Iran làm giàu urani ở mức 60%: Lời nói và hành động

Ngày 17/4, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) ngày 17/4 khẳng định Iran đã bắt đầu quá trình làm giàu urani ở mức tinh khiết 60% tại nhà máy làm giàu nhiên liệu Pilot thuộc cơ sở hạt nhân Natanz, quá đó xác nhận các tuyên bố trước đó của giới chức nước Cộng hòa Hồi giáo.

Theo IAEA, cơ quan này xác nhận Iran đã bắt đầu quá trình làm giàu urani ở mức 60%, thông qua nạp nguyên liệu urani florua 6 (UF6) vào các máy ly tâm IR-4 và IR-6 tại nhà máy làm giàu nhiên liệu Pilot ở cơ sở hạt nhân Natanz.

Trước đó, Iran cũng đã thông báo với IAEA về ý định bắt đầu làm giàu urani ở mức tinh khiết 60%.

Quyết định tăng mức làm giàu urani và lắp đặt các máy ly tâm hiện đại tại cơ sở hạt nhân Natanz được đưa ra trong bối cảnh Tehran và nhóm các cường quốc trên thế giới đang tìm cách cứu vãn thỏa thuận hạt nhân năm 2015 trước nguy cơ đổ vỡ.

Cùng ngày 17/4, Iran và nhóm các cường quốc nối lại cuộc đàm phán tại Vienna (Áo) nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).

Liên minh châu Âu (EU) cho biết cuộc đàm phán lần này có sự tham gia của các quan chức EU và đại diện của Anh, Trung Quốc, Pháp, Đức và Iran - những nước còn lại tham gia thỏa thuận.

Bên trong cơ sở hạt nhân Natanz ở miền Trung Iran. Ảnh: IRNA

Trước đó, ngày 15/4, trên mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cáo buộc chính quyền hiện tại của Mỹ vẫn theo đuổi chính sách của người tiền nhiệm nhằm gây sức ép với Tehran.

Trên mạng xã hội Twitter, ông Zarif nêu rõ chính quyền Tổng thống Joe Biden “thể hiện cam kết với chính sách gây áp lực tối đa của ông (Donald) Trump”.

Cũng chính ông Zarif hôm 13/4 đã nêu rõ trong buổi họp báo chung với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov sau hội đàm tại thủ đô Tehran rằng, Iran không có vấn đề với việc nối lại thực thi các cam kết trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân JCPOA.

Theo ông, Mỹ nên hiểu rằng các lệnh trừng phạt hay các hành động phá hoại sẽ không phải là công cụ đàm phán và những hành vi này sẽ khiến tình hình trở nên khó khăn hơn.

Bên cạnh đó, ông Zarif cho rằng vụ tấn công nhằm vào cơ sở hạt nhân Natanz sẽ chỉ giúp củng cố vị thế của Iran trong các cuộc thảo luận với các cường quốc nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015. Nhà ngoại giao này nhấn mạnh trong tương lai gần, sẽ có thêm máy ly tâm làm giàu urani tiên tiến được đặt tại cơ sở này.

Theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015, Iran được làm giàu urani ở mức độ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% có thể chế tạo vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, kể từ khi Mỹ năm 2018 dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt trừng phạt Iran, Tehran đã dần thu hẹp các cam kết và gần đây đã tăng mức làm giàu urani lên 20%.

Về phần mình, ngày 16/4, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng việc Iran làm giàu urani ở mức tinh khiết 60% là "vô ích", song hoan nghênh việc Tehran vẫn đang tiến hành đàm phán gián tiếp với Washington về việc hai bên nối lại việc tuân thủ thỏa thuận hạt nhân JCPOA.

Tổng thống Biden cũng cho rằng còn quá sớm để dự đoán các cuộc đàm phán gián tiếp với Iran hiện đang diễn ra có đạt được thành công trong việc làm hồi sinh JCPOA hay không.

Ông nêu rõ: "Các cuộc thảo luận đang được tiến hành. Tôi nghĩ còn quá sớm để đưa ra phán đoán về kết quả sẽ ra sao".

Nhà lãnh đạo Mỹ đồng thời nhắc lại rằng ông ủng hộ JCPOA vào thời điểm ông giữ cương vị Phó Tổng thống dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama.

Tuy nhiên, ông khẳng định sẽ không đưa ra "những nhượng bộ lớn" để quay trở lại thỏa thuận này.

Liên quan đến cuộc đàm phán, ngày 15/4, ông Vương Quân, đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc cho rằng tất cả các bên tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran nên loại bỏ những bất đồng và đẩy nhanh tiến trình đàm phán nhằm đưa ra một thỏa thuận để Mỹ và Iran tiếp tục tuân thủ JCPOA, được Iran ký với Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức) năm 2015.

Tại cuộc họp của Ủy ban hỗn hợp JCPOA ở Vienna, ông Vương Quân cũng kêu gọi Mỹ quay trở lại thỏa thuận JCPOA ngay lập tức và vô điều kiện. Ông cho rằng Washington nên dỡ bỏ tất cả các biện pháp trừng phạt liên quan đến vấn đề hạt nhân Iran - có thể là lệnh trừng phạt đối với Iran hoặc các biện pháp tài phán kéo dài đối với các cá nhân và thực thể thứ ba.

Theo ông, việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt không chỉ là "chìa khóa thành công" của các cuộc đàm phán mà còn là những gì cần làm để nối lại việc tiếp tục thực thi JCPOA cũng như bảo vệ thỏa thuận này. Vấn đề quan trọng là Mỹ nên đưa ra một kế hoạch cụ thể để dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và dựa trên cơ sở này, Iran nối lại việc thực thi JCPOA một cách toàn diện.

Liên quan đến sự cố tại cơ sở hạt nhân Natanz của Iran, ông Vương Quân khẳng định Trung Quốc lên án mạnh mẽ và kiên quyết phản đối các hành động phá hoại.

Tương tự, ngày 15/4, Bộ Ngoại giao Syria cũng lên án các cuộc tấn công "khủng bố" nhằm vào các mục tiêu tại Iran. Bộ trên cũng đưa ra cam kết hỗ trợ đối với Iran trong việc bảo vệ lợi ích của nước này và đạt được tiến bộ khoa học và công nghệ hơn nữa.

An Nhiên