'Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần sáng tạo khoa học kỹ thuật trong các tầng lớp nhân dân'

Nhân dịp này, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh có dịp trò chuyện, trao đổi với đồng chí Đinh Quang Hải (ảnh), Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật (KHKT) tỉnh về công tác chuẩn bị cho lễ tôn vinh cũng như những kết quả nổi bật trong công tác sáng tạo KHKT của tỉnh thời gian qua.

- Trong thời gian qua, Quảng Ninh được đánh giá là một trong số tỉnh, thành trong cả nước có phong trào sáng tạo KHKT khá sôi nổi. Vậy, đâu là những “điểm nhấn” của phong trào sáng tạo KHKT tại địa phương, thưa đồng chí?

+ Nhằm tạo phong trào thúc đẩy quần chúng tham gia hoạt động sáng tạo KHKT ở mọi lứa tuổi, mọi thành phần, mọi ngành nghề, thời gian qua (từ năm 2012 đến nay), Liên hiệp các hội KHKT tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan tổ chức và tham gia nhiều cuộc thi, hội thi về sáng tạo KHKT, tạo sức lan tỏa lớn trong cộng đồng. Tiêu biểu như: Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Ninh (2 năm/lần), Giải thưởng Sáng tạo Khoa học và Công nghệ Việt Nam (1 năm/lần), Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Quảng Ninh (hàng năm), Cuộc thi Sáng tạo dịch vụ tỉnh Quảng Ninh (2 năm/lần).

Cụ thể, đối với Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Ninh, từ năm 2007 đến nay, toàn tỉnh đã nhận được 452 công trình, giải pháp tham gia. Kết quả có 153 công trình, giải pháp đoạt giải; tham dự Hội thi toàn quốc, tỉnh Quảng Ninh có 14 công trình, giải pháp đoạt giải, trong đó có 1 công trình đoạt giải nhất. Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Quảng Ninh, qua 4 lần tổ chức toàn tỉnh đã nhận được 394 mô hình, sản phẩm tham dự. Trong đó có 112 mô hình, sản phẩm đoạt giải, tham dự Cuộc thi toàn quốc, tỉnh Quảng Ninh vinh dự có 7 mô hình, sản phẩm đoạt giải, trong đó có 1 mô hình đoạt giải nhất. Giải thưởng Sáng tạo Khoa học - Công nghệ Việt Nam do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan chủ trì tổ chức.

Từ năm 2012 đến nay, tỉnh Quảng Ninh có 11 công trình, giải pháp đoạt giải trong đó có 2 công trình, giải pháp đoạt giải nhất. Năm 2016-2017, tỉnh đã tổ chức Cuộc thi Sáng tạo dịch vụ tỉnh Quảng Ninh lần thứ I. Quảng Ninh cũng là địa phương đầu tiên trên cả nước tổ chức một cuộc thi sáng tạo trong hoạt động dịch vụ. Cuộc thi đã trao giải cho 43/98 ý tưởng, đề tài, giải pháp tham dự.

Thông qua việc tổ chức các phong trào, hội thi, cuộc thi, giải thưởng về KHKT, đã thúc đẩy mạnh mẽ phong trào “Toàn dân tiến quân vào khoa học”, góp phần phát huy trí tuệ, khai thác khả năng sáng tạo của mọi tầng lớp nhân dân, mang lại lợi ích to lớn cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của tỉnh; tạo dựng phong trào học tập, nghiên cứu, ứng dụng KH&CN vào thực tế đời sống, sản xuất.

Ban tổ chức trao giải cho các học sinh đoạt giải nhất Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Quảng Ninh lần thứ IV năm 2018. Ảnh: Nguyễn Hoa

- Đồng chí đánh giá như thế nào về tính ứng dụng thực tiễn của các đề tài, giải pháp khoa học kỹ thuật từ các cuộc thi sáng tạo KHKT của tỉnh trong thời gian vừa qua?

+ Hầu hết các công trình nghiên cứu hay giải pháp sáng tạo KHKT trên đều xuất phát từ yêu cầu thực tiễn sản xuất, đời sống và trở về phục vụ cho chính nhu cầu sản xuất, đời sống. Việc xây dựng và tổ chức phong trào sáng tạo KHKT trên địa bàn tỉnh ngày càng quy mô hơn về số lượng và chất lượng. Các cá nhân, đơn vị tham gia hoạt động sáng tạo KHKT ngày càng tăng. Từ đây, xuất hiện càng nhiều giải pháp sáng tạo, chất lượng, mang tính ứng dụng cao trong thực tiễn, góp phần tích cực vào phong trào thi đua yêu nước, lao động sản xuất, đẩy mạnh việc ứng dụng các tiến bộ KHKT tiên tiến vào sản xuất, đời sống, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Đơn cử, năm 2018, tham dự Giải thưởng quốc tế về Khoa học và Công nghệ (SIIF 2018) do Hiệp hội Thúc đẩy sáng kiến, sáng chế Hàn Quốc (KIPA) phối hợp với Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) tổ chức, tỉnh Quảng Ninh vinh dự có 1 công trình Sử dụng nguồn năng lượng tại chỗ thay thế năng lượng điện của Công ty Cổ phần Than Núi Béo – Vinacomin Giải Nhất Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 14, Giải nhất Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh lần thứ VI đã vinh dự được trao huy chương vàng. Công trình đã mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho đơn vị nhằm hợp lý hóa, tiết giảm chi phí trong sản xuất, kinh doanh, đồng thời là bài học kinh nghiệm để các đơn vị trong ngành Than học tập, ứng dụng.

