Khoai lang ngày cũ

Ngày trước, khoai lang là món ăn quen thuộc từ ngày này qua ngày khác của nhiều gia đình. Nguồn: www.most.gov.vn

Nhanh mắt phát hiện, moi xuống là sẽ tóm ngay được “chàng” khoai. Khoai săn bẻ mộng, mang ra sông rửa sạch, xong cho vào mồm nhai luôn, khỏi nấu nướng chi cho mất công. Khoai lang ăn sống không tệ: vị bùi bùi, ngòn ngọt. Bụng dạ trẻ chăn bò xưa khỏe lắm, đừng lo đau bụng. Gì chớ vài củ khoai lang sống mỗi bữa ăn chơi thì nhằm nhò gì. May mắn vớ được củ khoai to thì đem lùi (“nướng vùi” trong bếp tro). Khoai lang lùi thơm ngon hết chê. “Củ khoai lùi bằng gùi khoai nấu”, anh Năm tôi hay ngâm nga vậy.

Ấy là nói ngày nhà tôi chưa có khoai lang.

Ba vỡ hoang miếng đất thổ (đất cát pha) bên sông. Đất xốp mùn, trồng khoai củ tốt bời bời. Khoai rẻ, mẹ tiếc không bán, chở về nhà đổ đầy một bịch (kho kín xây gạch hoặc trát đất, dùng chứa nông sản để chống chuột). Chưa đủ chỗ, khoai còn tràn ra bò lổm ngổm gậm giường, vun đống góc nhà. Chiến dịch “ăn khoai trừ cơm” của mẹ chính thức mở màn. Mẹ lý luận gọn hơ: khoai củ thì cũng… bột chớ gì; lúa bán có tiền sao không bán bớt lúa, để khoai ăn thay? Nói là làm, “bản trường ca… khoai lang” trong nhà tôi bắt đầu vang lên bất tận, vang tới chừng nào mà bịch khoai lang của mẹ cạn đáy.

Khoai luộc, khoai nướng, khoai xắt lát nấu canh… Đã xa rồi cái thời tìm “săn” hay ăn khoai lang mộng. Đi học về đến cửa nghe mùi khoai chỉ muốn… bỏ chạy. Hãi nhất là món khoai ghé (độn) cơm. Mở vung nồi, thấy bóng mấy lát khoai là mắt đứa nào cũng ngấn nước, chờ mẹ quay đi để lén… gắp bỏ xuống mâm! Mẹ quay lại, chép miệng, lắc đầu, lại lụi hụi “cõng” khoai bỏ hết vô chén mẹ.

Dứt mùa, bịch khoai cạn đáy thì xem như “thoát nạn”. Giờ chỉ còn mớ khoai xắt lát phơi khô mẹ gói cất kỹ trong bao. Chờ cho nguôi ngoai cái “nỗi sợ” khoai lang, mẹ mới đem khoai khô ra rửa sạch, hầm đường đen. Lạ kỳ chưa, món khoai khô hầm chín rục thơm thơm quyện cùng hương vị đường mật mía ngọt ngào bỗng trở nên ngon lạ. Tôi nổi danh “con sâu đường”, mê ăn ngọt nên ưa món này lắm lắm. Còn nhớ có lần tham ăn, đợi mẹ hầm khoai, tôi lén… xúc một chén đầy đem giấu biến trong tủ sổ sách giấy tờ của ba. Giấu xong quên luôn. Tới lúc ba phát hiện thì, ôi thôi, cả đống giấy tờ đã bị lũ kiến/gián chui ăn vụng khoai tiện đà cắn nát! Ba “nộ khí xung thiên”, vác roi hằm hè điều tra sắp lượt. Tôi cũng vờ lăng xăng theo ba, quát tháo con út: mầy đem khoai giấu tủ ba hồi nào hả út? Con út khóc mếu, một không hai không, sợ đến tè cả ra quần.

Y Nguyên