J-15: Cá mập bay của Trung Quốc

Trung Quốc đã tìm cách mua Su-33 từ Nga nhiều lần nhưng không thành công, nên sau đó họ đã phát triển chiếc J-15 của riêng mình. Chương trình J-15 được chính thức bắt đầu vào năm 2006. Phó Tổng giám đốc thiết kế của J-15 là Wang Yongqing.

Giống Su-33

Chiếc nguyên mẫu J-15 đầu tiên thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 31-8-2009, được cho là được trang bị động cơ cánh quạt AL-31 do Nga cung cấp. Video và hình ảnh tĩnh của chuyến bay đã được phát hành vào tháng 7-2010, cho thấy thiết kế khung máy bay cơ bản giống như Su-33. Ngày 25-11-2012, chiếc máy bay đã thực hiện thành công chuyến cất cánh và hạ cánh đầu tiên trên tàu sân bay Liêu Ninh. Một biến thể 2 chỗ ngồi đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 4-11-2012.

Một bài báo trên tờ China Signpost cho biết chiếc J-15 "có khả năng vượt trội hoặc ngang bằng với khả năng khí động học của hầu như tất cả các máy bay chiến đấu hiện đang được điều hành bởi các quân đội khu vực, ngoại trừ chiếc F-22 Raptor".

China Signpost cho rằng chiếc J-15 có khả năng sở hữu tỷ lệ lực đẩy vượt trội trên 10% và tải cánh thấp hơn 25% so với F / A-18E / F Super Hornet.

Tuy nhiên, một trong những tác giả của bài báo tương tự đã mô tả J-15 là không có sự thay đổi trò chơi; sự phụ thuộc vào việc cất cánh theo kiểu nhảy cầu và thiếu khả năng tiếp nhiên liệu trên tàu sân bay của Trung Quốc được cho sẽ giảm đáng kể phạm vi hiệu quả của nó.

Hu Siyuan của Đại học Quốc phòng Trung Quốc đã nói rằng "điểm yếu hiện tại của J-15 là động cơ Al-31 do Nga sản xuất kém mạnh hơn so với máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ".

Cá mập mắc cạn?

Các chuyên gia quân sự Nga thì liên tục “dìm hàng” J-15. Đại tá Igor Korotchenko của Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố vào đầu tháng 6-2010; "J-15 của Trung Quốc dường như không đạt được các đặc tính hiệu suất như máy bay tiêm kích trên tàu sân bay Su-33 của Nga, và không loại trừ khả năng Trung Quốc có thể trở lại đàm phán với Nga về việc mua một lô Su-33 đáng kể”.

Tiêm kích J-15 mang theo vũ khí trên tàu sân bay Liêu Ninh.

Tháng 9-2013, Mạng lưới Quân sự Sina (SMN) ở Bắc Kinh đã chỉ trích khả năng của chiếc J-15 không có gì hơn là một "con cá mắc cạn" không có khả năng bay từ Liêu Ninh với vũ khí hạng nặng, "làm tê liệt tầm tấn công và hỏa lực của nó". Đây là một động thái bất thường vì nó mâu thuẫn với báo cáo trên các phương tiện truyền thông nhà nước chuyên ca ngợi loại máy bay chiến đấu này.

Theo SMN, chiếc J-15 có thể hoạt động từ tàu sân bay được trang bị 2 tên lửa chống tàu YJ-83K, 2 tên lửa không đối không PL-8 tầm ngắn và 4 quả bom 500 kg, nhưng tải vũ khí vượt quá 12 tấn sẽ khiến nó không cất cánh kiểu nhảy cầu được, vì vậy cấm nó mang đạn dược nặng hơn như tên lửa không đối không tầm trung PL-12, làm cho nó không phù hợp nếu máy bay chiến đấu thù địch gặp phải khi bay làm nhiệm vụ tấn công. Hơn nữa, nó chỉ có thể mang theo 2 tấn vũ khí trong khi đầy đủ nhiên liệu, hạn chế nó không quá 2 YJ-83K và 2 PL-8.

