IS lui bước, Mỹ 'giáng đòn' mặt trận Iran?

Các quan chức Mỹ đang tìm cách thức đẩy lùi điều họ cho là sự tăng cường quân sự quan trọng của Iran trên toàn khu vực - một mối quan ngại ngày càng tăng lên ở Washington, Tel Aviv và Riyadh.

Một quan chức cấp cao của Hoa Kỳ cho biết: "Nhà lãnh đạo của chúng tôi đã đặt ra mục tiêu là không cho phép Iran và các lực lượng thân cận có thể thiết lập sự hiện diện tại Syria – điều họ có thể tận dụng để đe dọa các đồng minh của chúng tôi hoặc bản thân chúng tôi trong khu vực". Có nhiều cách khác nhau để thực hiện điều đó, và chúng tôi vẫn đang làm việc về chúng".

Qassem Soleimani - vị tướng lĩnh quyền lực của quân đội Iran. (Nguồn: AP)

Cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Donald Trump, Tướng H.R. McMaster, đang cân nhắc đưa ra một bài phát biểu về chính sách đối với Syria vào đầu năm tới để phác thảo chiến lược hành chính mới, theo những nguồn tin thân cận với nhận định của ông McMaster.

Một vấn đề lớn mà chính quyền Trump phải giải quyết là liệu có nên đưa cuộc đối đầu với Iran trở thành một mục tiêu mới rõ ràng đối với hơn 2.000 lực lượng Mỹ hiện đang ở Syria hay không.

Mấu chốt quân Mỹ tại Syria?

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis cho biết quân đội Mỹ sẽ vẫn ở tại Syria trong tương lai gần để đảm bảo rằng IS không lấy lại được chỗ đứng hoặc những tàn dư của chúng không biến thành một mối đe dọa nguy hiểm mới.

Tuy nhiên, lực lượng quân đội này cũng có thể được đặt ở vị trí hàng đầu trong nỗ lực mới nhằm ngăn chặn Iran củng cố sự hiện diện quân sự tại Syria hoặc thiết lập một tuyến đường an toàn trên toàn nước này– điều cho phép Tehran dễ dàng vận chuyển vũ khí tiên tiến cho các đồng minh tại biên giới với Israel, theo các quan chức Mỹ và những nguồn tin khác.

Ông Mark Dubowitz, giám đốc điều hành Tổ chức phòng vệ Dân chủ - một Viện chính sách tại Washington - cho biết: "Sự hiện diện quân sự tại Syria nên được gia tăng để trở thành trọng tâm đối với chiến lược trung hòa sức mạnh của Iran", một quan chức của Washington cho biết. "Không có đòn bẩy chính trị nào mà không có sức mạnh quân sự của Mỹ trên thực địa."

Iran đã lên tiếng chỉ trích Mỹ về sự hiện diện tại Trung Đông, nói rằng Washington đang ủng hộ những kẻ khủng bố chống lại chính quyền Syria. Iran đã không trả lời yêu cầu bình luận về những động thái trên của Hoa Kỳ.

Trong khi ông Trump đã phác thảo một kế hoạch rộng lớn trong tháng 10 để chống lại ảnh hưởng của Iran, thì quân đội Hoa Kỳ tập trung vào việc loại bỏ các thành trì của IS ở Syria và Iraq. Chương trình trên, các quan chức Mỹ thừa nhận, đã tạo thuận lợi cho Iran gia tăng ảnh hưởng của họ, đặc biệt là ở Syria.

Các quan chức chính quyền Mỹ ước tính rằng Tehran và các đồng minh của họ đang hỗ trợ 80% lực lượng cho chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad. Theo một số ước tính, có 125.000 lực lượng Iran hiện đang ở Syria.

Thách thức chiến trường tại Trung Đông

Trong khi đó, việc chuyển sự tập trung từ chống IS sang đối phó Iran sẽ đi kèm với một loạt các thách thức, bao gồm những mối quan ngại về việc gây ra phản ứng dữ dội từ Iran nhằm vào các lực lượng Mỹ trong khu vực.

Diễn biến này là mối quan tâm hàng đầu đối với các quan chức quân đội Hoa Kỳ, đặc biệt là những người đã từng chiến đấu tại Iraq một thập kỷ trước và nhớ đến những hậu quả đẫm máu mà chất nổ do Iran cung cấp gây nên cho lực lượng Hoa Kỳ tại nước này.

Để trấn an trong nước về tình hình này, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ CIA Mike Pompeo đã gửi một cảnh báo riêng vào tháng trước tới Tướng Qassem Soleimani, người đứng đầu lực lượng Quds của Iran. Trong bức thư, ông Pompeo cho biết gần đây, Hoa Kỳ cảnh báo Soleimani rằng chính quyền Mỹ "sẽ buộc ông ta và Iran chịu trách nhiệm cho bất kỳ cuộc tấn công vào lợi ích của Mỹ ở Iraq bởi lực lượng nằm dưới sự kiểm soát của họ (Iran)."

Các cơ quan truyền thông của Iran đã tiết lộ sự tồn tại của lá thư này và nói rằng một nhân viên CIA đã cố gắng đưa nó cho Tướng Soleimani trong khi ông đang thăm thành phố Abu Amat của Aburam, gần biên giới với Iraq. Ông Soleimani từ chối mở lá thư, theo ông Pompeo và giới truyền thông Iran.

Chính quyền của Trump đã chứng tỏ sẵn sàng trực tiếp đối đầu với Iran ở Syria. Vào mùa hè, quân đội Mỹ đã bắn rơi hai máy bay không người lái của Iran gần nơi các lực lượng Mỹ hoạt động ở miền Nam Syria. Mặc dù căng thẳng nhanh chóng hạ nhiệt sau đó, các sự kiện này cho thấy cách cuộc đối đầu nghiêm trọng ở Syria có thể diễn biến như thế nào.

Tướng McMaster cũng đã tuyên bố rõ ràng trong những ngày gần đây rằng Hoa Kỳ đang tìm cách ngăn chặn mối đe dọa Iran ở Syria.

Ông nói tại một diễn đàn công khai hồi đầu tháng này rằng, "những gì chúng ta đang đối mặt là triển vọng của Iran có một đội quân ủy quyền ở biên giới của Israel".

Các quan chức Mỹ và Israel đặc biệt lo ngại về tình báo cho thấy Iran đang thiết lập một cơ sở quân sự ở tây bắc Syria để chế tạo tên lửa tầm xa. Israel đã tiến hành hơn 100 cuộc không kích ở Syria, hầu hết trong số này nhằm vào những gì họ nói là đoàn xe vận chuyển vũ khí cho các chiến binh Hezbollah.

Sau cuộc không kích gần đây nhất vào một căn cứ quân sự của Iran gần Damascus vào đầu tháng 12, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu lên tiếng cảnh báo sự hiện diện của Tehran tại nước này.

Chính quyền của Trump đang tìm cách ngăn chặn việc cuộc chiến tranh Syria bắt đầu tiến tới một cuộc xung đột khu vực mới giữa Israel và Iran. Mỹ và các đồng minh đang cố gắng sử dụng việc mở rộng các khu vực giảm leo thang tại Syria để ngăn chặn sự tăng cường hiện diện của Iran dọc biên giới với Israel và Jordan. Tuy nhiên, các nhà phê bình nói rằng các thỏa thuận trên đã thực sự củng cố được các thành công của Iran và cắt đứt các mục tiêu của Mỹ.

(Nguồn: WSJ)

An Bình