Kẽ hở trong đầu tư hệ thống điện mái nhà
Mặc dù được đăng ký làm trang trại tổng hợp để trồng dược liệu, chăn nuôi gia súc, gia cầm theo mô hình công nghệ cao, tuy nhiên, hiện nay có rất ít dự án được triển khai nuôi trồng các loại cây trồng, vật nuôi như giấy phép mà chủ yếu doanh nghiệp tập trung đầu tư xây dựng, lắp đặt các tấm thu năng lượng mặt trời (điện mái nhà) để sản xuất điện. Mục đích của việc này nhằm hưởng các ưu đãi về thuế và tiền thuê đất, cũng như kỳ vọng thu lợi từ giá bán điện ưu đãi được tính toán là cao hơn hẳn so với năng suất đầu tư nông nghiệp.
Dự án trang trại tổng hợp Sóc Xôi với 2 MWp điện mái nhà.
Chỉ sau hơn 2 tháng được UBND tỉnh Hà Tĩnh chấp thuận chủ trương đầu tư, dự án trang trại tổng hợp Kỳ Lạc (tại xã Kỳ Lạc, H.Kỳ Anh, Hà Tĩnh) của Công ty CP Tập đoàn Hoành Sơn (TDP Thuận Minh, phường Đức Thuận, thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) đã đấu nối 8 MWp điện mặt trời mái nhà vào lưới điện. Theo tìm hiểu, Dự án trang trại tổng hợp Kỳ Lạc có diện tích đất sử dụng khoảng 8,52ha, tổng vốn đầu tư dự kiến 31.130 triệu đồng, thời gian hoạt động 50 năm.
Quy mô xây dựng gồm: nhà làm việc điều hành 1.000m2, nhà trưng bày sản phẩm 1.000m2; nhà nghỉ ca công nhân viên 500m2; hệ thống nhà kho, nhà trực bảo vệ, nhà để xe, nhà vệ sinh và các hạng mục khác theo quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Theo dự án trên giấy, sau khi đi vào hoạt động, dự án trang trại tổng hợp Kỳ Lạc sẽ chăn nuôi gà thịt thả vườn 19.500 con/lứa/năm; trồng cây đinh lăng 30.000 đến 35.000 cây/năm; trồng nấm 25.000 đến 30.000 bịch/năm; trồng mộc nhĩ 25.000 đến 30.000 bịch/năm.
Tuy nhiên trên thực tế, trang trại này chưa thực hiện việc chăn nuôi gà, trồng cây ăn quả, cây nông nghiệp, dược liệu như chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND tỉnh Hà Tĩnh quy định, mà ráo riết triển khai lắp đặt hệ thống điện mặt trời. Để tránh việc xin quy hoạch và phê duyệt của cơ quan hữu quan, Tập đoàn Hoành Sơn đã chia nhỏ 8 MWp cho 9 chủ đầu tư (mỗi chủ đầu tư gần 1 MWp), gồm: Công ty TNHH năng lượng sạch Hà Tĩnh; Công ty TNHH TMĐT năng lượng tự nhiên Hà Tĩnh; Công ty TNHH ánh sáng Năng Lượng Xanh; Công ty TNHH DVTM Năng Lượng Xanh; Công ty TNHH xây dựng năng lượng Tái Tạo; Công ty TNHH năng lượng Bảo Trung; Công ty TNHH DVTM Xây dựng Việt Nam; Công ty TNHH TMĐT Hà Tĩnh; Công ty TNHH DVTM Bắc Miền Trung.
Ngoài ra, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoành Sơn cũng lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà với quy mô 7 MWp tại dự án trang trại tổng hợp Trung Lễ (xã Lâm Trung Thủy, H.Đức Thọ), đồng thời chia nhỏ công suất ra để "né tránh" sự phê duyệt của Bộ Công Thương. Các công ty tham gia đứng tên gồm: Công ty TNHH Thương mại Quốc tế Hà Tĩnh; Công ty TNHH Dịch vụ khai thác năng lượng; Công ty TNHH Dịch vụ năng lượng Xanh Hà Tĩnh; Công ty TNHH Năng lượng tự nhiên Hà Tĩnh; Công ty TNHH Thương mại xây dựng Việt; Công ty TNHH Năng Lượng Xuân Linh; Công ty TNHH Dịch vụ thương mại Xuân Linh; Công ty TNHH Xuân Linh Hà Tĩnh.
