IS bắt đầu chương khủng bố mới

Đoạn băng dài 59 giây được một cơ quan tin tức liên quan đến IS công bố cho thấy, 8 người đàn ông nắm tay nhau và cam kết trung thành với "Nhà nước của người Hồi giáo". Họ chuẩn bị thực hiện loạt các cuộc tấn công tàn khốc ở Sri Lanka, một tội ác tàn bạo cướp đi sinh mạng của hơn 250 người và đồng thời tuyên bố IS không còn là mối đe dọa toàn cầu.

Một hình ảnh từ đoạn băng do IS công bố, cho thấy 8 người đàn ông lên kế hoạch tấn công Sri Lanka, cam kết trung thành với nhóm khủng bố. Ảnh: CNN

Trong những ngày trước cuộc tấn công, ấn phẩm trực tuyến al Nabaa của IS đã nói về việc "giương cao biểu ngữ Nhà nước Hồi giáo trong các đấu trường mới... Những ngày sẽ gây nhiều thất vọng hơn cho kẻ thù của Thánh Allah". Vẫn còn nhiều điều chưa biết về tổ chức đứng sau các cuộc tấn công ở Sri Lanka, nhưng các chuyên gia chống khủng bố thống nhất ở một điểm: các nhóm Hồi giáo nhỏ trên đảo không thể thực hiện một cuộc tấn công phức tạp như vậy nếu không có sự trợ giúp từ bên ngoài. Nhà phân tích chống khủng bố Bruce Hoffman thuộc Hội đồng Quan hệ đối ngoại cho biết, các cuộc tấn công hôm 21-4 là "bước nhảy vọt về năng lực tổ chức và hậu cần của bất kỳ nhóm cực đoan nào". Điều đó đặt ra một số câu hỏi: IS có xuất khẩu thành công chuyên môn về chế tạo bom, gây quỹ và tuyển dụng vượt xa lãnh thổ cốt lõi của nhóm hay không? Nhóm này sẽ tìm thấy mảnh đất màu mỡ ở đâu? Và IS có khả năng tổ chức và chỉ đạo các cuộc tấn công cách xa sào huyệt trung tâm của nhóm bao xa?

Tồn tại ở nhiều nơi

Nhiều tay súng vẫn ở dưới lòng đất Iraq và Syria. Chúng ta đang chứng kiến sự thích nghi của IS ở Iraq, thành một cuộc nổi dậy ở cấp độ thấp, với các cuộc phục kích và ám sát chống lại lực lượng chính phủ và dân quân Shiite ở một số khu vực của người Sunni trong năm nay.

Hồi tháng 1, IS thực hiện một cuộc tấn công tự sát khiến ít nhất 14 người thiệt mạng, trong đó có 4 người Mỹ, ở Manbij, miền bắc Syria, cách xa mảnh đất mà nhóm vẫn kiểm soát. Chỉ trong tuần vừa qua, các tay súng IS đã tổ chức một cuộc tấn công bất ngờ vào al Kawm trên sa mạc Palmyra. Aimen Dean, người gia nhập Al-Qaeda vào năm 1996 trước khi trở thành người của tình báo Anh, ước tính có tới 5.000 tay súng chiến đấu IS đang ở trong khu vực. Hầu hết các đánh giá cho thấy hàng ngàn chứ không phải hàng trăm tay súng chiến đấu và các nhà hoạch định của IS đã thoát khỏi sau khi để mất Mosul và Raqqa vào năm 2017. "Chúng tôi không biết có bao nhiêu tên đã chết. Nhưng chúng tôi cho rằng ít nhất 50% vẫn sống sót. Dự đoán cá nhân của tôi thậm chí còn nhiều hơn", Edmund Fitton-Brown, điều phối viên của Đội giám sát IS/Al-Qaeda/Taliban tại LHQ nói.

Các nguồn tin tình báo cho biết, một số đã vượt qua Iran vào tỉnh Balochistan của Pakistan và đến Afghanistan. Tuyên truyền của nhóm cho thấy IS coi Ấn Độ là lãnh thổ đầy hứa hẹn và đang có ý định làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa người Hồi giáo và Ấn giáo ở đó. Một số đã trở về nước ở Jordan và Saudi Arabia. Mạng lưới IS ở Libya đang hồi phục kể từ khi bị đẩy ra khỏi thị trấn ven biển Sirte và đã thực hiện một số cuộc tấn công trong năm nay chống lại các phe phái khác ở Libya. Tại Philippines, một nhóm thân IS có nhiều tay súng chiến đấu người nước ngoài đã nắm giữ một phần của thị trấn Marawi trong năm tháng vào năm 2017. "Indonesia, Malaysia, Ai Cập, Saudi Arabia và Jordan, đây là những quốc gia nơi những phần tử IS trở về sẽ gây ra mối đe dọa đáng kể", ông Aimen Dean nhận định.

