IBST - luôn tạo ra sự khác biệt

Luôn được tăng cường nhiệm vụ

Viện Khoa học công nghệ xây dựng hình thành từ năm 1963 với tên gọi đầu tiên là Viện Thí nghiệm vật liệu xây dựng thuộc Bộ Kiến trúc, chức năng nhiệm vụ chủ yếu thời kỳ 1963 - 1974 là thí nghiệm kiểm tra tính chất cơ - lý - hóa của vật liệu xây dựng và đất nền, phục vụ xây dựng, chiến đấu và công trình Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Năm 1974, Viện được đổi tên thành Viện Khoa học kỹ thuật xây dựng và tăng cường chức năng nhiệm vụ: Nghiên cứu khoa học, biên soạn tiêu chuẩn, thí nghiệm vật liệu, kết cấu xây dựng và đào tạo công nhân kỹ thuật. Nét nổi bật trong thời kỳ 1975 - 1995, Viện đi tiên phong gắn nghiên cứu với triển khai tiến bộ kỹ thuật thông qua xí nghiệp xây dựng thực nghiệm kỹ thuật mới, thành lập vào năm 1979.

Với mô hình này, Viện đã nghiên cứu và sử dụng thành công công nghệ dùng lồng bạt bảo dưỡng bê tông bằng năng lượng mặt trời, sử dụng tấm xi măng lưới thép làm sàn hộp và bể chứa, công nghệ thi công nhà bằng kích nâng sàn, lắp ghép nhà khung, nhà tấm lớn, xử lý và sửa chữa nền móng bằng cọc nhỏ, thiết kế và giám sát thi công nhà ở 11 tầng Giảng Võ, Hà Nội - tòa nhà cao tầng đầu tiên ở miền Bắc, xử lý hang động castơ ở các công trình xi măng Hoàng Thạch, Bỉm Sơn và đưa vào ứng dụng nhiều công nghệ tiến bộ khác. Các chương trình nghiên cứu cấp Nhà nước về nhà ở, công nghiệp hóa xây dựng và đề tài cấp Nhà nước đã được Viện chủ trì thực hiện.

Thời kỳ này cũng diễn ra sự hợp nhất Viện Khoa học kỹ thuật xây dựng cơ bản thuộc Ủy ban Xây dựng cơ bản Nhà nước và Viện Khoa học kỹ thuật xây dựng thuộc Bộ Xây dựng thành Viện Khoa học kỹ thuật xây dựng thuộc Bộ Xây dựng, đồng thời tăng cường thêm chức năng, nhiệm vụ: Chuyển giao công nghệ, đào tạo cán bộ khoa học ở cấp tiến sĩ kỹ thuật, tư vấn các vấn đề kỹ thuật trong xây dựng, thiết kết thi công thực nghiệm và xử lý vướng mắc kỹ thuật cho các công trình xây dựng.

Năm 1996, Viện Khoa học kỹ thuật xây dựng được đổi tên thành Viện Khoa học công nghệ xây dựng (IBST), với các chức năng, nhiệm vụ được mở rộng thêm nhiều lĩnh vực ở cả 3 miền đất nước. Đến thời điểm hiện nay, Viện có khoảng 700 cán bộ nhân viên, ngoài các phòng chức năng, với 10 phòng thí nghiệm chuyên ngành hỗ trợ rất tốt cho sự đổi mới và phát triển hoạt động chuyên môn: Phòng thí nghiệm công trình - LAS-XD 01 (ISO 9001-2008) (Phòng thí nghiệm kết cấu, Phòng thí nghiệm gió bão, Phòng thí nghiệm động đất, Phòng thí nghiệm hàn - kim loại), Phòng thí nghiệm Địa kỹ thuật - LAS-XD 02 (ISO 9001-2008), Phòng thí nghiệm Bê tông và vật liệu xây dựng - LAS-XD 03 (ISO 9001-2008), Phòng thí nghiệm môi trường - LAS-XD 04 (ISO 9001-2008), Phòng thí nghiệm nghiên cứu ăn mòn và bảo vệ công trình - LAS-XD 05 (ISO 9001-2008), Phòng thí nghiệm Phòng chống cháy - LAS-XD 416 (ISO 9001-2008), Trung tâm thí nghiệm tổng hợp về kiểm định chất lượng vật liệu và công trình xây dựng miền Trung - LAS-XD 578 (ISO 9001-2008), Phòng thí nghiệm tổng hợp - Phân viện khoa học công nghệ xây dựng miền Nam - LAS-XD 30 (ISO 9001-2008), Phòng thí nghiệm vật liệu và hóa phẩm xây dựng - LAS-XD 1494, Phòng thí nghiệm hiệu chuẩn thiết bị - VILAS 264.

