Khoản thuế thừa kế khổng lồ có thể khiến Samsung để trống ghế Chủ tịch vài tháng

Lee Kun-hee, Chủ tịch tập đoàn Samsung Electronics, qua đời hôm 25/10 ở tuổi 78. Ông là người đã biến Samsung từ một công ty sản xuất mỳ ăn liền thành đế chế công nghệ tầm cỡ toàn cầu. Nhưng từ năm 2014, ông phải điều trị trong bệnh viện sau một cơn đau tim.

Con trai duy nhất của vị Chủ tịch, Lee Jae-yong, đã chuẩn bị trong vài thập kỉ để tiếp quản tập đoàn Samsung Electronics, đế chế do ông nội của ông sáng lập và trở thành thương hiệu công nghệ toàn cầu nhờ người cha.

Nhưng sau cái chết của Chủ tịch Lee Kun-hee hôm 25/10, có lẽ con trai duy nhất của ông sẽ phải chờ lâu hơn dự kiến để chính thức kế vị, theo Bloomberg.

Hiện tại, Jae-yong đang phải đối mặt với hai vụ xét xử. Các công tố viên cáo buộc ông hối lộ các quan chức và áp dụng các trò gian lận kế toán để quá trình tiếp quản tập đoàn của ông diễn ra thuận lợi hơn.

Mặc dù liên tục phủ nhận mọi cáo buộc, Jae-yong vẫn có khả năng quay lại nhà tù nếu tòa án kết luận ông phạm tội. Có thể Samsung sẽ phải hoãn việc công bố chính thức ông là Chủ tịch của Samsung Electronics ít nhất đến khi vụ xét xử đầu tiên kết thúc trong vài tháng tới, để tránh kịch bản tân chủ tịch tập đoàn vào tù.

Kịch bản đó đồng nghĩa với việc Samsung Electronics sẽ vận hành mà không có chủ tịch trong ít nhất vài tháng nữa. Đương nhiên, sự thiếu vắng người đứng đầu là mối lo đối với đa số doanh nghiệp.

Song Samsung Electronics có nhiều vị lãnh đạo đáng kính trọng đang điều hành các hoạt động chủ chốt, còn Jae-yong chỉ ra những quyết định lớn, mang tính chiến lược với tư cách là Phó Chủ tịch.

"Tôi nghĩ Lee Jae-yong sẽ nhận chức Chủ tịch vào đầu năm tới. Có thể ông ấy sẽ chờ tới khi vụ xét xử tội danh đưa hối lộ kết thúc", Lee Sang-hun, nhà phân tích của công ty HI Investment & Securities, nhận định.

Thời điểm Lee Jae-yong chính thức trở thành Chủ tịch Samsung Electronics là yếu tố nhạy cảm trong bối cảnh mức độ bất mãn với các tập đoàn quyền lực nhất của công chúng Hàn Quốc đang tăng từ vài năm qua. Phản ứng tiêu cực của họ xuất phát một phần từ những cáo buộc hối lộ đối với Lee Jae-yong. Những cáo buộc ấy đã dẫn tới việc Quốc hội Hàn Quốc luận tội rồi phế truất Tổng thống Park Geun-hye.

Yếu tố nữa cản trở quá trình kế vị là khoản thuế thừa kế lên tới gần 10 tỉ USD mà gia tộc Lee sẽ phải nộp để nhận tài sản có trị giá 20,7 tỉ USD của Chủ tịch Lee Kun-hee.

Đa số gia đình doanh nhân nộp thuế thừa kế bằng tiền mặt chứ không bán cổ phiếu vì họ muốn duy trì sự kiểm soát đối với doanh nghiệp, theo Chung Sun-sup, giám đốc điều hành công ty phân tích doanh nghiệp Chaebul. Luật cho phép họ nộp thuế trong 5 năm.

Chắc chắn Lee Jae-yong sẽ kế nhiệm cha để lãnh đạo Samsung Electronics. Nhưng liệu Samsung muốn bỏ trống ghế Chủ tịch trong vài tháng hay không?

Chang Sea-Jin, giáo sư của Trường Kinh doanh thuộc Đại học Quốc gia Singapore, nhận định nếu tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc bổ nhiệm một Chủ tịch tạm quyền từ đội ngũ lãnh đạo hiện nay, quá trình ra quyết định sẽ trở nên phức tạp vì số lớp quản lí đã tăng.

"Quan điểm của tôi là Lee Jae-yong nên nhận chức Chủ tịch ngay lập tức. Dù tình hình thế nào, ông ấy phải ra quyết định cho tập đoàn", vị giáo sư phát biểu.

Rắc rối pháp lí của Lee Jae-yong có thể kéo dài nhiều năm. Tòa án đã quyết định xử lại cáo buộc hối lộ và tham nhũng đối với ông trong năm nay, và có thể họ sẽ ra phán quyết vào đầu năm tới. Quá trình xét xử cáo buộc gian lận kế toán sẽ bắt đầu từ tháng 1 năm tới và có thể kéo dài vài tháng nữa.

Nhã Vy