Kéo ông lớn Mỹ đầu tư vào Việt Nam

Các nhà đầu tư Mỹ đã bắt đầu rục rịch dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc sang các nước khác, trong đó có Việt Nam (VN). Hãng tin Nikkei vừa dẫn các nguồn tin cho biết gã khổng lồ công nghệ Google sẽ dịch chuyển toàn bộ hệ thống sản xuất điện thoại Pixel sang VN ngay trong năm nay nhằm tìm kiếm một chuỗi cung ứng giá rẻ ở Đông Nam Á.

Những gã khổng lồ Mỹ vào Việt Nam

Hãng tin Nikkei cho hay gã khổng lồ Google của Mỹ không chỉ mang toàn bộ phần cứng điện thoại ra khỏi Trung Quốc mà còn cả loa thông minh Google Home. Khi đến VN, Google có kế hoạch nâng công suất sản xuất lên 8-10 triệu điện thoại thông minh trong năm nay, gấp đôi năm ngoái.

Google khẳng định VN là cứ điểm sản xuất quan trọng cho điện thoại Pixel của hãng nhằm thúc đẩy năng lực sản xuất và cạnh tranh của Google trong lĩnh vực này.

Không chỉ Google, tập đoàn cho thuê ô tô Hertz của Mỹ với hơn 10.000 chi nhánh trên thế giới ngày 28-8 đã công bố gia nhập thị trường VN thông qua đối tác nhượng quyền trong nước là New City Rent A Car, nhằm cung cấp cho khách một loạt dịch vụ di chuyển và hệ thống điểm giao xe thuận tiện.

Ông Eoin MacNeill, Phó Chủ tịch Hertz châu Á-Thái Bình Dương, nhấn mạnh đây là thời điểm thuận lợi để thương hiệu Hertz tham gia thị trường trong nước bởi VN đang được đánh giá là quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao cả về kinh tế lẫn du lịch. Đi cùng với sự phát triển nhanh và sôi động này, nhu cầu thuê xe của doanh nghiệp ngày càng gia tăng, đồng thời những yêu cầu về chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp cũng nhiều hơn.

Hồi cuối tháng 7 vừa qua, hãng đồ chơi danh tiếng của Mỹ là Hasbro ra thông báo chọn VN làm điểm sản xuất. Hãng đồ chơi này khẳng định căng thẳng thương mại Mỹ-Trung khiến hãng tính đường chuyển các hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc.

Đáng chú ý, trong một cuộc trao đổi với hãng tin CNBC mới đây, ông Sandeep Naik, nhà quản lý cấp cao tại quỹ đầu tư General Atlantic của Mỹ đang quản lý khối tài sản lên đến 35 tỉ USD, nhấn mạnh: Khi các công ty Mỹ có kế hoạch rời khỏi Trung Quốc, các nước Đông Nam Á bao gồm cả VN có thể sẽ hưởng lợi.

“Nếu nhìn vào các lĩnh vực nhất định như ô tô hay hóa chất, bạn có thể nhìn thấy VN là một điểm đến được lựa chọn. Chúng tôi đang nhìn VN như một điểm đến thú vị” - ông Naik nói.

Trước đây, hàng loạt tên tuổi lớn của Mỹ như Intel, Microsoft, Jabil, Microchip, IBM, P&G,Coca-Cola, Pepsico… đã có hàng thập niên tại VN. Những năm gần đây, nhiều chuỗi hãng ẩm thực của Mỹ tiếp tục đổ bộ vào nước ta như Starbucks, McDonald's, KFC...

Việt Nam có thể trở thành miền đất hứa cho các nhà đầu tư nếu biết khai thông các vướng mắc. Trong ảnh: Một nhóm nhà đầu tư Mỹ giới thiệu sản phẩm tại Việt Nam. Ảnh: TL

Vốn đầu tư từ Mỹ còn quá ít

Theo thống kê mới nhất, hiện tại Mỹ là thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn nhất của VN. Thế nhưng vốn FDI từ Mỹ đầu tư vào VN lại khá khiêm tốn. Là một chuyên gia tài chính nhiều năm làm việc tại Mỹ, ông Nguyễn Trí Hiếu cho rằng trải qua 25 năm bình thường hóa quan hệ, thương mại Việt-Mỹ đã chạm 60 tỉ USD (năm 2018); vốn đầu tư của Mỹ vào VN cũng vượt mốc 9 tỉ USD. Tuy nhiên, nếu so với các nước khác thì số vốn đầu tư của Mỹ vào VN còn quá ít.

Lý giải về nguyên nhân, ông Hiếu chỉ rõ: Thể chế, chính sách, môi trường kinh doanh, đầu tư của VN còn nhiều vướng mắc, hạn chế khiến các nhà đầu tư Mỹ không mặn mà. “Các tập đoàn lớn của Mỹ không thích kiểu đầu tư mà phải tốn phí bôi trơn, phí gầm bàn hay thủ tục rườm rà, phức tạp và qua quá nhiều tầng nấc” - ông Hiếu nói.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, nêu thực tế hiện nay VN vẫn chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư có công nghệ cao ở các nước phát triển như Mỹ và EU. Chẳng hạn, số liệu của đầu tư quốc tế cho thấy năm 2018 Mỹ đầu tư ra nước ngoài 340 tỉ USD trong khi VN chỉ chiếm có 500 triệu USD.

“Sự thiếu minh bạch trong môi trường kinh doanh, đầu tư tại VN cũng là yếu tố khiến vốn từ Mỹ vào VN còn hạn chế” - ông Toàn nói thẳng.

Cải cách mạnh mẽ để đón nhà đầu tư

Trước thực tế Mỹ cần một địa điểm khác Trung Quốc và VN cũng từng được Tổng thống Mỹ Donald Trump giới thiệu như một nơi thay thế hữu ích và ít tốn kém nhất cho các công ty Mỹ, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần phải hành động ngay. Cụ thể là đưa ra cơ chế đón đầu và các chính sách ưu đãi, mời gọi các tập đoàn của Mỹ. Bên cạnh đó, VN phải cải cách thủ tục hành chính; đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ… để lôi kéo Mỹ đầu tư trong lĩnh vực công nghệ.

“Một yếu tố then chốt khác là VN cần đẩy mạnh đầu tư nguồn nhân lực có tay nghề cao vì lợi thế nhân công rẻ chưa phải là điều kiện đủ với các công ty Mỹ. Bởi Thái Lan, Indonesia… thu hút được nhà đầu tư Mỹ nhờ có đủ lao động có tay nghề cao” - ông Hiếu nói.

TS Trần Du Lịch cũng cho rằng nếu không có thể chế tốt thì khó nhận được dòng vốn tốt từ Mỹ. Thực tế, FDI từ Mỹ vào VN rất thấp. Nguyên nhân nằm ở chỗ hai bên không tương thích về mặt thể chế, chính sách. Muốn có dòng vốn tốt từ Mỹ, VN phải cải cách rất mạnh mẽ.

QUANG HUY - PHƯƠNG MINH