từ nước ngoài cho đến hình thành các đường dây tiêu thụ từ trong nước và tiếp tục lợi dụng các cơ chế quản lý của chúng ta trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho xuất nhập khẩu hàng hóa, thông quan hàng hóa. Ý đồ là định biến Việt Nam trở thành một địa bàn trung chuyển.

Đối tượng vận chuyển hoạt động chủ yếu ở nước ngoài; 80% lượng ma túy vận chuyển đến Việt Nam sẽ vận chuyển tiếp đến nước thứ ba, thậm chí đến tận các nước của Mỹ-La tinh, các nước châu Âu, châu Úc, không phải chỉ trong phạm vi châu Á mà ở đó cũng là những đường dây tổ chức của người nước ngoài tham gia vào việc này.

Tuy nhiên, do chủ động và nắm chắc tình hình nên lực lượng Công an đã kịp thời phát hiện sự chuyển hướng này và có kế hoạch đấu tranh nên đã bắt giữ được nhiều vụ ma túy lớn xảy. Lực lượng Công an đã phát hiện, phối hợp với cơ quan phòng, chống ma túy của quốc tế, các quốc gia đã ngăn chặn được hoạt động của các đối tượng này. “Chúng tôi hoàn toàn ngăn chặn được tội phạm ma túy và không để Việt Nam là địa bàn trung chuyển ma túy ra thế giới”, Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, đây là một loại tội phạm mới, có tính chất quốc tế. Bộ Công an đã nâng cao trách nhiệm của các lực lượng thực thi pháp luật tại cơ sở, cảnh sát khu vực ở các đô thị và Công an xã sẽ phân chia khu vực, trọng điểm để tăng cường cán bộ có kinh nghiệm quản lý những loại tội phạm về ma túy. Công tác phối hợp giữa các lực lượng hiện nay đang đi vào nền nếp, từ biên giới, cửa khẩu, cho đến đấu tranh trong nước.

Bộ Công an đã đề xuất xây dựng một kế hoạch tổng thể để ngăn chặn ma túy ở tuyến biên giới với Lào và đã được Chính phủ phê duyệt. Hiện, Bộ Công an đang phối hợp với Lào để tổ chức mở cao điểm tấn công trấn áp tội phạm về ma túy dọc đường biên giới giáp với Lào, phối hợp với bạn Lào triển khai và đã có hiệu quả rất tốt về chiến dịch tấn công này.

Bộ Công an sẽ có kế hoạch mời các nước trong khu vực và một số các tổ chức quốc tế đến Việt Nam để bàn và thống nhất kế hoạch đấu tranh phòng, chống ma túy vận chuyển qua Việt Nam và Hội nghị cấp Bộ trưởng này sẽ được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 7-2019. Bộ Công an tiếp tục kiến nghị các ngành sẽ nâng cao hiệu quả quản lý trên lĩnh vực, nhất là quản lý biên giới, cửa khẩu và quản lý các hoạt động của nước ngoài.

Cùng với công tác nghiệp vụ, theo Bộ trưởng Tô Lâm, còn phải có biện pháp quản lý để làm sao không tăng thêm số lượng người nghiện ma túy. Bởi giảm được số người nghiện ma túy thì sẽ giảm được nhu cầu tiêu thụ ma túy trong nước. Nếu xử lý được vấn đề này sẽ có điều kiện rất thuận lợi để quản lý và xử lý những vấn đề tội phạm trong xã hội. Số lượng người nghiện trong nước là đối tượng khách hàng lớn cho tội phạm ma túy và người nghiện ma túy cũng là mầm mống tội phạm.

“Chúng tôi thấy tội phạm ma túy là tội phạm của các loại tội phạm. Từ tội phạm ma túy sẽ nảy sinh trộm, cướp, thậm chí giết người, cướp của cũng là từ ma túy, buôn bán ma túy. Chúng tôi lượng tính được nếu mỗi bánh heroin lọt được vào Việt Nam thì khoảng 10 gia đình có người đi tù, có người vi phạm pháp luật, từ vận chuyển, mua bán. Đã nghiện ma túy còn nảy sinh ra các loại tội phạm khác nên tội phạm ma túy là tội phạm hết sức nguy hiểm”, Bộ trưởng Tô Lâm nói.

Xử lý hành chính là những biện pháp đưa người nghiện vào các cơ sở cai nghiện, quản lý tại cộng đồng, khu dân cư đang tiếp tục được thực hiện. Bộ Công an rất quan tâm đến vấn đề trật tự, trị an ở cơ sở, trong đó có công tác quản lý người nghiện ma túy, đối tượng phạm tội có nguy cơ gây mất an ninh trật tự ở cơ sở. Muốn giảm tội phạm thì phải phát hiện từ cơ sở.

Phải làm sao xử lý được những vấn đề tội phạm càng sớm, công tác phòng chống, ngăn chặn không để tội phạm hình sự xảy ra là mục tiêu cao để xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, cho người dân có môi trường an lành. Đó là mục tiêu trong đấu tranh phòng chống tội phạm; vì vậy việc quản lý người nghiện ma túy là giải pháp để xử lý, ngăn chặn tội phạm nảy sinh từ cơ sở, lực lượng Công an sẽ tăng cường giải pháp này.

Hiện nay, quy định của pháp luật là không xử lý hình sự người sử dụng ma túy bởi Điều 199 của Bộ luật Hình sự năm 2009 không còn trong Bộ Luật Hình sự mới. Tuy nhiên, từ thực tế thời gian qua, Bộ Công an sẽ nghiên cứu tổng kết để xử lý vấn đề này trong việc sửa đổi quy định pháp luật về phòng, chống ma túy. Nghiên cứu đến việc khôi phục điều này trong Bộ luật Hình sự, vì đây là biện pháp quản lý người nghiện.

Về lộ trình nghiên cứu sửa đổi Luật Phòng, chống ma túy và Luật Xử lý vi phạm hành chính về xử lý tội phạm này. Theo Bộ trưởng Tô Lâm, Bộ Công an đang tiến hành tổng kết, đánh giá lại việc thi hành luật, những bất cập sẽ được tổng kết và trao đổi với các ngành để có những định hướng chỉnh sửa Luật Phòng, chống ma túy và phù hợp với Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Nguyễn Thiêm