Hy sinh sau 70 năm vẫn chưa được công nhận liệt sỹ

Ông Nguyễn Hữu Mỹ chia sẻ với phóng viên về sự việc.

25 năm gõ cửa cơ quan chức năng

Kể về câu chuyện mấy mươi năm đi tìm công bằng cho cha, ông Nguyễn Hữu Mỹ (SN 1949, thôn Vạn Tuế, xã Tân Việt, tỉnh Hải Dương) không kìm được nổi cảm xúc bật khóc, cụ Nguyễn Hữu Phương - bố ông Mỹ đã hy sinh cách đây 70 năm. Theo ông Mỹ, bố của ông sinh năm 1929, tham gia cách mạng từ năm 1950 với vai trò là Trung đội trưởng dân quân du kích và được tổ chức Đảng phân công công tác địch vận tại địa phương.

Vẫn lời ông Mỹ, năm 1950 khi quân Pháp càn quét các cơ sở cách mạng ở địa phương, cụ Phương và một số đồng chí khác được điều động xuống các thôn để bám dân, ổn định tổ chức cách mạng. Tuy nhiên, ngày 26/11/1950, khi đang làm nhiệm vụ tại xã Thanh Lang, ông Phương cùng 4 đồng chí khác (Ngô Ba Ruật; Nguyễn Tuấn Thự; Hoàng Văn Ấu; Nguyễn Chính Bội) đã bị địch bắt và giết hại.

Vì biết cha mình đã hy sinh vì quê hương, đất nước, thế nên, dù đã 70 năm trôi qua nhưng nỗi trăn trở của ông Mỹ với bố vẫn còn đó. Ông bảo rằng: “Chừng nào tôi còn sống, tôi vẫn mong một ngày bố tôi được công nhận là liệt sỹ”.

Nhưng đó là một hành trình gian nan của gia đình ông: “Từ năm 1995, mẹ tôi đã nhiều lần gửi đơn trình lên các cấp xã, huyện, tỉnh đề nghị công nhận liệt sỹ cho bố tôi nhưng không nơi nào công nhận. Những lá đơn gửi đi khắp nơi rồi bặt vô âm tín, thi thoảng có nơi hồi âm thì nội dung rất sơ sài: là đang xem xét, không đủ dữ liệu, không có người làm chứng...

Năm 2005 mẹ tôi mất, trước lúc ra đi, bà vẫn gắng dặn tôi rằng: Bố con là chiến sĩ cách mạng, các con phải cố gắng, không được bỏ cuộc, phải tìm lại danh dự cho bố con. Kể từ đó đến nay, đã 25 năm trôi qua, bố tôi vẫn chưa được công nhận là liệt sỹ. Và cũng đã 10 năm trôi qua, tôi vẫn chưa thực hiện được di nguyện của mẹ”, ông Mỹ nói.

Theo tìm hiểu, sự hy sinh của ông Nguyễn Hữu Phương được các lão thành cách mạng địa phương ghi lại trong Niên giám lịch sử Đảng bộ và nhân dân xã Tân Việt giai đoạn 1930 – 2010. Theo đó, từ dòng thứ 8 đến dòng 20, trang số 69 có nội dung như sau: “Cũng trong tháng 1/1950, địch ở bốt Cổ Chẩm càn vào xã Thanh Lang, một số cán bộ xã Tân Việt còn sơ tán ở dây. Do có chỉ điểm, chúng cuốc hầm bắt được đồng chí Ngô Ba Ruật – Chi ủy viên, Nguyễn Tuấn Thự - Ủy viên Ban KC-HC xã, Hoàng Văn Ấu, Nguyễn Chính Bội và Nguyễn Hữu Phương – Trung đội trưởng dân quân kiêm địch vận.

Địch bắn chết tại chỗ đồng chí Hoàng Văn Âu, Nguyễn Chính Bội và Nguyễn Hữu Phương; còn đồng chí Ruật và Thự bị chúng đưa về bốt Đại Điền tra tấn, sau đó giải về đò Phương La giáp xã Tân Việt bắn chết nhằm uy hiếp tinh thần nhân dân”.