Phòng thí nghiệm gió bão - Las XD 01.

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn

Sau một thời gian dài đồng hành cùng sự phát triển đất nước, Viện đã trở thành đơn vị hạch toán độc lập có thu. Được sự ủng hộ giúp đỡ của lãnh đạo Bộ Xây dựng cùng cơ chế phù hợp, mảng tư vấn, dịch vụ của Viện ngày càng phát triển khi mà công tác nghiên cứu khoa học của Viện luôn xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và ngược lại, thực tiễn cuộc sống luôn là đề tài, nguồn cảm hứng cho công tác nghiên cứu khoa học của Viện.

Từ khi thành lập, lĩnh vực tư vấn, dịch vụ của Viện luôn tạo ra được sự khác biệt, bởi có sự kết hợp giữa khoa học và thực tiễn. Sử dụng khoa học công nghệ để có giải pháp tối ưu, tiết giảm chi phí và an toàn. Sản phẩm nổi bật của Viện trong thời điểm này là nghiên cứu triển khai hệ sàn bê tông ứng lực trước làm tăng không gian, giảm chiều cao tầng cho công trình. Viện có 2 đơn vị ứng dụng sản phẩm này, có đơn vị thiết kế và có đơn vị triển khai sản phẩm. Chính vì vậy đã tạo ra sự khác biệt lớn so với các đơn vị khác.

Công tác tư vấn giám sát, tư vấn thiết kế, thẩm tra được hỗ trợ rất nhiều nhờ có sự hiểu biết, đa ngành nghề trong hoạt động của Viện. Các vướng mắc, những trục trặc kỹ thuật, những phát sinh xuất phát từ thực tế công việc luôn có sự hỗ trợ tối đa của các đơn vị chuyên môn sâu của Viện. Đây đồng thời cũng là quan điểm chỉ đạo và chiến lược hoạt động sản xuất kinh doanh của Viện trưởng hiện nay.

Viện có hệ thống 10 phòng thí nghiệm tốt nhất trong lĩnh vực xây dựng, hỗ trợ rất tốt cho các hoạt động nghiên cứu và tư vấn của Viện. Điển hình như phòng thí nghiệm phòng chống cháy đang đóng góp lớn trong công tác nghiên cứu phòng chống cháy cho các dự án và công trình trên cả nước. Rất nhiều công việc liên quan đến cháy phải sử dụng phòng thí nghiệm này, có thể kể ra vụ cháy ở quán Karaoke ở Trần Thái Tông, Hà Nội, vụ cháy ở chung cư Carina, TP.HCM... Phòng thí nghiệm gió cũng đang phát triển mạnh mẽ là địa chỉ nghiên cứu triển khai các dự án, công trình cũng như các phương án phòng chống thiên tai cho các vùng chịu ảnh hưởng bởi gió bão. Đặc biệt, Việt Nam nằm ở 1 trong 3 vùng chịu ảnh hưởng lớn của gió bão trên thế giới.