Sun Cong, nhà thiết kế chính của J-15 nói rằng chiếc J-15 có thể phù hợp với F/A-18 trong tải bom, bán kính chiến đấu và tính di động. Tuy nhiên, trong một tuyên bố tương tự, ông Sun Cong cho biết công việc đã được yêu cầu trong các hệ thống điện tử và chiến đấu của nó. Ông cũng chỉ ra việc thiếu các động cơ sản xuất trong nước như một điểm yếu hiện tại.

Theo Chuẩn Đô đốc Yin Zhuo thì khả năng chiến đấu trên không của máy bay tốt hơn so với F/A-18E/F Super Hornet, và khen thiết bị điện tử của nó đáp ứng các tiêu chuẩn của những người trên một máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng khả năng tấn công các mục tiêu đất đai và biển của nó hơi kém hơn so với F/A-18E/F.

Đang bị thay thế

Hồi tháng 7, Trung tướng Zhang Honghe của Không quân Trung Quốc tuyên bố nước này đang phát triển một chiếc máy bay dùng trên tàu sân bay mới để thay thế chiếc J-15 do gặp phải nhiều vấn đề kỹ thuật. Một vấn đề với máy bay này - nó là máy bay chiến đấu mang nặng nhất đang hoạt động hiện nay - với trọng lượng không tải là 17,5 tấn so với 14,6 tấn của F/A-18E/F Super Hornet.

Một nguồn tin tiết lộ với SCMP rằng ít nhất 4 vụ tai nạn chết người liên quan đến J-15 đã xảy ra trong những năm qua. Các phi công dày dạn kinh nghiệm tử nạn trên chiếc J-15 được coi là tổn thất không thể khắc phục.

Phi công Zhang Chao 29 tuổi, đã thiệt mạng trong vụ tai nạn vào tháng 4-2016, khi anh ta cố gắng cứu chiếc J-15. Ba tuần sau, phi công Cao Xianjian 40 tuổi, bị thương nặng khi cố gắng hạ cánh chiếc J-15. Toàn bộ tiêm kích J-15 phải ngừng hoạt động suốt 3 tháng sau đó để điều tra. Điều này làm ảnh hưởng đến tinh thần của lực lượng Không quân và Hải quân Trung Quốc.

Không chỉ J-15, nhiều chiến đấu cơ do Trung Quốc sản xuất cũng gặp không ít vấn đề bởi họ thường chỉ nhái các mẫu chiến đấu cơ Nga, Mỹ chứ không nắm rõ được công thức chế tạo.

Một lý do khác khiến nhiều phi công Trung Quốc tử nạn là bởi họ được yêu cầu phải cố gắng “bảo vệ máy bay” cho đến phút cuối cùng, nên không còn thời gian thoát ra ngoài. “Máy bay có thể được sửa chữa, chế tạo mới chứ tính mạng phi công thì không thể thay thế được”, một cựu binh nói. Hồi đầu năm nay, Đài Truyền hình trung ương Trung Quốc phát đi thông điệp ca ngợi phi công Zhang và Cao vì đã cố gắng cứu máy bay.

Theo chuyên gia hải quân Li Jie, Trung Quốc cần phải chế tạo mẫu tiêm kích hạm mới nhằm đáp ứng yêu cầu của 4 nhóm tác chiến tàu sân bay để có thể cụ thể hóa tham vọng thống trị đại dương. Theo ông Li, tiêm kích tàng hình FC-31 là ứng viên rất phù hợp để thay thế J-15. F-31 là mẫu tiêm kích tàng hình lần đầu bay thử nghiệm năm 2012 và nhẹ hơn nhiều so với J-15.

Tuy nhiên, theo tờ Sputnik, bản thân việc phát triển phi cơ dùng cho tàu sân bay thế hệ sau ở Trung Quốc không phải là tin gì mới, và không có nghĩa là loại chiến đấu cơ hiện nay có vấn đề gì đó quá căng, không thể giải quyết được. Triển khai công việc cho loại máy bay thế hệ mới là việc cần làm ngay từ giai đoạn chuẩn bị cho việc sản xuất hàng loạt - đó là nguyên tắc làm việc của ngành công nghiệp hàng không quân sự Trung Quốc.

Hồng Định