Khi trọng tài bẻ còi: Nói mãi, vẫn cứ sai

Trọng tài Trần Văn Lập đã mắc sai lầm nghiêm trọng khiến ông thêm một lần bị treo còi.

Chuyện thường ngày của bóng đá nội

Giải VĐQG Việt Nam chính thức được chuyên nghiệp hóa vào năm 2000. Nhưng sự “chuyên nghiệp” ấy chỉ thành hình và được công nhận khi V-League rời tay VFF vào năm 2012, bởi sự ra đời của Công ty cổ phần bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) - công ty được thành lập bởi chính các đội bóng tham gia giải đấu. Sau cú chuyển mình được cho là ngoạn mục ấy, rất nhiều thay đổi đã xuất hiện, từ tư duy đến cách làm bóng đá của các CLB. Sân bãi, CĐV, đào tạo trẻ, truyền thông - xây dựng hình ảnh được chú trọng hơn, đến gần với hai chữ “chuyên nghiệp” hơn. Tuy nhiên vẫn còn đó những tồn đọng từ quá khứ, nó đe dọa trực tiếp đến uy tín, chất lượng của V-League, đó là “bóng ma” trọng tài.

Từ lâu trọng tài đã trở thành một vấn đề gây nên nhiều tranh cãi ở V-League. Trong những mùa giải trước, không ít lần những sai lầm của các trọng tài đã ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần, thái độ thi đấu của các cầu thủ cũng như kết quả của trận đấu. Lịch sử V-league đã phải chứng kiến quá nhiều “ông vua áo đen” mất nghiệp cầm còi hay thậm chí là phải đi tù vì những quyết định khó hiểu như trọng tài nhận hối lộ Lương Trung Việt (2005), hay bị treo giò vĩnh viễn như trọng tài Hà Anh Chiến (2016)...

Ở mùa giải năm nay, công tác trọng tài tưởng chừng sau sự cố hồi đầu mùa khiến trọng tài Nguyễn Văn Kiên bị ban tổ chức V-League đình chỉ vĩnh viễn ở vòng 7 đã giúp công tác này khởi sắc hơn, ít bị kêu ca hơn. Nhưng trong những vòng đấu cuối này lại trở thành tâm điểm ở V-League 2018. Cú bẻ còi của trọng tài Trần Văn Lập trong trận đấu giữa Becamex Bình Dương với Than Quảng Ninh đã tiếp tục làm nóng vấn đề của các "vua sân cỏ". Từ một lỗi nhận định, trọng tài Lập đã phá nát cả một trận đấu. Đây thực sự là sai lầm khó hiểu của trọng tài Lập khi quên rút thẻ đỏ với Tấn Tài sau khi nhận đủ 2 thẻ vàng. Thiếu sót đó đã dẫn đến sự việc nghiêm trọng hơn, hủy bàn thắng và làm thay đổi tỷ số vì chính Tấn Tài là người kiến tạo cho Tiến Linh ghi bàn nâng tỉ số 2-1.

Những sai lầm của tổ trọng tài gồm các ông: Trần Văn Lập, Nguyễn Lâm Minh Đăng, Cao Thanh Tú và Nguyễn Trọng Thư đã thể hiện sự cẩu thả trong chuyên môn cũng như phối hợp. Nếu như sai lầm của trọng tài Trần Văn Lập khi quên rút thẻ đỏ sau hai lần phạt thẻ vàng Tấn Tài có thể do chịu áp lực quá lớn, thì đồng nghiệp và cấp trên của trọng tài lúc đó làm gì? Cần biết một nguyên tắc đơn giản nhất của công tác trọng tài là luôn luôn lưu ý thẻ phạt của cầu thủ, không chỉ trọng tài chính mà hai trợ lý lẫn trọng tài bàn, phải ghi chú vào sổ tay. Bài học đơn giản này mùa nào cũng được Ban Trọng tài dạy đi dạy lại, nhưng vì hời hợt và thiếu trách nhiệm nên chẳng ai ghi nhớ. Với trọng tài Lập, cứ cho là trận đấu căng thẳng khiến ông quên cộng thẻ vàng để rút thẻ đỏ nhưng các trợ lý của ông những ba người chẳng lẽ cũng đều quên?

Nói về tình huống này, cựu còi vàng Dương Mạnh Hùng đã thẳng thắn đánh giá tổ trọng tài trận đấu của Bình Dương quá thiếu trách nhiệm và kém cỏi về chuyên môn. Đặc biệt là trọng tài chính Trần Văn Lập và trọng tài bàn Nguyễn Trọng Thư. Cũng cần phải nhắc lại, trọng tài thứ 4 Nguyễn Trọng Thư không phải lần đầu tiên liên quan đến rắc rối về cách cầm còi ở V-League.

