Kế hoạch đưa UAV vào hoạt động trên tàu sân bay Mỹ

Đứng đầu trong danh sách UAV phục vụ hải quân là máy bay tiếp liệu MQ-25 Stingray của Boeing.

MQ-25 dự kiến đạt khả năng hoạt động ban đầu vào tháng 9.2025, được triển khai lên tàu sân bay vào năm 2026.

80 năm trước, hải quân Mỹ đã thử cho UAV vận hành trên tàu sân bay. Chiếc đầu tiên được sử dụng là TDN-1.

UAV đầu tiên hoạt động trên tàu sân bay

Thiết bị không người lái chẳng phải ý tưởng mới trong những năm 1940. Hải quân Mỹ từng dùng tàu điểu khiển bằng sóng vô tuyến thực hiện nhiệm vụ bắn và ném bom trong hơn một thập niên.

Với sự phát triển của công nghệ vô tuyến và truyền hình, UAV cũng thành hiện thực. Xưởng máy bay hải quân Mỹ (NAF) thiết kế nên TDN-1.

Tháng 1.1942, không lâu sau khi Mỹ tham gia Thế chiến 2, NAF nhận nhiệm vụ chế tạo chiếc UAV có thể mang ngư lôi và bom, hoạt động được trên tàu sân bay.

Chỉ một tháng sau, mẫu máy bay được phê duyệt để đưa vào sản xuất.

TDN-1 được thiết kế có buồng lái để phòng trường hợp cần đến phi công - Ảnh: US Navy

Nguyên mẫu máy bay dài khoảng 11 mét, sải cánh hơn 14 mét, có thể được điều khiển bởi trạm chỉ huy mặt đất hoặc máy bay bay gần. Một máy bay có thể điều khiển nhiều chiếc TDN-1 cùng lúc.

TDN-1 chủ yếu được đóng từ gỗ, mang một camera gắn ở phần mũi, có thiết bị điều khiển vô tuyến trong khoang thân. Máy bay chỉ có thể mang một quả bom/ngư lôi nặng hơn 900kg, hoặc 2 quả bom nhỏ.

Hải quân Mỹ vào tháng 10.1942 đặt hàng 100 chiếc TDN-1. Ngày 10.8.1943, UAV làm nên lịch sử khi cất cánh từ tàu sân bay huấn luyện USS Sable. Ngày 31.10.1944, 6 chiếc TDN-1 cất cánh từ tàu hộ tống USS Charger.

Nhưng cuối cùng TDN-1 chẳng bao giờ được triển khai. UAV quá phức tạp và đắt đỏ để sản xuất hàng loạt nên dự án bị hủy bỏ. Nhiều máy bay còn lại chỉ phục vụ cho huấn luyện hoặc tập trận.

MQ-25 Stingray

80 năm sau, hải quân Mỹ một lần nữa cố gắng đưa UAV vào biên chế phi đội tàu sân bay.

Một chiếc MQ-25 đậu trên tàu sân bay USS George H.W.Bush - Ảnh: US Navy

MQ-25 được thiết kế để mang hơn 7,5 tấn nhiên liệu bay xa 500 hải lý, qua đó cho phép tiêm kích F/A-18 tăng phạm vi hoạt động thêm gần 500km và giải phóng các máy bay khác khỏi nhiệm vụ tiếp liệu.

Máy bay đã vài lần thể hiện năng lực thực hiện nhiệm vụ tiếp liệu, bay phối hợp với máy bay có người lái, trải qua nhiều bài kiểm tra khả năng xử lý tình huống trên tàu sân bay USS George H.W. Bush.

Vào tháng 9 vừa rồi, Boeing cho biết MQ-25 và trạm chỉ huy mặt đất chứng tỏ được khả năng hoạt động với tiêm kích F/A-18, máy bay tuần tra hàng hải P-8A, máy bay chỉ huy - kiểm soát E-2D.

Cẩm Bình