Huyền thoại của Marvel: Stan Lee qua đời ở tuổi 95

Hôm nay là ngày mà hãng truyện tranh Marvel và công ty The Walt Disney cùng nhận tin dữ: “cha đẻ” của Vũ trụ Marvel, “gương mặt của những cameo”, cụ Stan Lee đã mãi mãi ra đi ở tuổi 95. Thế giới dường như chững lại để bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn tới một huyền thoại của ngành truyện tranh và dòng phim siêu anh hùng. Ngay sau đó, Marvel đã gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới em trai và con gái của cụ Stan Lee; cũng như dành thời gian tưởng nhớ đến nhà sáng lập nên những vị anh hùng của Vũ trụ Marvel.

Khi nhắc đến khái niệm "cameo" (vai diễn khách mời), người ta sẽ lập tức nghĩ đến Stan Lee chứ không phải ai khác.

“Stan Lee cũng đặc biệt như chính những nhân vật mà ông đã tạo ra vậy. Với mỗi anh hùng mà ông xây dựng cho các fan của Marvel trên toàn thế giới, ông đều có sức mạnh truyền cảm hứng, giải trí, và kết nối. Thước đo trí tưởng tượng của ông chỉ có thể bị vượt quá bởi kích cỡ trái tim ông ấy.” Bob Iger, chủ tịch và CEO của công ty The Walt Disney nói.

Stanley Martin Lieber (thường gọi là Stan Lee) dành tình yêu cho viết lách từ rất sớm, và ông cũng muốn tạo nên những câu chuyện giống như những cuốn sách hay bộ phim ưa thích mà ông từng đắm chìm. Lớn lên bình yên ở đất Manhattan chật chội, Stanley hồi trẻ đã từng làm rất nhiều công việc trước khi tìm được cho mình một người trợ lý ở một công ty xuất bản truyện tranh – Timely Comics.

Stan Lee tại công ty ở những năm 50.

Bắt đầu từ những việc vặt như thay mực cho các họa sĩ khác, tẩy nét bút chì trên trang truyện, và chuẩn bị bữa trưa liên tục, Stanley vẫn không ngừng bày tỏ mong muốn được viết và tạo nên những câu chuyện của riêng ông. Cuối cùng, cho đến số xuất bản tháng 5/1941, CAPTAIN AMERICA COMICS #3 ra đời, ước mơ của ông cũng thành hiện thực. Độc giả không những được tiếp cận với câu chuyện về “Captain America đẩy lùi kế hoạch báo thù của kẻ phản bội”, mà còn nhìn thấy tên của một vị tác giả mới tinh “Stan Lee”. Một ngôi sao đã ra đời.

Mối quan hệ cũng như vai trò của Stan đối với Timely Comics ngày một phát triển và gắn kết. Nhờ sự chèo lái của Stan, công ty quyết định đổi thành Atlas Comics, và về sau là một cái tên sẽ mãi gắn liền với sự nghiệp của huyền thoại Stan Lee: Marvel Comics.

Sự lột xác của hãng truyện nổi tiếng qua từng thời kỳ.

Trên cương vị là tổng biên tập của Marvel, Stan Lee đã trở thành tiếng nói cho chính những câu chuyện của mình. Ông viết hầu hết những tiêu đề của Marvel, và làm việc với các ngôi sao lớn như Jack Kirby, Steve Ditko, Don Heck, Gene Colan và John Romita. Bên cạnh đó, ông cũng bắt đầu xây dựng nên một “vũ trụ” có sự liên kết liên tục với nhau, khiến các độc giả tưởng chừng như chỉ cần chạy ra phố là có thể gặp một siêu anh hùng. Từ đó, vô số kịch bản của các nhân vật lần lượt ra đời dưới bàn tay của những nghệ sĩ tài hoa thuộc Marvel: bao gồm cả Fantastic Four, Spider–Man, Thor, Hulk, X–Man,… Ngày nay, dường như không thể tìm thấy một góc nào của Vũ trụ Marvel mà không có bàn tay Stan Lee động vào.

Ông là "cha đẻ" của vô số siêu anh hùng vĩ đại.

Ông không chỉ là một tác giả nổi tiếng, mà còn là một người bạn đúng nghĩa. Ông giới thiệu tới các fan của mình “Stan’s Soapbox” (tạm dịch: Góc tương tác của Stan), nơi mà ông có thể nói chuyện trực tiếp với các độc giả của mình – điều gần gũi hiếm thấy trong ngành truyện tranh ngày nay. Stan Lee luôn hướng tới những điều mới mẻ trong cách xây dựng truyện tranh; chính ông cũng là người làm nên “phương pháp Marvel” về nghệ thuật xây dựng nội dung, tạo nên những câu chuyện trở thành biểu tượng của ngành truyện tranh cho đến nay.

Khi có điều gì xảy đến với Stan, bạn sẽ ngay lập tức nhận ra điều đó qua những câu từ của ông, thay vì qua công đoạn biên tập hay trong những câu chuyện. Bằng niềm đam mê của mình, ông đã giúp định hình lại Cơ quan Quản lý Truyện tranh (thuộc Hiệp hội Tạp chí Truyện tranh của Mỹ), và nêu bật những vấn đề nóng bấy giờ như nạn phân biệt đối xử, ma túy, hay tính thiếu khoan dung.

Bước lên từ vị trí tổng biên tập năm 1972 để đảm nhiệm vai trò nhà xuất bản của Marvel Comics, Stan Lee tiếp tục dẫn dắt thế hệ những cây bút trẻ về sau; thế nhưng, tiếng nói và tinh thần của ông vẫn luôn hiện hữu trong từng cuộc phiêu lưu của các anh hùng. Tình yêu của ông đối với truyện tranh thậm chí còn lan rộng tới cả những buổi nói chuyện tại các trường cao đẳng – mỗi khi có cơ hội để giáo dục và khai sáng giới trẻ về ngành công nghiệp ấy, ông đều nắm lấy nó. Cả một thế hệ độc giả trẻ sau này đã được mở mang trí tuệ và nâng cao kiến thức qua những câu chuyện của Stan.

Ông là người truyền cảm hứng và tiếp lửa ước mơ cho thế hệ sau này.

Bởi vậy, Marvel và toàn bộ công ty The Walt Disney xin dành một ngày để tôn vinh cuộc đời và sự nghiệp của Stan Lee, cũng như gửi tới ông lòng biết ơn bất diệt vì những thành tựu không thể sánh bằng mà ông đã đóng góp suốt cả cuộc đời. Hy vọng ông yên nghỉ và đoàn tụ cùng người vợ yêu dấu của mình – bà Joan Lee, người qua đời vào năm ngoái, 2017.

“Mỗi khi bạn mở một trang truyện của Marvel, Stan vẫn sẽ ở đó.”

Tưởng nhớ một huyền thoại

Quỳnh Anh

Theo MARVEL