Lỗi hệ thống

Câu chuyện sai liên tục và nặng hơn theo thời gian vẫn đang là bệnh khó chữa của nhiều trọng tài ở V-League, hạng Nhất. Mà khổ nỗi, VPF – đơn vị điều hành các giải đấu lại không thể làm được điều gì khác hơn là chỉ đề nghị tạm thôi mời điểu khiển các trận đấu ở V-League... mà thôi. Kỷ luật nặng các trọng tài mắc lỗi bằng việc treo còi hết giải như cách ban trọng tài làm đối với quân của mình nhiều năm qua nói gì thì nói cũng chẳng giải quyết được vấn đề là sự yếu kém về năng lực, thậm chí cả câu chuyện tư tưởng của các vua sân cỏ Việt. Ngay sau sự cố của trọng tài Lập, thêm một lần VPF sẽ không mời ông này điều khiển các trận đấu ở V-League. VPF cũng ra thông báo không mời ông Lập và tổ trọng tài trận Bình Dương hòa Quảng Ninh làm nhiệm vụ nữa. Trưởng ban điều hành V-League Trần Anh Tú cũng bày tỏ bức xúc trước hành vi sai luật của trọng tài Lập và sự yếu kém của tổ trọng tài ở sân Bình Dương. Ông nói: “VPF kiến nghị VFF không bố trí các trọng tài có những sai lầm thành hệ thống tiếp tục cầm còi. Trước mắt sẽ không sử dụng trọng tài Lập từ nay đến cuối mùa và có thể cả sau này. VPF sẽ phối hợp với VFF rà soát lại toàn bộ công tác trọng tài, cần thiết sẽ mời trọng tài ngoại làm nhiệm vụ ở 2 vòng cuối V-League”. Ông Trần Anh Tú cho biết thêm “Việc mời trọng tài ngoại là bất đắc dĩ để giải quyết vấn đề tâm lý. Tôi rất mong muốn trong tương lai trọng tài nội có đủ uy tín để VPF không phải mời trọng tài ngoại".

Thực ra niềm tin vào các “vua” của những người trong và ngoài cuộc đã bị xói mòn bao năm qua. Những tiếng còi méo, những nghi án không có lời đáp về việc có hay không trọng tài nhận phong bì, hay thậm chí một số trọng tài phải đứng trước “vành móng ngựa” đã làm những người quan tâm đến bóng đá trong nước ngày càng mất niềm tin vào đội ngũ cầm cân nảy mực. Nhiều chuyên gia lý giải rằng thực ra trọng tài Việt Nam không kém, thậm chí chúng ta từng có những trọng tài thổi các trận đấu lớn của AFC. Thế nhưng hễ cứ về thổi trong nước, một số trọng tài lại bỗng nhiên rất dở.

Chúng ta đã từng rất nhiều lần cải cách về vấn đề trọng tài, nhưng nó chỉ diễn ra ở phần ngọn, mà cắt được cái ngọn này thì nó lại mọc ra cái ngọn khác. Gốc rễ của mọi vấn đề nằm ở Hội đồng trọng tài VFF với trưởng ban là ông Nguyễn Văn Mùi và lúc này là phó ban Dương Văn Hiền thì vẫn chưa được giải quyết triệt để.

Ngay sau sự cố của trọng tài Lập, cựu còi vàng Dương Mạnh Hùng cho rằng cuộc chơi ở V.League trong nhiều năm qua không có gì thay đổi, đây mới là bản chất cần được nhìn nhận thay vì cứ mỗi mùa bóng lại nóng lên vì những điều quen thuộc, nói mãi cũng chẳng giải quyết được vấn đề. “Bóng đá Việt Nam lắm chiêu trò, cơ bản thì ban trọng tài và VPF cũng là con rối của người khác điều khiển thôi. Ông Trần Anh Tú đang giữ ba chức quan trọng ở VPF, người ta gọi tham quyền cố vị nhưng ông Tú vẫn là người của VFF, chẳng có gì cả trong cuộc chơi này. Ông ấy phải nghe lời lãnh đạo VFF. Ban trọng tài cũng thuộc VFF. Ông Nguyễn Văn Mùi, ông Dương Văn Hiền cũng nghe theo chỉ đạo của VFF. Tôi từng cầm còi nhiều năm ở V.League nên thừa hiểu ai đứng sau để giật dây những chuyện này”, ông Hùng phát biểu.

V-League đang nỗ lực bước vào sự chuyên nghiệp, với sự thay da đổi thịt của các đội bóng. Ấy vậy mà "bóng ma" của những sai lầm nơi trọng tài vẫn chưa trị dứt điểm. Tiêu cực hay không thì vẫn cần bằng chứng, nhưng với sai lầm mang tính hệ thống hiện nay của trọng tài Việt Nam, có thể khẳng định giải VĐQG vẫn khó mà vươn tầm nều các đội bóng cứ mãi ấm ức trước các quyết định của "vua sân cỏ".

Ngoài nguyên nhân đến từ môi trường bóng đá còn nhiều bất cập, nguyên nhân cốt lõi dẫn đến việc trọng tài yếu kém đã được nhiều cựu trọng tài, giám sát chỉ ra là do công tác đào tạo trọng tài còn nhiều bất cập. Việc nên hay không thành lập một Học viện trọng tài (không tập trung) như mô hình của nhiều nước tiên tiến đã được các chuyên gia đưa ra. Thậm chí vấn đề này cũng đã được đề cập tại Hội nghị phát triển bóng đá Việt Nam do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì vào đầu năm 2018. Nhưng ở thời điểm đó, ông Nguyễn Văn Mùi (Trưởng ban trọng tài) lại trả lời vòng vo và không ai đưa ra được lộ trình cho việc này. Việc mời các trọng tài ngoại về bắt một số trận đấu ở giai đoạn cuối mùa giải cũng giống như việc kỷ luật các trọng tài phạm sai lầm không mời điều khiển các trận đấu cũng sẽ chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề. Nếu VFF không quyết liệt trong khâu chọn người điều hành và nhất là công tác đào tạo thì vấn đề trọng tài sẽ vẫn là nhức nhối của bóng đá Việt Nam trong nhiều năm nữa.

Khánh Vy