Israel - UAE: 'Bình minh' của một 'Trung Đông mới'

Ngoại trưởng Bahrain, Thủ tướng Israel, Tổng thống Mỹ và Ngoại trưởng UAE (từ trái qua phải) tại lễ ký Hiệp định Abraham ở Nhà Trắng vào trung tuần tháng 9 vừa qua. Ảnh: SIPA USA

Hiệp định Abraham - Hiệp định hòa bình lịch sử được ký kết giữa Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) cùng Bahrain vào ngày 15-9 tại Mỹ, dưới sự chủ trì của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Chưa đầy 1 tháng sau, nhiều tín hiệu tích cực đang cho thấy triển vọng của Hiệp định này.

Riêng trong mối quan hệ Israel – UAE, các tập đoàn lớn của cả hai nước đang thành lập liên doanh và đàm phán các thỏa thuận hợp tác. Nổi bật như Dubai Ports World của UAE, một trong những nhà khai thác cảng lớn nhất thế giới đã ký thỏa thuận với DoverTower của Israel để mua cổ phần trong quá trình tư nhân hóa Cảng Haifa, cảng lớn nhất của Israel tính theo trọng tải hàng hóa.

Giới chuyên gia thương mại quốc tế đánh giá, ngoài việc mở rộng quan hệ với nhau trong lĩnh vực thương mại, Israel và UAE sẽ còn hợp tác chiến lược trong lĩnh vực dịch vụ tài chính và công nghệ sinh học, đây là hai lĩnh vực mà các doanh nghiệp từ UAE và Israel mong đợi được hưởng lợi từ Hiệp định Abraham.

Mặt khác, rất ít công ty của UAE hoạt động ở cấp độ toàn cầu và việc liên kết giữa thị trường các nước với nhau sẽ giúp các doanh nghiệp tại Trung Đông củng cố năng lực cạnh tranh để có thể vươn tầm và tăng cường sức ảnh hưởng ở ngoài khu vực, nhất là tại Liên minh châu Âu (EU). Một trong những lợi ích từ Israel được nhiều nước trong khu vực mong chờ chính là năng lực dẫn đầu toàn cầu về an ninh mạng của Israel. Nếu có mối quan hệ hợp tác tốt đẹp, Israel có thể sẽ hỗ trợ các đối tác ở 6 quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh gồm UAE, Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar và Saudi Arabia.

Trong ngành kim cương, cả Israel và UAE đều dẫn đầu thế giới về doanh số bán kim cương nên đây sẽ là ngành hưởng lợi nhiều nhất từ thỏa thuận hòa bình giữa Israel và UAE. Dù Israel và UAE đều không khai thác kim cương nhưng sàn giao dịch kim cương tại quốc gia này đều lớn nhất thế giới.

Giới doanh nghiệp tại UAE và Israel tin rằng, Hiệp định Abraham không chỉ mang tới hòa bình mà còn song hành với lợi nhuận. Điều này sẽ khiến có thêm nhiều quốc gia trong khu vực thiết lập quan hệ với Israel.

UAE là nước thứ 3 ở vùng Vịnh thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Israel. Trước đó, Israel đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Ai Cập vào năm 1979 và Jordan vào năm 1994. Chia sẻ về thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với UAE vào ngày 12-10 vừa qua, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định, đây là thỏa thuận đầu tiên được Israel ký kết trong 25 năm qua, đồng thời Israel cũng hoàn tất thỏa thuận với Bahrain.

Một số chuyên gia chính trị tại khu vực thì có cách nhìn nhận khác. Hiệp ước bình thường hóa lịch sử giữa Israel và UAE đang thay đổi cục diện thế giới, cụ thể là đang thay đổi cách các nước Arab ở Trung Đông nhìn nhận Israel. Tuy nhiên, một hiệp định bình thường hóa giữa hai chính phủ là chưa đủ để khẳng định cho một nền hòa bình thực sự, lâu dài giữa hai dân tộc. Mặc dù vậy, phần lớn giới chuyên gia chính trị tại khu vực vẫn cho rằng, việc bình thường hóa quan hệ với Israel mà Mỹ đang dẫn dắt lần này này đang trở thành một “làn sóng” khó ngăn cản. Không chỉ UAE và Bahrain, tới đây sẽ còn có thêm nhiều quốc gia khác tham gia vào tiến trình này. Bởi lẽ, việc bình thường hóa quan hệ với Israel hiện nay được gắn liền với nhiều lợi ích lớn không chỉ đối với mỗi quốc gia mà còn với cả khu vực.

Thanh Trúc