'Huyền thoại gò Rồng Ấp': Bản trường ca cảm động tôn vinh lịch sử - văn hóa dân tộc

Sau thành công của vở Tấm Cám với nhiều đêm diễn "cháy" vé, mới đây, Sân khấu Lệ Ngọc lại vừa ra mắt vở diễn Huyền thoại Gò Rồng Ấp. Đây là tác phẩm sân khấu do đạo diễn NSƯT Triệu Trung Kiên dàn dựng từ kịch bản của PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ.

Vở kịch lịch sử này tiếp tục mang đến nhiều bất ngờ cho khán giả trong cách dàn dựng cũng như cách gửi gắm những thông điệp giàu giá trị nhân văn.

Câu chuyện lịch sử cảm động cắt nghĩa sự ra đời của Lý Công Uẩn

“Huyền thoại gò Rồng Ấp” khai thác mảng đề tài về vua Lý Công Uẩn - vị hoàng đế khai quốc triều Lý, một triều đại phát triển rực rỡ "võ công, văn trị" trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, song PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ, tác giả kịch bản lại không đề cập chuyện điều hành triều Lý như thế nào mà tập trung khai thác về sự ra đời của Lý Công Uẩn dựa trên những huyền tích lưu truyền trong dân gian.

Theo đó, Lý Công Uẩn được cho là con của bà Phạm Thị Ngà – một người con gái ở xóm Long Châu, thuộc hương Diên Uẩn, châu Cổ Pháp. Thị Ngà mồ côi cha mẹ, giúp việc ở chùa Tiêu. Phần mộ của bố mẹ Thị Ngà được hai anh em sư Vạn Hạnh và Khánh Văn đem đến táng ở gò Rồng Ấp, nơi được tương truyền là có huyệt đất thiêng.

Một hôm, Thị Ngà lai vãng quanh lễ hội Nõ - Nường, một lễ hội dân gian đậm tính phồn thực của người Việt cổ. Vô tình lúc ấy, sư Vạn Hạnh cũng ghé qua. Bỗng đất trời giao hòa, âm dương giao cảm, sau đó trở về Thị Ngà đã mang thai. Khi đó, thiền sư Thiền Ông là sư phụ của Vạn Hạnh vốn có tài thông thiên nên đã viết một bài kệ tiên tri có ngụ ý rằng, ba mươi sáu năm sau đó sẽ có một triều đại lẫy lừng, đó chính là triều Lý. Gò Rồng Ấp, chính là nơi phát mệnh đế vương.

Cùng thời điểm đó, ở hương Diên Uẩn, con gái của phú hộ Hồng Kỳ cũng “không chồng mà chửa”. Biết chuyện điềm báo, Hồng Kỳ đã bốc mả cha mình đem táng ở gò Rồng Ấp, rồi thay đổi thành họ Lý với hy vọng con cháu sau này sẽ làm nên nghiệp đế. Cùng với đó, gia đình phú hộ cũng tìm mọi cách để hãm hại Thị Ngà.

Thị Ngà chỉ có một thân một mình, nhưng nhờ sự giúp đỡ của Vạn Hạnh và những người tốt bụng xung quanh đã vượt qua các kiếp nạn. Đến kỳ sinh nở, Thị Ngà bị hại đến sức cùng lực kiệt không thể sinh nở, phải dùng mảnh sành tự rạch bụng, hy sinh mạng sống của mình để đứa bé chào đời.

Điểm nhấn khiến Huyền thoại gò Rồng Ấp lôi cuốn khán giả là vở kịch đã tìm cách lý giải khá rõ ràng nguồn gốc của Lý Công Uẩn: ông được hình thành trong lòng một người mẹ kiên cường là Thị Ngà và được thiền sư Vạn Hạnh che chở ngay từ khi cậu bé chưa sinh ra.

Kịch bản mới mẻ, trang phục đầu tư ấn tượng

Ðiều thú vị là “Huyền thoại gò Rồng Ấp” lại được đặt vào tay đạo diễn, NSƯT Triệu Trung Kiên - người vốn gắn bó và có sở trường dựng các tác phẩm cải lương. Chính việc "chọn mặt gửi vàng" đầy chủ ý này đã đem đến những sắc màu mới cho vở diễn với sự kết hợp độc đáo giữa sân khấu truyền thống và hiện đại.

NSND Triệu Trung Kiên cho biết, đây không phải lần đầu ông dựng vở với kịch bản của PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ. “Kịch bản của anh Nguyễn Thế Kỷ cũng giống như thơ của anh ấy, nó luôn ẩn chứa nhiều tầng lớp cảm xúc. Tôi cũng thích âm hưởng dân gian trong kịch bản”, ông Kiên cho biết.

Ngoài ra, góp phần tạo nên vở diễn Huyền thoại gò Rồng Ấp còn có dàn diễn viên của sân khấu Lệ Ngọc đã nhập vai khá tốt. Các vai chính Thị Ngà do NSND Lệ Ngọc đảm nhiệm, hay các nghệ sĩ Tùng Linh vai thiền sư Vạn Hạnh, Thanh Bình vai phú hộ Hồng Kỳ, Hương Thủy vai bà phú hộ Hồng Đào, Anh Đào vai Thị Nhài... đều hoàn thành ấn tượng vai diễn của mình.

Đặc biệt, NSND Lệ Ngọc đã khắc họa khá ấn tượng được hình ảnh Thị Ngà - một người phụ nữ hiền lành, chất phác, nhưng lúc mang thai đã mạnh mẽ, kiên cường bảo vệ con. Vở diễn cũng làm nổi bật được tình mẫu tử thiêng liêng từ lúc Lý Công Uẩn chưa chào đời, thông qua những cảnh Thị Ngà gặp và trò chuyện với con trai ở trong giấc mơ.

Theo dõi Huyền thoại Gò Rồng Ấp, có những cảnh diễn gây nhiều cảm xúc cho khán giả như: cảnh những đứa trẻ bất chấp hiểm nguy cứu người vô tội, cảnh cậu ấm sứt sẵn sàng lao vào miệng cọp để chết thay cho Thị Ngà...

Và đắt nhất có lẽ là chi tiết Thị Ngà dùng mảnh sành tự cứa vào bụng mình để lấy con ra vì đã cạn lực, không còn sức đẻ, để rồi khi con cất tiếng khóc chào đời cũng là lúc người mẹ lìa xa dương thế...

Trang phục cũng là điểm cộng của vở diễn, khi ê kíp chịu chơi đầu tư cho nhóm cổ phục Ỷ Vân Hiên thiết kế trang phục đậm chất Việt nhưng đảm bảo tính thẩm mỹ và phù hợp tính cách nhân vật.

Huyền thoại gò Rồng Ấp chính thức được công diễn tại Nhà hát Chèo Việt Nam từ 23 - 26/7, sau đó sẽ tham dự Liên hoan Sân khấu Trung Quốc - ASEAN vào tháng 9 ở Nam Ninh (Trung Quốc), và dự định tham gia Liên hoan Sân khấu Quốc tế thử nghiệm.