Khó tìm đầu ra cho tro, xỉ

Trong hội nghị gặp gỡ doanh nghiệp mới đây tại TP. Hạ Long, các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng tỉnh kiến nghị khó khăn về thiếu nguồn nguyên liệu xít thải để sản xuất và đề nghị UBND tỉnh có ý kiến với ngành than bán xít cho các nhà máy.

Sản phẩm gạch không nung làm từ tro, xỉ nhiệt điện

Nghịch lý thừa – thiếu

Theo ông Phạm Văn Thể - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, hiện một số doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng phải mua nguyên liệu từ các tỉnh ngoài về như Hải Phòng, Hải Dương, Thái Nguyên.
Quảng Ninh có 7 nhà máy nhiệt điện, với tổng công suất phát điện là 5.450MW, hàng năm, các nhà máy nhiệt điện này thải ra khoảng 5 triệu tấn tro, xỉ. Trước đây số tro, xỉ đó hầu như đều bỏ đi và các nhà máy nhiệt điện luôn phải đối mặt với một vấn đề nan giải là tìm quỹ đất để đổ thải.

Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình tiêu thụ tro, xỉ thành vật liệu xây dựng, ông Vũ Thanh Tuyền, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thanh Tuyền cho biết: Tập đoàn PVN và Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam hiện chưa tạo điều kiện cho doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng tro, xỉ. Bộ Tài chính cũng chưa ban hành chính sách cụ thể về việc bán hay cho, vì vậy, giao dịch hiện nay giữa than, nhiệt điện và doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng chủ yếu là “tự đưa giá”. Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp còn thiếu nên doanh nghiệp không thiết tha.

Bên cạnh đó, việc đưa sản phẩm ra thị trường cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu các chứng nhận chất lượng của các cơ quan nhà nước.

Hiện tại, tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than bị đưa vào danh mục chất thải nguy hại khiến các nhà máy phải tốn kém kinh phí phân tích thành phần tro, xỉ. Theo các chuyên gia, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho xử lý, sử dụng tro, xỉ trong sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng còn thiếu. Trong khi, nhiều văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chưa phù hợp với thực tế cung cấp, vận chuyển, sử dụng tro, xỉ.

Ưu tiên sử dụng tro, xỉ

Mới đây, UBND tỉnh Quảng Ninh phải ra công văn chỉ đạo các sở ngành, địa phương, các chủ đầu tư dự án xây dựng trên địa bàn tỉnh ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao để làm vật liệu xây dựng, đặc biệt các công trình xây dựng trên địa bàn.

Theo báo cáo của Bộ Công thương, tro, xỉ, thạch cao hiện nay chủ yếu phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện than. Với thành phần hạt có trọng lượng nhẹ, kích thước hạt rất nhỏ, tro xỉ có thể bay tự do trong không khí, phát tán khắp nơi. Đây là nỗi lo sợ của cư dân gần nhà máy nhiệt điện và xung quanh nơi chôn lấp tro bay. Với các thành phần của tro bao gồm những ô xít kim loại nặng như SiO2, Al2O3, Fe2O3, CaO, NaO, TiO còn làm ô nhiễm nguồn nước, gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm.

Tuy nhiên, loại chất thải này nếu được thu gom lại có thể tái sử dụng làm nguyên liệu sản xuất ximăng, bêtông và nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng có giá trị cao.

Theo ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, thời gian qua, việc vận chuyển, giao dịch xít than, tro, xỉ nhiệt điện không minh bạch ở nhiều địa bàn, khu vực dẫn tới tình trạng quản lý, kiểm soát than và xít xỉ không tốt. Do vậy, nếu doanh nghiệp có nhu cầu chính đáng thì các sở, ngành liên quan phải đi khảo sát, tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp.

Minh Hương