Hay đề tài “Smarthome cho các gia đình nông thôn Việt Nam” của các em Nguyễn Văn Hiếu, Lê Văn Đỉnh - nguyên học sinh Trường THPT Đầm Hà (huyện Đầm Hà) từng đạt giải nhất Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng toàn quốc lần thứ 12 năm 2016 đã được gửi tham dự Triển lãm quốc tế dành cho các nhà sáng tạo trẻ IEYI năm 2017 tại Nhật Bản và vinh dự nhận được 2 giải thưởng: Giải công trình xuất sắc nhất của Hiệp hội Sáng kiến sáng chế Macao và giải đặc biệt của Hiệp hội Sáng chế Đài Loan - Trung Quốc. Đề tài hướng đến tạo dựng một hệ thống đa chức năng nhằm hỗ trợ người dân trong sinh hoạt, sản xuất một cách thông minh, tiện lợi. Người sử dụng có thể tắt hay bật các thiết bị điện dân dụng, thiết bị chăn thả, tưới tiêu từ xa bằng tin nhắn văn bản qua ứng dụng trên điện thoại thông minh do nhóm tác giả tự lập trình. Bên cạnh đó, hệ thống còn sử dụng các cảm biến để cảnh báo bằng chuông báo động, hoặc gửi tin nhắn đến các số điện thoại đặt sẵn trong trường hợp có trộm, rò rỉ ga hoặc hỏa hoạn...

Sinh viên trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh tích cực tham gia các cuộc thi sáng chế rô bốt. Ảnh: Ngô Dịu

- Cùng với việc đẩy mạnh tổ chức các cuộc thi, hội thi về sáng tạo KHKT, năm 2018 là lần đầu tiên tỉnh Quảng Ninh tổ chức tôn vinh các danh hiệu “Trí thức KH&CN tiêu biểu”, “Điển hình lao động sáng tạo”, “Tài năng trẻ KH&CN” trên địa bàn tỉnh, đồng chí có thể cho biết ý nghĩa chương trình này?

+ Năm 2018, lần đầu tiên tỉnh Quảng Ninh tổ chức xét chọn, tôn vinh danh hiệu “Trí thức KH&CN tiêu biểu”, “Điển hình lao động sáng tạo”, “Tài năng trẻ KH&CN” trên địa bàn tỉnh. Lễ tôn vinh nhằm khẳng định vị trí, vai trò, ghi nhận công lao và tôn vinh thành tích của đội ngũ trí thức, điển hình lao động sáng tạo, tài năng trẻ về KH&CN. Đồng thời, nâng cao nhận thức của xã hội về vai trò, tầm quan trọng của nghiên cứu, ứng dụng KH&CN trong phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững của tỉnh.

Thông qua việc tôn vinh, góp phần động viên, khích lệ, khuyến khích mọi tập thể, cá nhân phát huy truyền thống yêu nước, năng động sáng tạo, phát huy trí tuệ xây dựng tỉnh Quảng Ninh giàu mạnh, văn minh, hiện đại. Đây cũng là dịp để trí thức tiêu biểu, điển hình lao động sáng tạo, tài năng trẻ về KH&CN có điều kiện gặp gỡ, giao lưu, trao đổi, học tập kinh nghiệm.

- Căn cứ, nguyên tắc để xét chọn các danh hiệu này như thế nào, thưa đồng chí?

+ Ngày 7/3/2019, Liên hiệp các Hội KHKT tỉnh phối hợp với Hội đồng xét chọn, tôn vinh các danh hiệu do UBND tỉnh quyết định thành lập đã tổ chức thẩm định hồ sơ tham gia xét chọn, tôn vinh các danh hiệu “Trí thức KH&CN tiêu biểu”, “Điển hình lao động sáng tạo”, “Tài năng trẻ KH&CN” tỉnh Quảng Ninh lần thứ I, năm 2018.

Theo đó, căn cứ, nguyên tắc để xét chọn, tôn vinh các danh hiệu đều được thực hiện nghiêm túc, bài bản, đúng quy trình theo quy định về điều kiện, tiêu chuẩn xét chọn, tôn vinh đối với từng danh hiệu quy định cụ thể tại Quyết định số 15/2017/QĐ-UBND ngày 31/10/2017 của UBND tỉnh ban hành Quy chế xét chọn, tôn vinh danh hiệu “Trí thức KH&CN tiêu biểu”, “Điển hình lao động sáng tạo”, “Tài năng trẻ KH&CN” trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và Kế hoạch số 122/KH-UBND ngày 24/8/2018 của UBND tỉnh về việc tổ chức xét chọn, tôn vinh danh hiệu “Trí thức KH&CN tiêu biểu”, “Điển hình lao động sáng tạo”, “Tài năng trẻ KH&CN” tỉnh Quảng Ninh lần thứ I, năm 2018. Hội đồng xét chọn, tôn vinh đã thống nhất kết quả như sau: Tổng số hồ sơ đăng ký tham gia xét chọn các danh hiệu là 81 hồ sơ; số hồ sơ đảm bảo yêu cầu, đủ điều kiện tôn vinh đối với từng danh hiệu là 74 hồ sơ. Trong đó: Danh hiệu “Trí thức KH&CN tiêu biểu” là 46 hồ sơ; danh hiệu “Điển hình lao động sáng tạo” là 26 hồ sơ; danh hiệu “Tài năng trẻ KH&CN” là 2 hồ sơ.

Xin trân trọng cảm ơn đồng chí về cuộc trò chuyện này!

Nguyễn Dung