Khai thác tối đa lợi thế du lịch tàu biển
Đứng bên con tàu Star Cruises, tôi thấy mình thật nhỏ bé. Đó cũng là cảm nhận của rất nhiều người khi lần đầu tiên được thấy một con tàu có sức chứa khoảng 1.000 khách du lịch, đủ mọi công năng neo ở Cảng tàu khách quốc tế đầu tiên của Việt Nam tại Hạ Long (Quảng Ninh).
Nhưng Star Cruises chưa phải là con tàu lớn nhất neo lại đây. Ngay từ ngày đầu tiên đón tàu vào cuối tháng 11-2011, Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long đã đón con tàu với khoảng 2.000 khách và hứa hẹn mở ra tương lai mới cho ngành du lịch tàu biển của Việt Nam.
Những con tàu chở khách... không bến đỗ
Du khách tàu biển thường được coi là những vị khách thượng lưu, khả năng chi tiêu cao. Vì thế, trên thế giới, các điểm đến có cảng biển đang nằm trong cuộc cạnh tranh ngày càng gay gắt để thu hút những vị khách này. Việt Nam với những tài nguyên du lịch phong phú, nền văn hóa đặc trưng và một hệ thống hơn 40 cảng biển nước sâu trở nên hiếm hoi và đầy tiềm năng trong con mắt của các hãng tàu biển lớn trên thế giới. Thời gian qua, nhiều tàu biển có khả năng chở khách lớn trên thế giới đã cập cảng Việt Nam, như: Quantum of the seas, Voyages of the Seas, Dream Cruises, Super Star Aquarius…
Tàu khách Star Cruises tại cảng tàu khách quốc tế Hạ Long.
Ngày 16-4-2018, du thuyền Voyager of the Seas mang theo 4.800 du khách Mỹ, Anh, Australia… không thể cập được cảng Phú Mỹ (Bà Rịa-Vũng Tàu) dù đã đăng ký trước 18 tháng nên cứ lênh đênh ngoài khơi. Không chỉ cảng Phú Mỹ mà các cảng khác cũng từ chối tàu cập bến. Lý do bởi cho tàu chở hàng cập cảng, công ty kinh doanh cảng sẽ kiếm được nhiều tiền hơn so với cho tàu khách, du thuyền cập cảng. Theo ông Nguyễn Công Bằng, Phó vụ trưởng Vụ Vận tải, Bộ Giao thông vận tải, thực tế hiện nay, việc thu hút đầu tư vào các bến cảng khách quốc tế rất khó khăn. Trong giai đoạn các bến cảng chuyên dùng cho tàu khách cỡ lớn chưa được đầu tư, việc giải quyết trước mắt cho các cảng hàng hóa tiếp nhận tàu khách quốc tế phục vụ du lịch cũng không được các doanh nghiệp cảng hàng hóa hưởng ứng do ảnh hưởng đến hoạt động bốc dỡ hàng hóa tại cảng. Bất cập từ nguồn thu hoạt động tiếp nhận tàu khách quá thấp so với mặt bằng quốc tế… TS Hà Bích Liên, giảng viên Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh, cố vấn cấp cao cho hãng tàu Royal Caribbean Cruises (Mỹ), đau đáu câu chuyện thuyền và bến, hàng và người, chừng nào chưa giải quyết được thì chúng ta chưa thể làm gì. Bà cho Liên nói: “Thuyền lênh đênh không có bến, bến lẫn lộn giữa hàng và người thì vẫn là thiếu văn minh, du lịch tàu biển của Việt Nam chưa thể phát triển đích thực được”.
Không chỉ là cảng khách quá cảnh
Trong bối cảnh đó, tháng 11-2018, cảng tàu khách du lịch quốc tế Hạ Long đón tàu khách du lịch đầu tiên, tạo ra sự phấn chấn cho nhiều người trong nghề. Ông Vũ Duy Vũ, Saigontourist, cho rằng: "Cảng Hạ Long tạo cú huých lớn cho du lịch tàu biển, tạo sự đổi mới trong du lịch tàu biển. Tuy nhiên, cảng tàu không nên chỉ là cảng khách quá cảnh mà cần để khách quay lại và không chỉ ở Hạ Long mà còn ở những nơi khác nữa". Đánh giá cao cảng tàu đi vào hoạt động, nhưng cho rằng Hạ Long còn nhiều việc phải làm, nhất là khi mỗi một con tàu cập bến sẽ có hàng nghìn hành khách và thủy thủ đoàn cùng lúc. Ông Larsson-Fedde Gerry Robert, hãng Asia Marine Costa Cruises Shipping Sẻvice, cho biết: "Có nhiều yếu tố cần thiết để bảo đảm một con tàu khi đến Việt Nam có sự hài lòng cao nhất của hành khách và thủy thủ đoàn. Việc cập cảng nếu thuận tiện an toàn, tàu sẽ đến rất nhiều nhưng nếu chỉ có một chút rủi ro thì chúng tôi lại có suy nghĩ ngược lại". Bên cạnh đó, khách đến đông đặt ra yêu cầu sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu theo sự đa dạng của khách. Theo TS Hà Bích Liên, điều mà cảng tàu khách du lịch quốc tế Hạ Long hiện đang thiếu chính là những sản phẩm du lịch hiện nay ở Quảng Ninh không mang dấu ấn địa phương, không phải là những sản phẩm mang tính cao cấp.
Am hiểu hoàn cảnh, ông Ahmad Kamal Bin Abdollah, quản lý cảng tàu tại eo biển Riviera (Malaysia) khuyên Việt Nam nên “liệu cơm gắp mắm” để lựa chọn các phân khúc khách hàng trong điều kiện có hạn hiện nay. Đây là ma trận phục vụ mà ta phải tìm ra lời giải với từng phân khúc. Trong một số trường hợp, không phải bất cứ địa điểm nào cũng xây dựng được cảng tàu riêng biệt, nhưng quan trọng là tổ chức quản lý vận hành để khách không cảm thấy phiền phức. Khi ta bắt buộc phải có sự kết hợp thì cần tạo ra sự thú vị để hành khách có thể thưởng ngoạn, thăm thú trong lúc chờ đợi, để họ cảm nhận được những cái hay, cái đẹp của Việt Nam bằng trải nghiệm thực tế.
