Khai mạc liên hoan các câu lạc bộ hát Xẩm các tỉnh khu vực phía Bắc- Ninh Bình năm 2019

Trình diễn các tiết mục xẩm tại khai mạc Liên hoan.

Dự khai mạc, đại biểu Trung ương có đồng chí Trịnh Thị Thủy, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch; đồng chí Nguyễn Công Trung, Phó cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở (Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch).

Đại biểu tỉnh Ninh Bình có các đồng chí: Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu quốc hội tỉnh; Tống Quang Thìn, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo UBMTTQ Việt Nam tỉnh; các đồng chí lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh; lãnh đạo các huyện, thành phố; lãnh đạo các Sở Văn hóa và Thể thao; Sở Văn hóa, Thể thao và du lịch các tỉnh có câu lạc bộ về tham dự liên hoan; các nhà tài trợ như :Quỹ Thiện tâm (Tập đoàn Vingroup), Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam BIDV; tốp 5 Người đẹp Hoa Lư...

Các đại biểu dự khai mạc Liên hoan.

Tham gia Liên hoan có 15 câu lạc bộ hát Xẩm, với 150 nghệ nhân, diễn viên, nhạc công đại diện cho các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc như: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình...

Ninh Bình là vùng đất địa linh nhân kiệt, có truyền thống lịch sử lâu đời, nơi phát tích của ba triều đại Đinh, Tiền Lê, Lý, là Kinh đô đầu tiên của của nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền đầy đủ ở Việt Nam thế kỷ thứ X.

Đây cũng là vùng đất được thiên nhiên ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như: Cố đô Hoa Lư, Khu du lịch Tam Cốc- Bích Động, khu du lịch sinh thái Vân Long, rừng quốc gia Cúc Phương, Nhà thờ đá Phát Diệm, đặc biệt là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An và gần 1500 di tích lịch sử văn hóa, công trình kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng trong đó có 2 di tích cấp quốc gia đặc biệt; 77 di tích cấp quốc gia; 210 di tích cấp tỉnhvà hơn 200 lễ hội truyền thống.

Không chỉ có thế Ninh Bình còn tự hào là vùng đất có bề dày lịch sử và văn hóa lâu đời, là cái nôi sản sinh và phát triển các loại hình văn hóa dân gian độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa vùng đất Cố đô ngàn năm văn hiến như hát Chèo, hát Rằng Thường và đặc biệt là nghệ thuật hát Xẩm. Nơi đây tự hào từng nổi tiếng với cố nghệ nhân hát Xẩm, NSƯT Hà Thị Cầu.

Hát Xẩm là loại hình diễn xướng văn nghệ dân gian đã lưu truyền rộng rãi trong nhân dân lao động, mang đậm dấu ấn của người lao động bình dân. Trải qua thời gian với những thăng trầm của lịch sử, nghệ thuật hát xẩm có điều kiện lưu truyền và phát triển rộng rãi với nhiều làn điệu, mang nhiều dấu ấn của các vùng văn hóa khác nhau như: Bắc Ninh, Bắc Giang, Sơn Tây, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định Thái Bình...

Đặc biệt tại Ninh Bình còn lưu giữ trên 10 làn điệu hát Xẩm biểu hiện đa dạng các sắc thái cảm xúc đặc trưng của con người vùng đất này như: Riềm Huê, Chênh boong, Xẩm chợ, Phồn huê, ...

Đặc biệt Ninh Bình có nghệ nhân Hà Thị Cầu chính là người hiếm hoi có thể vừa tự sáng tác vừa kết hợp với biểu diễn nhạc cụ một cách nhuần nhuyễn mang lại linh hồn cho các điệu Xẩm. Bà được người đời mệnh danh là “báu vật nhân văn sống”, “người hát rong cuối cùng của thế kỷ XX”.

Ban Tổ chức tặng hoa, cờ lưu niệm cho các câu lạc bộ tham dự Liên hoan.

Khi nghệ nhân Hà Thị Cầu mất đi, giới nghệ thuật cũng như tỉnh Ninh Bình đã có nhiều nỗ lực trong việc bảo tồn, phát huy những giá trị tinh thần vô giá mà cố nghệ sỹ đã trao truyền lại. Việc kế thừa và phát huy các giá trị hát xẩm là cơ sở để tỉnh xây dựng hồ sơ đề nghị ghi danh nghệ thuật hát Xẩm vào danh mục là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, tiến tới xây dựng hồ sơ đề nghị Unessco công nhận hát xẩm là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Liên hoan các câu lạc bộ hát Xẩm các tỉnh khu vực phía Bắc- Ninh Bình năm 2019 là dịp để tuyên truyền và nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và cộng đồng trong việc khôi phục, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống nói chung, nghệ thuật hát Xẩm nói riêng; góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.

Liên hoan cũng là dịp để các nghệ nhân, nghệ sỹ, nhóm nghệ sỹ hát Xẩm các tỉnh, thành phố có cơ hội gặp gỡ, giao lưu, học hỏi nhằm nâng cao hiểu biết và trình độ chuyên môn về nghệ thuật hát Xẩm. Đây cũng là dịp để giới thiệu tới công chúng trong và ngoài nước về giá trị nghệ độc đáo của loại hình nghệ thuật hát Xẩm, đồng thời tạo cơ hội quảng bá tiềm năng, thế mạnh về kinh tế- xã hội của tỉnh, các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử- văn hóa của tỉnh đến với giới nghệ thuật, du khách và bạn trong nước và quốc tế.

Mai Phương - Minh Quang