Khi 'tẩy chay' dần trở thành… quyền lực

Tẩy chay trên mạng, ảnh hưởng thật

Hội, nhóm tẩy chay hiện nay đang nở rộ, số lượng thành viên tăng chóng mặt, sau một đêm, một người nổi tiếng, một nghệ sĩ nào đó bỗng có thêm khoảng vài chục nghìn anti-fan là điều bình thường.

Đến mức mà có nhận xét: “Tẩy chay” là từ khóa nóng sốt và nhức nhối trong giới giải trí Việt Nam suốt mấy tháng qua. Như một làn sóng rầm rộ chưa từng có. Tẩy chay dần xuất hiện trên mạng xã hội Việt Nam từ năm 2016, nhưng trở nên rầm rộ trong năm 2019, 2020 và đầu năm 2021 với những trường hợp điển hình, đặc biệt trong giới văn hóa giải trí. Và dù chỉ là những hội nhóm trên mạng, nhưng ảnh hưởng đến giới nghệ sĩ là có thật, thậm chí khá… nặng nề.

Trên thế giới các nghiên cứu khẳng định lực lượng chủ chốt của các trào lưu tẩy chay là thế hệ Z (tạm được hiểu là sinh sau năm 1995). Sống chung với Internet và mạng xã hội, thế hệ Z biết cách biến chúng thành công cụ lợi hại để cất lên tiếng nói phản đối.

Sơn Tùng M-TP và Hải Tú đang bị tẩy chay trên nhiều diễn đàn

Nhìn vào trường hợp bị tẩy chay của Hương Giang mới thấy rằng: Tẩy chay khởi xướng từ mạng, nhưng hậu quả… “không đùa được đâu”. Năm 2020, nghệ sĩ đầu tiên bị tẩy chay là ca sĩ Hương Giang. Cư dân mạng có vài hoạt động đúng nghĩa "tẩy chay": Phản đối các chương trình biểu diễn, quảng cáo có nữ ca sĩ tham gia, tức "đánh vào kinh tế".

Hương Giang phải xin lỗi dư luận và tạm ngưng hoạt động ít tuần và dần dần mới hoạt động trở lại. Gần đây, ca sĩ Sơn Tùng M-TP đang bị tẩy chay vì vướng tin đồn đời tư. Khán giả lập nhóm anti-fan anh cùng diễn viên Hải Tú (người được cho là xen vào giữa tình cảm của Sơn Tung và Thiều Bảo Trâm). MV “Chúng ta của hiện tại” (Sơn Tùng đóng cùng Hải Tú) nhận 143.000 lượt "dislike" sau một tháng phát hành.

Bản thân Sơn Tùng cũng bị ảnh hưởng nhiều khi sản phẩm mới ra mắt "Skyler" – quảng cáo cho một hãng game có lượt view ít ỏi – điều chưa từng xảy ra với Sơn Tùng.

Hải Tú – trong nghi vấn là người thứ ba chịu ảnh hưởng mạnh mẽ hơn khi bị tẩy chay trên nhiều diễn đàn. Nhiều nhãn hàng có Hải Tú là gương mặt quảng cáo cũng bị tổng tấn công. Sau khi bị khán giả tràn vào fanpage phàn nàn về Hải Tú, nhãn hàng đã cho biết sẽ ngừng sử dụng hình ảnh của cô.

Tẩy chay và bài học đắt giá với nghệ sĩ

Không chỉ riêng cá nhân nghệ sĩ, trào lưu tẩy chay đã dồn sang cả lĩnh vực điện ảnh. Mà điển hình là những lời kêu gọi: Không đi xem phim của ê –kíp sản xuất phim đó. Điển hình là khi ê – kíp của phim "Lão Hạc" phản ứng về “nhân vật” đóng vai “chú chó Vàng”, khán giả cho rằng họ đã không được tôn trọng. "Lão Hạc" bị tẩy chay từ lúc casting vai diễn đến lúc ra rạp. Kết quả đầu tư khoảng 25 tỷ, thu về hơn 2 tỷ. Con số lỗ quá lớn, phim rút khỏi rạp chiếu khá sớm.

“Trạng Tí” – đang được mong chờ ra rạp bỗng vướng lùm xùm về việc nhà sản xuất Ngô Thanh Vân chưa làm việc với tác giả gốc của bộ truyện mà phim khai thác. Thế là phim rơi vào tầm ngắm tẩy chay.

Ngô Thanh Vân chăm chút cho sản phẩm phim "Trạng Tí", cô hi vọng "Trạng Tí" sẽ được đón nhận thay vì tẩy chay

Nói về tác động của vụ tẩy chay “Trạng Tí” đối với bản thân mình, nhà sản xuất Ngô Thanh Vân trải lòng: "Đây là lần đầu tiên tôi làm (phim chuyển thể từ truyện tranh) và học được bài học đáng giá. Tôi sẽ rút ra kinh nghiệm để làm việc với những tác giả tiếp theo. Tôi vẫn muốn chuyển thể tác phẩm của những tác giả trẻ, nhưng sau bài học này, tôi cũng rất e dè".

Vì thế, ở dự án phim "Lê Nhật Lan" (chuyển thể từ truyện tranh Long Thần Tướng), phía Ngô Thanh Vân đã làm việc kỹ lưỡng để đảm bảo có sự đồng thuận cao nhất từ nhóm tác giả.

Dù muốn hay không, các nghệ sĩ cũng cần ý thức được rằng: Tẩy chay là có thực, sẽ đem lại tác động thực. Những vụ tẩy chay có tác động tiêu cực, những cũng có mặt tích cực là khiến nghệ sĩ cẩn trọng, chỉn chu với hình ảnh, hoạt động và dự án của mình hơn. Bởi suy cho cùng, có khán giả thì mới được yêu thương, còn không có khán giả thì rất khó để đi lâu dài với nghệ thuật được.

Nam Dương