Huấn luyện chim ưng: Nghề kiếm ra hàng triệu USD ở Trung Đông

Huấn luyện chim ưng là một nghề danh giá ở UAE. Ảnh: Bussiness Insider

Mỗi buổi sáng mùa Đông, Hamad Al-Falasi và nhóm của ông đều thức dậy trước bình minh và lái những chiếc xe 4 bánh bụi bặm vào sa mạc Ả Rập khắc nghiệt. Trước khi Mặt Trời mọc lên trên các đụn cát vàng, những người đàn ông đã nhấm nháp xong món cà phê nóng hổi của họ rồi mang theo một đội quân chim ưng nhỏ bắt đầu quá trình huấn luyện đầy khó khăn.

Có hàng chục loài chim ưng khác nhau - Peregrines màu nâu hạt dẻ và đốm trắng, Gyrfalcons màu bạc có đốm màu đen và xám xanh cùng với rất nhiều những con chim được lai tạo để đạt ưu thế về tốc độ hay khả năng chiến đấu.

Ông Al-Falasi là huấn luyện viên trưởng của Câu lạc bộ Chim ưng Abu Dhabi (ADFC) - một tổ chức thuộc sở hữu của chính phủ bắt đầu vào năm 2013 chuyên huấn luyện chim ưng ở UAE. Từ lâu, chim ưng vốn đã xuất hiện, tồn tại trong nền văn hóa lịch sử thế giới, đặc biệt luôn là yếu tố trung tâm của văn hóa Trung Đông.

Người Ả Rập Bedouin, những người du mục trong khu vực từng bắt những con chim ưng di cư trong hàng ngàn năm qua và huấn luyện chúng để đi săn trên sa mạc, kiếm về những loại thức ăn điển hình như các loài chim lớn được gọi là houbara, thỏ, bồ câu và thậm chí cả linh dương.

Người Dubai đã từ bỏ cuộc sống du mục để chuyển qua lối sống hiện đại ở Dubai và Abu Dhabi nhưng khi đất nước và người dân quốc gia này ngày càng trở nên giàu có trong những thập kỷ gần đây, chim ưng lại một lần nữa được ưa thích.

Những cuộc thi đấu chim ưng đã trở thành hoạt động thu hút nhiều sự chú ý ở UAE sau khi Thái tử Dubai giới thiệu môn thể thao này vào đầu những năm 2000 và việc săn bắn cũng đồng thời bị cấm để bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Ông Al-Falasi và nhóm huấn luyện chim ưng của câu lạc bộ sẽ tập trung tranh cúp của Tổng thống trong cuộc thi được giám sát bởi các nhà cai trị của UAE với giá trị giải thưởng lên tới 7,35 triệu USD và 73 chiếc xe hơi.

Hamad Al-Falasi đã huấn luyện chim ưng từ rất lâu. Kỹ năng này thường là cha truyền con nối. Người Dubai thường dạy con cái họ cách chăm sóc những con chim như một phương tiện để thấm nhuần kỷ luật và kiến thức về sa mạc. Ảnh: Bussiness Insider

"Tôi bắt đầu huấn luyện chim ưng khi tôi 12 tuổi. Tôi làm công việc này vì cha tôi cũng từng làm", Saeed Al-Hamli, quản lý hành chính của ADFC nói với phóng viên trong khi vuốt ve một con chim ưng lai gyr-peregrine mới mua. Ảnh: Bussiness Insider

Chim ưng thường sẽ ra ngoài một lần vào lúc bình minh và một lần vào buổi tối trong mùa săn bắt cũng như để đua để huấn luyện viên của chúng. Ảnh: Bussiness Insider

Ông Al-Falasi chỉ sở hữu một con chim ưng nhưng ông huấn luyện hàng chục con cho các thành viên quá bận rộn của câu lạc bộ. Hơn một nửa trong số 66 thành viên là người theo đạo Hồi hoặc hoàng gia, nhưng ADFC đã nỗ lực mở rộng thành viên trong cộng đồng với các phòng khám và lớp học giới thiệu mở cho trẻ em đi học. Ảnh: Bussiness Insider

Một số chim ưng được huấn luyện để săn bắt, trong khi một số khác được huấn luyện để đua. Có các chế độ khác nhau cho mỗi loại chim để rèn luyện sức chịu đựng, năng lượng và khối lượng cơ bắp. Chim ưng đua được huấn luyện như một vận động viên chạy nước rút, trong khi chim ưng săn mồi được huấn luyện giống như một vận động viên chạy đường dài. Ảnh: Bussiness Insider

Giới chức UAE đã cấm săn bắn sau khi những người nuôi chim ưng gần như tập trung săn lùng những con houbara - một loài chim sa mạc có kích thước bằng gà tây được đánh giá cao để lấy thịt. Những con chim ưng mạnh nhất vẫn tiếp tục đi săn. Những nơi tốt nhất để săn bắt là Pakistan, Libya, Sudan và Iraq, nơi Al-Hamli gọi là "thiên đường cho chim ưng". Tuy nhiên do xung đột, hầu hết những người nuôi chim ưng tập trung săn ở Morocco, Jordan và Ả Rập Saudi trong những ngày này. Ảnh: Bussiness Insider

"Không còn nhiều hoạt động săn bắt được cho phép nữa, nhưng chúng tôi muốn chim ưng vẫn là một phần của nền văn hóa. Đó là lý do tại sao chúng tôi khuyến khích cuộc đua", ông Al-Hamli nói. Các huấn luyện viên bắt đầu vào buổi sáng với cà phê hoặc trà. Ảnh: Bussiness Insider

Cuộc đua chim ưng diễn ra theo mùa, mỗi mùa từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau, có tổng cộng 9 cuộc đua, đỉnh cao là cúp Tổng thống. Ảnh: Bussiness Insider

Quyền sở hữu chim ưng đã tăng vọt ở UAE và trong khi huấn luyện viên chim ưng thường là nam giới, một bộ phận phụ nữ bắt đầu tham gia ADFC ở Tiểu vương quốc Ayesha Al-Mansoori và chim ưng Nam Phi Angelique Engels từ năm 2016. Đến năm 2018, Melodiya Nyela Fampo Magno - một bác sĩ thú y người Philippines làm việc cho hoàng gia đã giành được khoảng 2.700 USD khi tham gia cúp Tổng thống. Ảnh: Bussiness Insider

Nhu cầu gia tăng ở Trung Đông cũng mang đến nhiều tác động tiêu cực. Những người buôn bán chim ưng ở Pakistan, Nga và những nơi khác đang bắt những con chim ưng di cư để bán cho những người Ả Rập giàu có. Chim ưng Saker, một loài yêu thích của người Ả Rập đang bị đe dọa tuyệt chủng do suy thoái môi trường sống và nạn buôn lậu bùng nổ. Các loài chim ưng khác cũng đang suy giảm trong môi trường tự nhiên. Ảnh: Bussiness Insider

PHƯƠNG PHƯƠNG (Theo Bussiness Insider)