Không để ảnh hưởng tiêu cực đến nước mắm truyền thống

Trong thời gian gần đây, một số tổ chức, hiệp hội đã có kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ về xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho nước mắm do Bộ NN-PTNT chủ trì soạn thảo.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam giao Bộ NN-PTNT nghiên cứu kỹ các ý kiến của các tổ chức, hiệp hội về tiêu chuẩn cho nước mắm, tổ chức đối thoại tạo thống nhất, bảo đảm sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng và không để ảnh hưởng tiêu cực tới sản xuất, kinh doanh nước mắm truyền thống.

Trước đó, dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia về quy phạm thực hành sản xuất nước mắm do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN-PTNT) soạn thảo đã vấp phải sự phản ứng dữ dội từ các hiệp hội, các chuyên gia cũng như các nhà sản xuất nước mắm truyền thống.

Tại hội thảo góp ý gần đây, các doanh nghiệp cho biết, dự thảo có hơn 50 nội dung quy định không phù hợp với thực tế sản xuất nước mắm. Trong khi các doanh nghiệp sản xuất truyền thống đang bị cạnh tranh mạnh mẽ, hàng giả hàng nhái tràn lan thì dự thảo này nếu được thông qua lại càng làm doanh nghiệp kiệt quệ thêm.

Không ít doanh nghiệp cho rằng dự thảo có nhiều nội dung mang tính chất "bóp nghẹt" các cơ sở nước mắm truyền thống khi đưa ra những tiêu chuẩn bất hợp lý. Cụ thể là tiêu chuẩn kiểm soát các loại thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật trong khi nguyên liệu làm nước mắm là cá biển, không thể có thuốc thú y.

Dự thảo tiêu chuẩn quốc gia về quy phạm thực hành sản xuất nước mắm gây nhiều ý kiến trái chiều từ các nhà sản xuất nước mắm lẫn chuyên gia trong ngành. Ảnh minh họa

Phản hồi lại những ý kiến trên, tại cuộc họp báo 8/3, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho rằng, các doanh nghiệp đang bị nhầm lẫn.

Theo ông Đào Trọng Hiếu, Phó trưởng phòng Phát triển thị trường thủy sản, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, khái niệm "tiêu chuẩn" và "quy chuẩn" khác nhau. Theo Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, "tiêu chuẩn" là đưa ra khuyến nghị tự nguyện không bắt buộc, còn "quy chuẩn" là bắt buộc phải áp dụng.

Hiện người tiêu dùng đòi hỏi nhà quản lý cung cấp sản phẩm phải đáp ứng các tiêu chuẩn, tiêu chí để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn cho sức khỏe, an toàn với môi trường.

Trong dự thảo này, ông Hiếu cho biết, các chỉ tiêu không hề đưa ra mức giới hạn nào mà chỉ nhận diện những nguy cơ tiềm ẩn trong từng công đoạn, từ đó phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra.

Chẳng hạn, với dư lượng thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, theo tiêu chuẩn CODEX, bất kể con cá nào cũng có thể là nguyên liệu chế biến nước mắm, từ cá biển tới cá nuôi. Dự thảo đưa ra chỉ khuyến cáo nếu như nhà sản xuất sử dụng nguyên liệu từ cá nuôi thì phải lưu ý các chỉ tiêu về dư lượng như trên, còn cá biển thì không bắt buộc...

Còn về vấn đề phân biệt khái niệm nước mắm truyền thống và công nghiệp, ông Hiếu thừa nhận không có khái niệm nào về nước mắm truyền thống hay không truyền thống. Ông giải thích, ban soạn thảo không phân định hai loại vì dù có làm bất kỳ sản phẩm nào cũng cần tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật để giảm thiểu rủi ro.

Bên lề cuộc họp báo, TS Trần Thị Dung, một chuyên gia trong ngành nước mắm đưa ra ý kiến: “Hơn 2.800 doanh nghiệp và hộ chế biến nước mắm truyền thống (nước mắm cốt với cách ủ truyền thống từ cá không qua pha chế) hiện vẫn đang hoạt động rất tốt. Họ hoạt động đông đảo như vậy chứng tỏ vẫn phải đảm bảo về vệ sinh an toàn thực phẩm nếu không các cơ quan chức năng đã xử lý. Hình ảnh ủ nước mắm nổi các vi sinh vật mất vệ sinh đã là quá khứ, không nên nhắc lại khiến người tiêu dùng có nhìn nhận không đúng về nước mắm truyền thống”.

Quan điểm của TS Dung đưa ra, cái tên “nước mắm” chỉ đúng cho quá trình sản xuất như trên còn quá trình pha chế sau đó thì không còn là nước mắm nguyên chất. TS Dung cũng nêu ý kiến Bộ NN-PTNT hoặc Bộ Y tế cần có nghiên cứu cụ thể để đưa ra tiêu chuẩn về hàm lượng histamine riêng tại Việt Nam, theo thực tế sản xuất nước mắm trong nước để người tiêu dùng có thể tham khảo rõ ràng.

Minh Thái