Khi lợn, gà diễn xiếc thay động vật hoang dã

Đàn lợn của Liên đoàn Xiếc Việt Nam biểu diễn trong chương trình “Cuộc phiêu lưu của Chú Tễu”

Từ xiếc gấu, voi thành xiếc gà, lợn

Những ngày này, sân khấu của Liên đoàn Xiếc Việt Nam (Liên đoàn) luôn nhộn nhịp với 3 suất diễn/ngày cho dịp Quốc tế thiếu nhi, với vở diễn Cuộc phiêu lưu của chú Tễu. Đáng chú ý trong vở diễn này, những loài thú dữ thường thấy như voi, gấu không xuất hiện trên sân khấu mà thay vào đó là thú nuôi đã quen thuộc với mọi người hàng ngày như trâu, ngựa, mèo, lợn… Điều này nằm trong lộ trình chuyển đổi dần từ đưa động vật hoang dã sang thú nuôi vào biểu diễn xiếc của Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Liên đoàn cũng bắt đầu giới thiệu những loài thú mới sẽ đồng hành cùng các nghệ sĩ và khán giả sau này.

Được biết, đây là lộ trình cam kết của Liên đoàn với Hiệp hội Bảo vệ động vật và Liên minh châu Á vì động vật. Phía Liên đoàn sẽ không tiếp tục đầu tư, mở rộng việc đào tạo thú hoang dã. “Thú hoang dã cũ đang thuộc Liên đoàn thì vẫn khai thác biểu diễn. Các con thú hoang dã đã già sẽ chuyển đến những nơi nuôi dưỡng mới. Hơn 40 nhân sự nuôi dạy thú này dần thay đổi sang nuôi dạy các loại vật nuôi khác”, ông Tạ Duy Ánh (Giám đốc Liên đoàn) chia sẻ trong buổi họp báo chương trình.

Chia sẻ rõ hơn về điều này với Báo Giao thông, NSƯT Tống Toàn Thắng (Phó giám đốc Liên đoàn) tâm sự: Liên đoàn có kế hoạch tỉ mỉ chuyển đổi từ động vật hoang dã sang vật nuôi theo từng giai đoạn. Chuyển đổi này khiến Liên đoàn gặp áp lực từ khán giả. Bởi hàng chục năm qua, xem xiếc là xem những con voi, gấu, hổ, báo, khỉ… làm xiếc. Nếu những loài động vật này biến mất khỏi sân khấu, khán giả đặt dấu chấm hỏi và giảm sự hấp dẫn của nghệ thuật xiếc. Vậy nên nghệ sĩ cũng tích cực thực hiện những chương trình có tính hấp dẫn thông qua nội dung, sử dụng kỹ thuật, công nghệ phụ trợ âm thanh, ánh sáng, để tạo cho khán giả cách thưởng thức mới mang phong cách giải trí và hấp dẫn ở nội dung.

Đà điểu cũng được đưa vào diễn xiếc

Không roi vọt, bạo lực mà là tình yêu thương

Hiện tại, Liên đoàn Xiếc Việt Nam đã có thể giới thiệu một số tiết mục biểu diễn của các động vật như: Trâu, mèo, lợn, đà điểu, lạc đà,… Những loài vật này thực tế đã được huấn luyện từ 2 năm trở lại đây. Có điều nhiều nghệ sĩ xiếc thừa nhận, thú dữ thường dễ huấn luyện hơn thú nuôi, bởi chúng có bộ não phát triển, có sự thông minh và phản xạ điều kiện được lưu lại lâu hơn. Còn với thú nuôi, tuy không gây nguy hiểm nhưng lại rất mất thời gian để có thể rèn cho chúng phản xạ.

Là người có kinh nghiệm khoảng 30 năm diễn xiếc thú, ông Thắng thừa nhận việc chuyển đổi tưởng đơn giản mà thực tế phức tạp vì đặc tính của mỗi loài động vật khác nhau. Người huấn luyện phải đưa ra được những phương án, biện pháp huấn luyện riêng cho từng loài. Nghệ sĩ phải vừa nuôi, vừa tập, vừa nghiên cứu tập tính của từng loài để đưa ra những đề án dàn dựng tiết mục cho phù hợp.

Không chỉ vậy, điều kiện cơ sở vật chất cũng chưa kịp đáp ứng cho các loài vật nuôi. Với thú hoang dã có thể biểu diễn và nuôi cá thể, nhưng thú nuôi thì phải thành đàn. Đó cũng là khó khăn cho Liên đoàn khi nhập một số giống như lạc đà, đà điểu. Đơn cử, lạc đà quen sống ở vùng xứ nóng, khô hạn, còn ở Việt Nam lại thời tiết nóng ẩm nên những hôm trời trở nồm phải sưởi khô khu chăn nuôi, làm khô lông. Đặc biệt, ngay từ khâu chọn loài động vật đã phải có sự tính toán kỳ công. Với lợn sẽ chọn loài lợn khoang để quá trình nuôi, cân nặng của chúng sẽ không tăng trưởng quá nặng như giống lợn thịt. Trâu cũng phải tìm mua dạng nghé, ở vùng châu thổ sông Hồng để không bị ngã nước…

Đảm nhận vai trò huấn luyện đàn lợn 9 con trong suốt 1 năm trời, đàn lợn của Kim Cương đã có thể biểu diễn những tiết mục như trải thảm, nhảy qua chướng ngại vật. Anh tiết lộ, phương pháp huấn luyện bây giờ không cần dùng tới roi vọt, bạo lực mà dựa vào tình yêu thương, cũng như tập tính háu ăn của loài vật. “Ngày nay, xiếc thú không dùng tới bạo lực nữa. Chúng tôi phải tự tìm tòi ra cách riêng của mình. Đối với lợn, chúng lười vận động nhưng lại háu ăn nên cứ cho nó ăn là bảo gì nó cũng làm. Lợn cũng có sự thông minh riêng, có phản xạ nhận biết riêng nên khi chủ chỉ cần lớn tiếng là nó đã biết sợ”, anh tiết lộ.

Hoàng Anh