Khám phá giá trị Sài Gòn qua những biểu tượng

Cuốn "Sài Gòn, những biểu tượng" do PhanBook & NXB Văn hóa – Văn nghệ phối hợp thực hiện.

Khởi đi từ ý tưởng bài viết trong phần Biên khảo của nhà nghiên cứu Hà Vũ Trọng về biểu tượng kiến trúc và điêu khắc trên các công trình mang hình thái Đông Dương, PhanBook đã đặt tựa cho tập sách này là Sài Gòn, những biểu tượng. Đó không phải là cách giải quyết vấn đề, mà là gợi mở, mời gọi những cuộc tìm tòi, khảo cứu, khai quật, khám phá và ghi nhận về hệ giá trị Sài Gòn hôm qua và hôm nay.

Góp vào ý hướng chủ đạo đó, còn có bài nghiên cứu của chuyên gia Nguyễn Đức Hiệp – “Thương mại người Việt đầu thế kỷ 20 ở Sài Gòn và Chợ Lớn”. Bài viết điểm lại những đóng góp của làn sóng thương nghiệp, sự trỗi vượt của một số thương hiệu đầu tiên trên đất Sài Gòn - Chợ Lớn, bước đầu xác lập vị thế kinh tế cho một đô thị, mà về sau, chúng ta gọi là “đầu tàu kinh tế”, “trung tâm kinh tế” quan trọng của đất nước.

Biểu tượng, từ đây không dừng lại ở khía cạnh vật thể, mà triển khai rộng hơn những gì phóng chiếu từ nội hàm lịch sử, văn hóa thị dân; là khởi sinh, tiếp biến cho đến tổng hòa những dấu chỉ nội tại để nhận diện/nhận biết Sài Gòn. Đó là những tiêu điểm văn hóa, nhân văn, bao gồm những chuyển động trong giáo dục, văn chương, nghệ thuật mang tính đặc thù Sài Gòn, theo đó, là sự tỏa sáng của những nhân vật, cả nổi tiếng và vô danh, phát lộ những gì được xem là biểu trưng cho linh hồn của nơi chốn.

Độc giả lần lượt đọc thấy chân dung nhà giáo, nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng, không gian giáo dục Đại học Văn Khoa thời vàng son qua hồi ức của Huỳnh Như Phương, tìm lại những phòng trà quen của Sài Gòn hoa lệ, thấp thoáng là Phạm Đình Chương, ban Hợp ca Thăng Long và bao khách phong lưu hào hoa của văn nghệ Sài Gòn một thưở.

Cảnh quan tinh thần và vật chất trong đời sống con người Sài Gòn ở thì quá khứ cho đến các cảm nhận, thao thức về cuộc chuyển dời hôm nay của các tác giả, là thị dân Sài Gòn nhiều thế hệ: Lưu Vĩ Lân, Phạm Công Luận, Nguyễn Quốc Việt, Phan Triều Hải, Nam Thụ, Bảo Uyên, Trần Lê Sơn Ý… đặt trong cảm thức không gian biểu tượng, phần nào gợi mở hứng thú cho những cuộc kiếm tìm dấu chỉ văn hóa đô thị Sài Gòn trong tương lai.

Hiểu và yêu Sài Gòn, trong chiều kích đó, là sự chưng cất giá trị hôm qua nối liền với hôm nay; gửi gắm giấc mơ chung về một đô thị phát triển bền vững, sung túc kinh tế và nhân văn.

Cuốn sách là những chăm chút từ hình thức đến nội dung; mong ước người đọc có một giai phẩm chủ đề văn hóa Sài Gòn đáng để theo dõi và đặt kỳ vọng trong đời sống xuất bản hôm nay.

PV