Kho bạc Nhà nước: Từng bước đột phá cải cách quản lý ngân quỹ nhà nước

Năm đầu tiên KBNN có thặng dư và nộp về ngân sách 5.000 tỷ đồng nhờ công tác quản lý ngân quỹ. Ảnh: Thùy Linh.

Tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng

Theo KBNN, trong giai đoạn đầu mới thành lập, công tác quản lý ngân quỹ được thực hiện theo mô hình phân tán, dẫn đến việc đảm bảo nhu cầu chi tiêu của ngân sách nhà nước và các đơn vị giao dịch bị động. Chính vì vậy, cùng với việc xây dựng và triển khai các hệ thống thanh toán điện tử tập trung, đến nay, công tác quản lý ngân quỹ đã được chuyển đổi theo hướng quản lý tập trung, thống nhất trong toàn hệ thống. Từ đó đã đảm bảo được sự chủ động trong việc đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu chi tiêu của ngân sách các cấp.

Một bước tiến lớn trong công tác quản lý ngân quỹ là năm 2019, KBNN đã tích cực chủ động tham mưu báo cáo Bộ Tài chính hoàn thiện thể chế về cải cách quản lý NQNN theo thông lệ quốc tế. Theo đó, KBNN trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 64/2019/TT-BTC, thực hiện lựa chọn các ngân hàng thương mại để gửi có kỳ hạn NQNN tạm thời nhàn rỗi. Quy định hạn mức mới tại Thông tư 64/2019/TT-BTC tối ưu hóa nguồn NQNN tạm thời nhàn rỗi, tăng hiệu quả sử dụng ngân quỹ của KBNN.

Bên cạnh đó, để hoàn thiện mô hình tài khoản thanh toán tập trung theo thông lệ quốc tế và theo khuyến nghị về mô hình tài khoản thanh toán của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới, KBNN đã tham mưu trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 58/2019/TT-BTC quy định về quản lý, sử dụng tài khoản của KBNN mở tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các ngân hàng thương mại. KBNN thực hiện kết chuyển toàn bộ số dư tiền gửi thanh toán cuối ngày tại các ngân hàng thương mại về tài khoản duy nhất mở tại Ngân hàng Nhà nước. Đây là bước đi cải cách của ngành Tài chính trong công tác quản lý NQNN theo hướng an toàn, hiệu quả. Thông qua đó, KBNN đã tham mưu Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước trong việc thực thi chính sách tiền tệ, kiểm soát cung tiền của nền kinh tế, điều hành lãi suất, tỷ giá theo định hướng của chính sách tiền tệ.

Cùng với đó, KBNN đã triển khai nghiệp vụ sử dụng NQNN để tạm ứng cho ngân sách Trung ương và ngân sách cấp tỉnh nhằm xử lý thiếu hụt tạm thời, bù đắp bội chi, trả nợ gốc vay đến hạn trong phạm vi dự toán ngân sách nhà nước hàng năm đã được Quốc hội quyết định, Thủ tướng Chính phủ đã giao; qua đó, hỗ trợ ngân sách Trung ương đảm bảo cân đối, tiết kiệm chi phí vay nợ, gắn kết quản lý ngân quỹ và quản lý nợ; hỗ trợ các địa phương đẩy nhanh tiến độ đầu tư dự án hạ tầng kinh tế - xã hội quan trọng trên địa bàn.

Việc gửi tiền có kỳ hạn của KBNN tại các ngân hàng thương mại đã bổ sung nguồn thu nghiệp vụ của KBNN 5.104,6 tỷ đồng (cao hơn khoảng 3.081 tỷ đồng so với việc duy trì tiền gửi không kỳ hạn với lãi suất 1%/năm). Theo Phó Tổng giám đốc KBNN Nguyễn Quang Vinh, những cải cách nêu trên trong năm qua thực sự mang tính đột phá, hỗ trợ chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Không những thế, những cải cách đã tiết kiệm cho ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương hàng nghìn tỷ đồng. “Đây là năm đầu tiên KBNN có thặng dư và nộp về ngân sách 5.000 tỷ đồng” - Phó Tổng giám đốc Nguyễn Quang Vinh nói.

Xây dựng quy trình quản lý ngân quỹ hiện đại, minh bạch

Theo KBNN, trong năm 2020, KBNN sẽ nghiên cứu, hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm tạo khuôn khổ vững chắc cho hoạt động quản lý NQNN theo hướng an toàn, hiệu quả hơn và hướng tới các thông lệ tốt của quốc tế như: Thông tư quy định về tạm ứng, vay NQNN của ngân sách nhà nước (quy định việc tạm ứng NQNN để bù đắp thiếu hụt tạm thời quỹ ngân sách Trung ương, ngân sách cấp tỉnh; cho ngân sách Trung ương, ngân sách cấp tỉnh vay để bù đắp bội chi, trả nợ gốc theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước và phù hợp với tinh thần của Luật Quản lý nợ công); Thông tư quy định về mua lại có kỳ hạn trái phiếu Chính phủ (quy định việc sử dụng ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi để mua lại có kỳ hạn trái phiếu Chính phủ thông qua phương thức đấu thầu).

KBNN cũng sẽ phối hợp tham gia sửa đổi, hoàn thiện một số cơ chế, chính sách có liên quan như: Chính sách lãi suất của Ngân hàng Nhà nước trả cho KBNN; quy định về việc sử dụng nguồn tiền gửi của KBNN tại các ngân hàng thương mại,… qua đó, tạo cơ sở, nền tảng để phối hợp chặt chẽ hơn nữa với Ngân hàng Nhà nước, đáp ứng các mục tiêu chung về kinh tế vĩ mô.

Theo lãnh đạo KBNN, thời gian tới sẽ xây dựng và triển khai các quy trình nghiệp vụ về NQNN theo hướng ngày càng minh bạch, rõ ràng, điện tử hóa. Cụ thể: triển khai các công cụ điều chỉnh dòng NQNN tiên tiến, theo thông lệ quốc tế; tiếp tục nâng cao chất lượng dự báo luồng tiền; triển khai nghiệp vụ quản lý rủi ro đối với hoạt động quản lý NQNN theo thông lệ quốc tế. Đồng thời, mở rộng mạng lưới tài khoản chuyên thu của KBNN để tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt theo chủ trương của Chính phủ.

KBNN cũng đặt ra nhiệm vụ nghiên cứu phát triển hình thành chương trình ứng dụng quản lý ngân quỹ đồng bộ, kết nối với các chương trình ứng dụng có liên quan; nghiên cứu, triển khai mô hình thanh toán song phương điện tử tập trung với các ngân hàng thương mại, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước triển khai thanh toán điện tử liên ngân hàng ngoại tệ...

Thùy Linh