Hủ tục bắt dâu, buộc phụ nữ phải lấy kẻ hãm hiếp mình

Buổi sáng tháng 6, một người đàn ông buộc con ngựa vào hàng rào trước nhà Ratih (tên tất cả nhân vật trong bài đã được thay đổi), 21 tuổi, ở làng Dameka trên đảo Sumba (Indonesia).

"Theo phong tục địa phương, điều đó biểu thị rằng một cô con gái trong gia đình sẽ bị bắt đi theo tục kawin tangkap (bắt cô dâu)", Herlina Ratu Kenya, thư ký Hiệp hội Phụ nữ Sumba, nói.

Ratih đã làm việc và sống ở Bali trong nhiều năm. Cô trở về Sumba trong vài ngày để lấy bằng tốt nghiệp trung học vì muốn nộp đơn vào một trường đại học ở Bali cuối năm nay.

Ước mơ của Ratih tan vỡ khi một nhóm đàn ông xông vào nhà và tóm lấy cô vào lúc 10 giờ sáng ngày hôm đó. Cô la hét, van xin nhưng nhóm người này bất chấp kéo cô đến nhà của một chàng trai trẻ tên Nala, cách đó khoảng một km.

Phụ nữ Sumban tại một lễ hội truyền thống trên đảo. Ảnh: Shutterstock.

Trong video lan truyền trên MXH, 5 người đàn ông vác Ratih bước lên các bậc thang của ngôi nhà sàn truyền thống. Một người phụ nữ từ gia đình của Nala té nước lên trán Ratih. Theo truyền thống, nước được dùng để làm dịu Ratih và khiến cô thôi kháng cự.

Chiều hôm đó, 2 gia đình đã đi đến một thỏa thuận: Nala và Ratih sẽ kết hôn. Ratih không có bất kỳ tiếng nói nào trong chuyện trọng đại của đời cô.

Bắt dâu cả phụ nữ đã kết hôn

Một tuần sau khi Ratih bị bắt cóc, một phụ nữ trẻ khác trong làng trở thành nạn nhân tiếp theo. Mawar, 23 tuổi, đang cho con trai 10 tháng tuổi bú trên hiên nhà của anh trai thì Budi và hàng chục người đàn ông khác đột nhiên xuất hiện, đẩy đứa bé ra và bắt cóc cô.

Mawar được truyền từ người này sang người khác và kéo lên một chiếc xe tải đậu cách nhà cô khoảng 20 m. Cha và anh trai của Mawar đã cố chống lại nhưng những kẻ bắt cóc quá đông.

Việc bắt cóc một phụ nữ đã kết hôn là cực kỳ hiếm ở Sumba. Nhưng chồng của Mawar đang làm việc ở một hòn đảo khác nên những kẻ bắt cóc có thể nghĩ rằng cô độc thân.

Trong 30 phút di chuyển đến làng Budi, những gã đàn ông quấy rối tình dục Mawar khiến vết sẹo sinh con của cô bắt đầu rách và chảy máu.

Tối hôm đó, gia đình Mawar đã cử đại diện đến nhà của Budi để hỏi ý kiến của cô về chuyện kết hôn.

Mawar kiên quyết từ chối. Cô bị đau và cầu xin được về nhà. Con trai của Mawar ở nhà liên tục quấy khóc nên cha cô đã quyết định báo cảnh sát. Sáng hôm sau, 2 cảnh sát, thành viên của gia đình Mawar, trưởng làng đã đến nhà của Budi để đưa Mawar về.

Ratih, 21 tuổi, bị một nhóm đàn ông trong làng bắt cóc theo tục kawin tangkap. Ảnh cắt từ clip.

Umbu Jowa, một chuyên gia về phong tục và nghi thức truyền thống của Sumba, nói rằng tục bắt cóc cô dâu là một sự biến dạng văn hóa trên hòn đảo.

“Kawin tangkap là vi phạm truyền thống của Sumba, điều này đã xảy ra nhiều lần và cuối cùng được coi là một phong tục”, ông Umbu giải thích.

Phong tục hôn nhân của Sumba, ít nhất là đối với số đông, là câu chuyện bình thường về nam nữ gặp gỡ, yêu và kết hôn. Tuy nhiên, trong những gia đình giàu có và quý tộc, quy tắc có thể khác. Một người đàn ông sẽ kết hôn với chị em họ của mình để duy trì vị thế xã hội và sự giàu có cho gia tộc.