Ngoài ra, Viện hoạt động nhiều về mảng kiểm định và giám định công trình. Giám định công trình theo yêu cầu của cơ quan cảnh sát điều tra, hằng năm có khoảng 40 - 50 công trình cần giám định. Mảng kiểm định có thể là kiểm định kết cấu cũ, công trình cũ, kiểm định công trình mới khi vướng mắc về kỹ thuật hoặc có nghi ngờ về chất lượng, kiểm định an toàn nghiệm thu, thử tải an toàn dàn mái, phục vụ cho các dự án lớn. Năm 2003, khi Việt Nam tổ chức SeaGame 22, khi đó hệ thống nhà thi đấu của Việt Nam rất nhỏ, không đủ không gian cho thi đấu. Nhiệm vụ tạo không gian lớn cho nhà thi đấu đặt ra, Viện kết hợp với một vài đơn vị như Cơ khí Đông Anh, TCty Cơ khí xây dựng (COMA) nghiên cứu và triển khai đề tài giàn lưới không gian, với mục đích tạo ra không gian lớn lên tới 120m, thực hiện thiết kế, thẩm tra, kiểm định, thử tải sản phẩm sau khi lắp dựng.

Cần tiếp tục đầu tư cho con người

Để tiếp tục duy trì là đơn vị đầu ngành trong khối các đơn vị nghiên cứu khoa học của ngành Xây dựng, Viện cần được sự quan tâm, đầu tư về con người cũng như cơ sở vật chất. Ông Nguyễn Hồng Hải - Phó viện trưởng Viện Khoa học công nghệ xây dựng cho biết, cơ chế thị trường đang làm cho việc đầu tư vào con người gặp nhiều khó khăn hơn, thường cán bộ giỏi đi làm tư vấn để có thu nhập tốt hơn sẽ ít quan tâm đến công tác nghiên cứu. Cho nên, phải có sự đầu tư, có chính sách tạo điều kiện cho người tài công tác tại Viện, từ đó mới đào tạo và giữ được các chuyên gia đầu ngành công tác tại Viện.

Bên cạnh đó, đầu tư về trang thiết bị, cơ sở vật chất cũng không kém phần quan trọng. Với hệ thống máy móc, thiết bị và phòng thí nghiệm cũ hiện nay chỉ đáp ứng được các yêu cầu đơn giản, không thể đánh giá hết chất lượng các sản phẩm, công nghệ mới với kỹ thuật cao. Ví dụ, với một hệ thống cửa được nhập từ nước ngoài mang đến Viện để kiểm tra, chứng nhận hợp chuẩn hợp quy như kiểm tra sơn, kiểm tra thành phần hóa học, kiểm tra độ bám dính lớp sơn phủ… thì cần phải có đầy đủ trang thiết bị hiện đại mới thực hiện được. Hoặc thí nghiệm về bê tông, thí nghiệm về thép, trước đây có máy kéo thép đường kính 30 - 40, nhưng hiện nay đường kính thép to hơn, thì máy móc cũng phải tương xứng. Bê tông trước đây cường độ cao nhất cũng chỉ là B30-40, mác 400-500, nhưng hiện nay các thông số này đã cao hơn rất nhiều, đòi hỏi khả năng của máy móc thiết bị cũng phải tương xứng.

Tin tưởng rằng, với bề dày kinh nghiệm đổi mới đã tích lũy từ nhiều năm, Viện tiếp tục phát huy các thế mạnh sẵn có để góp phần hơn nữa vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, xứng tầm là đơn vị khoa học công nghệ hàng đầu ngành Xây dựng, xứng đáng là Đơn vị anh hùng lao động thời kỳ đổi mới mà Đảng và Nhà nước đã phong tặng.

Viện đã đào tạo 100 tiến sĩ các chuyên ngành xây dựng trong nước và nước ngoài, 90 thạc sĩ trong nước và nước ngoài, gần 12.000 trưởng phòng và thí nghiệm viên, tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ tư vấn giám sát công trình cho 6.500 cá nhân trong lĩnh vực xây dựng, giao thông và thủy lợi, gần 5.000 lớp tập huấn kỹ thuật chuyên ngành và hơn 2.600 lớp tập huấn chuyên ngành khác.

Thanh Nga