Ngoài doanh nghiệp Hoành Sơn, dự án trang trại tổng hợp Kỳ Thọ (xã Kỳ Thọ, H.Kỳ Anh) cũng được chấp thuận đầu tư để nuôi gà, bò, trồng cây dược liệu, nấm với diện tích 39.142,6m2, tổng vốn đầu tư 9,5 tỷ đồng; giá trị sản xuất bình quân đạt từ 2 tỷ đồng/năm; số lao động thường xuyên của trang trại là 6 người. Tuy nhiên, ngay sau khi được chấp thuận đầu tư, chủ dự án này đã gấp rút xây dựng và đấu nối 3 MWp điện mặt trời vào lưới điện. Và cũng áp dụng tương tự "chiêu lách luật" như Tập đoàn Hoành Sơn, dự án trang trại tổng hợp Kỳ Thọ đã chia nhỏ cho 3 công ty đứng tên gồm: Công ty TNHH Dịch vụ thương mại Đầu tư Nam Thắng; Công ty TNHH Đầu tư Sơn Duyên; Công ty TNHH Đầu tư Quốc Dũng.
Tiếp đó là dự án trang trại tổng hợp Sóc Xôi (thôn Ao Tròn, xã Sơn Tiến, H.Hương Sơn). Dự án này nuôi gà thương phẩm, diện tích 47.202m2, vốn đầu tư sản xuất kinh doanh 20 tỷ đồng, giá trị sản xuất kê khai 22 tỷ đồng/năm, số lao động thường xuyên của trang trại là 15 người. Sau khi được chấp thuận đầu tư, tương tự như các dự án trên, doanh nghiệp đã gấp rút xây dựng và đấu nối 2 MWp điện mặt trời vào lưới điện. Đồng thời chia nhỏ cho các công ty đứng tên gồm: Công ty CP nông nghiệp và năng lượng HS, do ông Nguyễn Hải Triều, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc và Công ty TNHH Triều Phú, do bà Lê Thị Phú làm đại diện.
Theo quy định, các công trình điện mặt trời trên 1 MWp (điện đấu lưới) phải được Bộ Công Thương phê duyệt. Vì vậy, các nhà đầu tư này đã chia nhỏ dự án (dưới 1 MWp) nhằm lách luật. Theo xác nhận của Điện lực Hà Tĩnh, tất cả hệ thống điện mặt trời mái nhà nói trên đều đã được ký hợp đồng mua bán điện và đấu nối vào điện quốc gia vào cuối tháng 12-2020 để hưởng giá ưu đãi 1.943 đồng/kWh.
Cũng theo thông tin từ điện lực Hà Tĩnh, sản lượng điện của hệ thống điện mặt trời tại xã Kỳ Lạc trong tháng 1-2021 là 223.104 kWh, tháng 2-2021 là 489.775 kWh. Còn sản lượng điện của hệ thống điện mặt trời tại xã Kỳ Thọ trong tháng 1-2021 là 127.713 kWh, tháng 2-2021 là 235.466 kWh.
Ông Phan Văn Nhàn - Trưởng phòng Doanh nghiệp - Sở Kế hoạch và Đầu tư cho hay: "Khi làm hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư, các doanh nghiệp chỉ xin dự án về chăn nuôi, trồng cây dược liệu, không có nội dung điện mặt trời. Có dự án họ kết hợp làm điện, có dự án không làm. Nếu làm điện mặt trời thì họ phải xin Sở Công Thương và Điện lực để xin đấu nối". Nói về việc xin dự án làm trang trại nhưng không thực hiện theo chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND tỉnh Hà Tĩnh, ông Nhàn khẳng định: "Nếu hết thời hạn triển khai dự án theo chấp thuận chủ trương đầu tư mà doanh nghiệp không làm thì chúng tôi sẽ kiểm tra và xử lý".