Không chỉ trong Niên giám lịch sử, nhiều lão thành ở địa phương vẫn nhớ về sự hy sinh anh dũng ông Phương và các đồng đội vào năm 1950. Cụ thể, ngày 20/04/1995, cụ Nguyễn Đình Đô, nguyên là thôn Đội trưởng phụ trách dân quân du kích thôn Vạn Tuế (xã Tân Việt, Thanh Hà) đã viết thư tay xác nhận sự hy sinh của ông Phương như sau: “Năm 1950 tôi là thôn Đội trưởng phụ trách dân quân du kích thôn Vạn Tuế. Thời điểm đó địch ở các đồn bốt tiến hành càn quét, cướp phá…

Niên giám lịch sử Đảng bộ và nhân dân xã Tân Việt ghi rõ về quá trình hoạt động của đồng chí Nguyễn Hữu Phương.

Sáng 26/11/1950 địch kéo quân từ bốt Cổ Chẩm xuống sục sạo, càn quét. Chúng tìm được hầm trú ẩn của các ông ấy rồi bắt và áp giải ông Ruật, ông Thự về, còn giết ông Phương, ông Âu, ông Bội tại chỗ… Sau trận càn, chúng tôi cùng Ban Mặt trận Liên Việt phối hợp chôn cất ông Phương, ông Ấu, ông Bội ở đầu cầu thôn Kim Can”.

Tương tự, hàng loạt các cán bộ cách mạng cùng thời cũng có bản xác nhận sự việc xảy ra vào năm 1950 tại thôn Kim Can, xã Thanh Lang khiến 5 cán bộ cách mạng bị bắt và giết, như: Bản xác nhận ngày 18/4/1995 của cụ Đỗ Văn Ái, nguyên Trưởng ban Công tác mặt trận thôn Vạn Tuế; Giấy xác nhận ngày 15/10/1997 của cụ Nguyễn Thị Xanh (sinh năm 1925, trú tại thôn Kim Can, xã Thanh Lang); Giấy xác nhận 15/10/1997 của cụ Phạm Văn Thuế (sinh năm 1918, trú tại thôn Kim Can, xã Thanh Lang)…

Hồ sơ đã chuyển lên cấp trên

Xác nhận với phóng viên, ông Phạm Văn Ngân - Cán bộ văn hóa UBND xã Tân Việt cho biết, các thông tin được ghi trong cuốn Niên giám trên được biên soạn từ năm 1990, do chính các lão thành cách mạng, hoạt động cùng thời với ông Nguyễn Hữu Phương hồi ký lại. Niên giám này mới được biên soạn lại vào năm 2015 để bổ sung thêm lịch sử địa phương trong thời kỳ đổi mới đến nay.

Nội dung lịch sử cách mạng vẫn nguyên vẹn, không có gì thay đổi. Sự hy sinh của 5 cán bộ cách mạng, trong đó có ông Phương là sự kiện quan trọng trong quá trình đấu tranh chống Pháp của địa phương. Trong đó 3 người đã được công nhận liệt sĩ, còn trường hợp ông Phương và ông Ấu vẫn chưa được công nhận liệt sĩ. Lý do vì sao thì ông Ngân không nắm rõ.

Cũng theo ông Ngân: “Không chỉ có trường hợp ông Phương, hiện toàn xã có 4 trường hợp chưa được công nhận liệt sỹ. Thẩm quyền của cấp xã chỉ tiếp nhận hồ sơ và chuyển lên các cấp có thẩm quyền xem xét. Hiện, tất cả hồ sơ đề nghị đã được chúng tôi gửi lên các cấp có thẩm quyền, riêng trường hợp của ông Phương đã gửi cách đây 2 năm, UBND tỉnh cũng đã có thông báo gửi về xác nhận trường hợp này. Không biết có vướng mắc gì không, đến nay vẫn chưa thấy được công nhận”.

Bà Nguyễn Thị Duyên – Phó Chủ tịch UBND xã Tân Việt cũng cho biết: “Theo tìm hiểu của UBND xã, thì trường hợp của ông Phương đã được ghi trong Niên giám lịch sử Đảng bộ và nhân dân xã Tân Việt rất rõ ràng rồi. Trường hợp của ông Phương, xã đã hoàn tất hồ sơ và chuyển lên cấp trên lâu rồi. Còn ông Ấu thì mới gửi đi vào tháng 10/2018, nguyên nhân là do việc Ban soạn thảo biên soạn lại Niên giám lịch sử mới, viết sai lỗi chính tả tên ông Ấu thành ông Âu”.

Để làm rõ vấn đề trên, phóng viên đã đến Phòng LĐ-TB&XH huyện Thanh Hà. Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Trọng Thạnh, cán bộ của Phòng cho biết sự việc này đã xảy ra đã lâu, hiện tại chưa thể tìm được hồ sơ, trả lời ngay được và hẹn sẽ trả lời sau.

Tuấn Anh – Văn Hùng