HSBC: Cẩn trọng với những rủi ro trong lĩnh vực bất động sản

Theo HSBC, nếu thị trường có dấu hiệu nóng lên, NHNN cần có thêm nhiều động thái như áp dụng những biện pháp đảm bảo an toàn vĩ mô giới hạn hoặc siết chặt hạn mức tín dụng bất động sản...

Ảnh chỉ có tính chất minh họa. (Nguồn: Hùng Võ/Vietnam+)

Ảnh chỉ có tính chất minh họa. (Nguồn: Hùng Võ/Vietnam+)

Tín dụng bất động sản tăng nhanh trong thời gian qua đã thu hút được sự chú ý của giới quan sát và các chuyên gia, đồng thời cũng đã có nhiều ý kiến cảnh báo ngân hàng cũng như các cơ quan quản lý cần theo dõi chặt chẽ và cẩn trọng với sự phát triển "nóng" của thị trường này.

Vì vậy, ngày 15/6, Ngân hàng HSBC đã đưa ra những cảnh báo đối với lĩnh vực bất động sản trong báo cáo nhan đề “Cẩn trọng với những rủi ro trong lĩnh vực bất động sản.”

Ngành bất động sản lọt “tầm ngắm”

Theo các nhà phân tích của HSBC, dịch bệnh COVID-19 dai dẳng phủ bóng lên những rủi ro ảnh hưởng đến tăng trưởng, mà đối với Việt Nam, đó chính là ngành bất động sản. Bởi lẽ bất động sản đóng góp khoảng 8% GDP của Việt Nam, trong khi tỷ lệ này của ASEAN là 5%-15%. Quan trọng hơn, những ký ức về hiện tượng bong bóng nhà đất năm 2007-2012 kéo theo khủng hoảng ngân hàng kéo dài vẫn còn là nỗi ám ảnh trong tiềm thức chung...

Mặc dù ngành ngân hàng đã dần "gượng dậy," dư nợ bất động sản vẫn chiếm tỷ trọng lớn. Một số ngân hàng không phân định rõ các khoản vay bất động sản, trong khi báo cáo tài chính của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước "Big 4" cho thấy các ngân hàng này cho vay xây dựng chiếm phần lớn và tiếp theo đến địa ốc. Và về bản chất, Việt Nam hiện vẫn dùng tăng trưởng tín dụng cao là đòn bẩy chính cho phát triển kinh tế.

Trong khi đó, mặc dù chịu ảnh hưởng không nhỏ từ đại dịch, thị trường bất động sản vẫn cho thấy những dấu hiệu phục hồi. Dù đóng góp của ngành bất động sản vào GDP giảm trong giai đoạn quý 2 và quý 3 năm trước, nhưng từ quý 4 đã tăng trưởng mạnh. Tương tự, số dự án chào bán mới và số lượng nhà bán ra cũng tăng từ quý 4, song giá bất động sản trên thị trường vẫn tiếp tục tăng. Nhu cầu bất động sản phân khúc hạng sang có thị phần tăng từ dưới 30% trong tổng số bán ra trong năm 2019 lên hơn 70% trong năm 2020.

Vì vậy, trung tuần tháng Tư, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng cường hoạt động kiểm soát rủi ro, đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát chặt tín dụng đổ vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, trong đó bao gồm bất động sản và chứng khoán.

Tỷ lệ khoản vay bất động sản và xây dựng của các ngân hàng “Big 4”

Các số liệu cho thấy tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản đã tăng lên 15% trong tháng 1-2/2021 so với cùng kỳ năm ngoái, vượt ngưỡng mục tiêu 12% của Ngân hàng Nhà nước. Đến giữa tháng Tư, tổng tăng trưởng tín dụng đã đạt trên 15% so với cùng kỳ năm ngoái.

Chuyên gia HSBC nhấn mạnh đây không phải lần đầu Ngân hàng Nhà nước kiểm soát chặt thị trường bất động sản để giảm thiểu rủi ro. Trước đây, cơ quan này từng áp dụng những chính sách vĩ mô đảm bảo an toàn nhằm kiểm soát tín dụng chảy vào bất động sản, nhắm tới nhà đầu tư kinh doanh, không phải người vay mua nhà vì tỷ lệ thế chấp của Việt Nam còn khá thấp trong khu vực Đông Nam Á. Có thể thấy, một trong những công cụ chính của Ngân hàng Nhà nước chính là kiểm soát chặt tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn ngân hàng có thể dùng để cấp tín dụng cho các dự án trung và dài hạn.

Sẵn sàng can thiệp

Dù vậy, Ngân hàng Nhà nước cũng đang phải thận trọng cân bằng giữa việc hạn chế tín dụng đổ vào bất động sản với nỗ lực giảm thiểu rủi ro trước mắt do COVID-19 đối với ngành này. Theo HSBC, đây vẫn là một nguồn đóng góp ngày càng nhiều cho tăng trưởng chung. Tháng 8/2020, Ngân hàng Nhà nước đã hoãn lại lộ trình điều chỉnh tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn thêm một năm.

Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ giảm tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung hạn và dài hạn theo lộ trình từ 40% xuống 37% từ tháng 10/2021, xuống 34% từ tháng 10/2022 và giảm tiếp xuống 30% từ tháng 10/2023. Tinh thần của tài liệu hướng dẫn hiện tại cũng tương tự văn bản số 563/NHNN-TTGSNH cho thấy sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước đối với thị trường bất động sản. Nếu thị trường có dấu hiệu nóng lên, Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng có thêm nhiều động thái.

Trong nhiều năm qua, Ngân hàng Nhà nước đã dùng chính sách tiền tệ như một công cụ hỗ trợ tăng trưởng, trong khi các chính sách để đảm bảo an toàn vĩ mô là kiểm soát rủi ro trong ngành bất động sản.

Dù vậy, HSBC cho rằng giá nhà ở tăng lên sẽ kìm hãm khả năng Ngân hàng Nhà nước tiếp tục cắt giảm lãi suất. Chính sách tài khóa cần "cõng" thêm trách nhiệm hỗ trợ kịp thời cho đúng đối tượng trong bối cảnh đợt bùng dịch COVID-19 gần đây, mà cụ thể Bộ Tài chính đã đề xuất gia hạn giảm phí thêm từ 6 tháng đến hết năm 2021.

“Việc các cơ quan chức năng quan ngại khả năng thị trường nhà ở có thể không còn là một nhân tố trọng yếu của nền kinh tế và vì thế giám sát chặt thị trường bất động sản trong nước là một tín hiệu đáng khích lệ. Trong trường hợp cần thiết, các chính sách đảm bảo an toàn vĩ mô có thể được Ngân hàng Nhà nước áp dụng nhằm kiểm soát rủi ro chặt chẽ hơn,” chuyên gia HSBC nhấn mạnh./.

Thúy Hà (Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus: http://www.vietnamplus.vn/hsbc-can-trong-voi-nhung-rui-ro-trong-linh-vuc-bat-dong-san/720181.vnp