Iraq hợp lực giúp Iran chống lệnh trừng phạt của Mỹ

Iran-Iraq thiết lập khu thương mại tự do

Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói với các phóng viên hôm 17/11 rằng, ông và người đồng cấp Iraq là Barham Salih đã đồng ý thiết lập một khu thương mại tự do giữa hai nước.

Trước đó trong ngày, hai ông Rouhani và Salih đã tổ chức một cuộc họp tại thủ đô Tehran của Iran. Trong cuộc họp này, hai vị nguyên thủ đã thảo luận về hợp tác toàn diện song phương, đặc biệt là về kinh tế, đồng thời cũng đề cập đến vấn đề phát triển khu vực tự do thương mại.

"Iran và Iraq đã đồng ý tạo ra một khu thương mại tự do giữa hai nước, điều này sẽ giúp chúng tôi khởi động các liên doanh về kinh tế" - ông Rouhani cho biết tại một cuộc họp báo được tổ chức sau cuộc họp với Tổng thống Iraq Barham Salih, được phát sóng trên kênh Press TV.

Rouhani nói thêm rằng, hiện nay kim ngạch thương mại song phương Iran-Iraq đã lên đến khoảng 12 tỷ USD và có thể được nâng lên tới 20 tỷ dollars trong tương lai gần, nếu cả hai bên nỗ lực hết sức.

Trước đó, Iraq-Iran đã đạt được cam kết giao dịch thương mại bằng đồng euro và các đồng tiền quốc gia của hai bên, để tránh lệnh cấm vận của Mỹ đối với Iran trong lĩnh vực giao dịch tiền tệ bằng đồng USD.

Vào tháng 5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 (hay còn gọi là Kế hoạch Hành động chung Toàn diện - JCPOA), đồng thời kích hoạt việc tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chống lại Iran, trước đó đã được dỡ bỏ theo thỏa thuận này.

Hai vòng cấm vận đã được đưa ra kể từ đó, đặc biệt là các hạn chế quy mô lớn đối với xuất khẩu dầu mỏ của Iran bắt đầu từ ngày 5 tháng 11 nhằm “đưa xuất khẩu dầu Iran về mức 0”.

Vừa qua, Iraq đã yêu cầu Washington miễn trừ cho nước này khỏi các lệnh cấm vận của Mỹ vì làm ăn với Iran, theo Đạo luật “Chống những đối thủ của Mỹ thông qua các biện pháp trừng phạt” (gọi tắt là CAATSA), giống như Jordan đã được hưởng quy chế này vào đầu những năm 90, khi lệnh cấm vận đã được áp đặt lên Iraq.

Đến ngày 11 tháng 11, Mỹ đã tuyên bố cho phép tám nước nhập khẩu dầu Iran, trong đó có Iraq, được miễn trừ chính thức, ngoài ra, Baghdad còn được miễn trong vòng 45 ngày đối với khí thiên nhiên và điện.

Iraq được Mỹ cho phép tiếp tục giao dịch dầu mỏ, khí đốt với Iran

Theo Brian Hook, đại diện đặc biệt về các vấn đề Iran tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, chính quyền Baghdad đang hợp tác chặt chẽ với Washington để tăng sản lượng dầu của Iraq, giảm sự phụ thuộc của nước này vào dầu mỏ, khí đốt Iran, dẫn đến làm giảm ảnh hưởng của Iran đối với Iraq.

Iraq tránh được CAATSA, tiếp tục giao thương với Iran

Thủ tướng Iraq Heydar Al-Abadi vừa qua đã xác nhận rằng, Baghdad sẽ thực hiện một số biện pháp trừng phạt do Mỹ áp đặt đối với Iran chỉ trong lĩnh vực ngân hàng. Nước này đã cử một phái đoàn đến Washington để thảo luận về các giao dịch tài chính với Iran theo các biện pháp trừng phạt.

Ngay từ hồi tháng 9, chính quyền Iraq đã ngừng sử dụng đồng dollars Mỹ trong các hoạt động thương mại với Iran để ủng hộ đồng tiền quốc gia của mình (đồng Dinar) và đồng euro, đồng thời tránh lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran về giao dịch có liên quan đến đồng USD.

"Chúng tôi đã từ bỏ các giao dịch bằng đồng dollars, hầu hết các giao dịch thương mại sẽ bằng euro, rial của Iran và đồng dinar Iraq, ngoài ra, một hệ thống trao đổi hai bên cùng có lợi sẽ được xây dựng” - ông Yahya al-Ishaq chủ tịch Phòng Thương mại Iraq-Iran cho biết.

Theo al-Ishaq, kim ngạch thương mại trung bình hàng năm giữa Iran và Iraq được quy đổi tương đương là 8 tỷ USD, thế nhưng, có những năm đã lên đến hơn 10 tỷ USD.

Theo ước tính của tờ nhật báo Financial Tribute của Iran, nước này đã xuất khẩu 5,57 tỷ USD hàng hóa phi dầu mỏ sang Iraq từ tháng 3 năm 2017 đến tháng 2 năm 2018, với thực phẩm và vật liệu xây dựng đứng đầu danh sách hàng hóa xuất khẩu. Ngoài ra, Iran cũng cung cấp xe và phụ tùng xe hơi, các linh kiện điện tử cho Iraq.

Trước đó, Iraq cũng đã cam kết sẽ tiếp tục tiến hành kế hoạch trao đổi dầu với Iran, bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ. Hãng thông tấn Reuters chỉ ra rằng thỏa thuận hoán đổi có thể là cách trả nợ của Baghdad cho sự giúp đỡ của Tehran trong việc đòi lại các tỉnh nước này từ tay người Kurd.

Do đó, bất chấp việc Washington đã áp dụng CAATSA đối với một số nước, Iran hiện vẫn tiếp tục ung dung vận chuyển dầu đến các nhà máy lọc dầu ở Iraq bằng 2 con đường, một là bằng đường bộ từ tỉnh Kirkuk sang và một dường khác bằng các tàu chở dầu trên vịnh Ba Tư.

Toàn Thắng