Ngoài những phần tử IS sống sót sau trận chiến, có rất nhiều cảm tình viên IS vẫn tiếp tục hoạt động nhờ các nhà thuyết giáo cực đoan cả trực tiếp lẫn trực tuyến. Sự sụp đổ của Nhà nước Hồi giáo có thể làm giảm sức hấp dẫn của IS, nhưng chắc chắn IS chưa thể bị dập tắt. Lãnh đạo của nhóm từ lâu đã chuẩn bị cho giai đoạn mới này. Trước khi y bị giết trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, phát ngôn viên của IS, Abu Mohammed al-Adnani nói rằng việc để mất lãnh thổ không đồng nghĩa với sự kết thúc của nhóm.

Sự lãnh đạo của IS đã bị bỏ trống, truyền thông và kế hoạch bị gián đoạn, nhưng những thông điệp vẫn còn đó. Ông Edmund Fitton-Brown nói rằng các cuộc tấn công lấy cảm hứng từ IS sẽ được làm mới. Một số sẽ đăng ký theo hệ tư tưởng của IS, một số sẽ tìm đến Al-Qaeda. Và ở một số nơi, chẳng hạn như Sahel ở Bắc Phi, có những dấu hiệu hợp tác giữa các thành viên của nhóm. Aimen Dean, người theo sát cuộc chiến ở Syria, nói rằng một số cựu binh IS đang thu hút Hurras al Deen- một nhóm liên kết với Al-Qaeda - ở miền bắc Syria.

Ngân hàng khủng bố

IS có một lợi thế quan trọng tại ngân hàng. Ông Fitton-Brown ước tính tài sản của IS vào khoảng từ 50-300 triệu USD. Các ước tính khác thậm chí còn cao hơn. Doanh thu của IS được đầu tư vào các doanh nghiệp hợp pháp, rửa tiền thông qua các ngân hàng và người cho vay tiền.

Một câu hỏi quan trọng nhất về cuộc tấn công tại Sri Lanka vừa qua là nhóm đã được tài trợ như thế nào. Ông Dean ước tính hoạt động này có thể tiêu tốn từ 30.000-40.000 USD. "Ai đã gom số tiền đó lại và làm thế nào chúng có được nó?", ông Dean đặt câu hỏi. Tương tự, sau vụ tấn công ở Riyadh một tuần trước, chính quyền Saudi Arabia đã đột kích vào một khu phức hợp trang trại được xây dựng gần đây trị giá gần 200.000 USD. Có rất nhiều tiền mặt và vũ khí ở đó.

Điều đó cho thấy, các thủ lĩnh IS vẫn có thể kiểm soát đối việc phân phối tiền. "Tiền được chuyển ra bên ngoài Iraq và Syria. Tiền và vàng đã được chuyển đến các địa điểm khác", ông Fitton-Brown nói. "Tiền mặt luôn được quản lý tập trung bởi một cơ quan có thẩm quyền tối cao trong tổ chức", ông Dean phân tích. Trong khi đó ông Dean cho rằng, "IS là Ngân hàng Khủng bố".

Một hiện tượng toàn cầu

Trong nhiều thập kỷ qua, khủng bố có xu hướng địa phương hoặc quốc gia. Năm 1998, Al-Qaeda tuyên bố mở rộng ra toàn thế giới với các cuộc tấn công ở phía đông Châu Phi, sau đó là cuộc tấn công vào ngày 11-9 tại Mỹ 3 năm sau đó. Thời đại của thánh chiến xuyên quốc gia đã đến. Kể từ đó, phạm vi toàn cầu của khủng bố đã được nuôi dưỡng bằng trực tuyến.

Bruce Hoffman cho rằng, không khoan dung tôn giáo và căng thẳng giáo phái ở khắp mọi nơi đã tạo môi trường cho IS phát triển mạnh. Các cuộc tấn công ở Paris, Pháp, vào năm 2015, chẳng hạn, được thực hiện nhằm khơi dậy việc chống Hồi giáo. Bất cứ nơi nào các thủ lĩnh của nhóm đang ẩn náu - có lẽ là ở các sa mạc phía tây Iraq - chúng hy vọng sự thù địch tôn giáo sẽ được khơi dậy ở. Như Edmund Fitton-Brown nói: "Chúng ta phải sống với mối đe dọa xung quanh. Đó là thế giới hiện đại".

AN BÌNH