Kawin tangkap, còn được gọi là "alai ngiddi mawini" hoặc "piti maranggang" trong ngôn ngữ của Sumba, thường được sắp xếp để đưa người phụ nữ đến nhà của người đàn ông dựa trên sự chấp thuận của cha mẹ nhà gái. Tuy nhiên, sự lựa chọn của cô gái không được quan tâm.

Thậm chí, một số người đàn ông giàu có cảm thấy có quyền bắt bất kỳ phụ nữ nào họ muốn mà không cần sự cho phép của gia đình kia.

“Kẻ bắt cóc sau đó được yêu cầu phải trả khoản tiền lớn để làm của hồi môn cho nhà gái, thường là 6 con ngựa, trị giá khoảng 35 triệu rupiah (2.400 USD) mỗi con và 5 con trâu, mỗi con có giá từ 17 triệu đến 25 triệu rupiah, tổng cộng khoảng 300 triệu rupiah (hơn 20.000 USD)”, ông Umbu nói.

Hủ tục khuyến khích lạm dụng, hãm hiếp

Tuy nhiên, thay vì ngăn cản hành vi phạm tội, nhiều cộng đồng lại đang khuyến khích tục bắt dâu. “Nhiều người nghĩ cần phải bắt được một cô gái nào đó để thể hiện sự giàu có và quyền lực của họ với dân làng”, ông Umbu nói.

Người phụ nữ bị bắt cóc thường bị hung thủ lạm dụng, hãm hiếp. Sau khi bị xâm phạm, các cô gái cảm thấy mình không còn nơi nào để đi nên thường cam chịu số phận, kết hôn với kẻ bắt cóc.

Andi đã giúp em trai bắt cóc em họ của mình vài năm trước. “Tôi không có lựa chọn nào khác vì chính cha của cô gái, cũng là chú của chúng tôi, đã yêu cầu việc đó”, Andi, hiện là một quan chức cấp cao ở trung tâm Sumba, nói.

Andi và em trai đã bắt cóc cô em họ tại nơi làm việc mà không dùng đến bạo lực. Khi họ trở về nhà, một tiếng chiêng vang lên trong hội trường và một bữa tiệc được chuẩn bị cho cả làng để thông báo một phụ nữ trẻ đã được đưa về nhà.

Andi nói rằng phụ nữ được tạo ra để ngồi trên vòng tay của những người đàn ông khi họ bế cô lên ngôi nhà sàn truyền thống, giống như “một cầu thủ ghi bàn trong trận bóng”.

Một cô gái trẻ chơi nhạc cụ truyền thống ở Sumba, hòn đảo nổi tiếng với nhiều nét văn hóa độc đáo nhưng bị lên án vì tục bắt dâu, ép hôn thời gian gần đây. Ảnh: Shutterstock.

Cha mẹ của Andi và các thành viên gia đình sau đó đã cố gắng thuyết phục cô gái rằng kết hôn với anh họ là điều nên làm, nhưng cô từ chối và nói rằng mình đã có bạn trai. Vài ngày sau, bố mẹ Andi thả cô gái đi.

“Khi chúng tôi thấy rằng không thể thuyết phục được cô ấy, chúng tôi đã để cô ấy đi”, anh nói. Andi cũng thừa nhận rằng trước đó người phụ nữ này đã phải dùng cách tuyệt thực và cố gắng tự làm tổn thương mình để đe dọa.

Bộ trưởng trao quyền và bảo vệ trẻ em của Indonesia, I Gusti Ayu Bintang Darmawati, đã đến thăm Sumba trong tháng này để thảo luận về phong tục với các nhà lập pháp địa phương.

Một thỏa thuận đã được ký kết trước sự chứng kiến của bộ trưởng nhằm xóa bỏ các cuộc hôn nhân cưỡng ép. "Tất cả có vẻ ổn về mặt giấy tờ. Tuy nhiên, cần có sự theo dõi", Herlina, thư ký của Hiệp hội Phụ nữ ở Sumba, nói.

Mawar, người mẹ trẻ bị bắt cóc hồi tháng 6, vẫn do dự chưa thể nộp đơn tố cáo hung thủ vì sợ bị trả thù. Còn Ratih đang bị quản thúc nghiêm ngặt tại nhà của Nala trong khi gia đình họ đã chuẩn bị sẵn sàng cho đám cưới sắp tới.

Lê Vy