Hỗn loạn chính trị Afghanistan, Mỹ rút quân trong lo âu

Các thủ lĩnh của nhóm phiến quân Taliban tuyên bố nhóm này đã điều phương tiện để đón các tay súng chuẩn bị được chính quyền Afghanistan phóng thích vào ngày 10/3 và sẵn sàng thực hiện đúng thỏa thuận bằng cách trao trả hơn 1.000 binh sỹ chính quyền bị bắt giữ.

Tù nhân Taliban được thả ra không nằm trong thỏa thuận giữa Afghanistan và Taliban.

Các phương tiện đã được điều động tới khu vực gần nhà tù Bagram để đón các tay súng được phóng thích.

Trước đó một ngày, chính quyền Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani tuyên bố sẽ công bố một sắc lệnh phóng thích ít nhất 1.000 tù nhân Taliban.

Ông Ghani đã có một buổi lễ nhậm chức trong hỗn loạn khi đối thủ chính trị của ông là Abdullah Abdullah, người giữ chức vụ tương đương Thủ tướng Afghanistan cũng tự tấn phong làm Tổng thống.

Lễ nhậm chức của ông còn có mặt của một số quan chức nước ngoài, trong đó có Đặc phái viên Mỹ Zalmay Khalilzad và chỉ huy các lực lượng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Scott Miller.

Trên đoạn video đăng trên hãng thông tấn ANI của Ấn Độ, lễ nhậm chức của ông Ghani bị gián đoạn bởi một loạt âm thanh lớn như tiếng nổ hoặc đạn pháo. Sự việc đã khiến đám đông lo sợ. Một số người tìm cách tháo chạy khỏi đám đông. Các vệ sĩ cũng ngay lập tức leo lên sân khấu đứng sau Tổng thống Ghani.

Về phần mình, Tổng thống Ghani vẫn rất bình tĩnh, ở yên trên sân khấu, kiên nhẫn đợi tiếng ồn ào giảm bớt, trong khi không hề tỏ ra lo âu và trấn an đám đông với cử chỉ bằng tay.

Ông tiếp tục nói với những người ủng hộ rằng đừng hoảng sợ chỉ vì “một hai tiếng nổ”, đồng thời tuyên bố ông sẽ hy sinh cho Afghanistan nếu cần thiết và chứng minh mình không mặc áo chống đạn.

Theo điều tra ban đầu, hai quả rocket đã rơi trúng bên rìa khu dinh thự của tổng thống. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng lên tiếng tiến hành vụ tấn công. Ít nhất hai người bị thương trong vụ nổ.

Đối thủ chính trị của Tổng thống Ghani - ông Abdullah Abdullah - cũng tuyên bố nhậm chức Tổng thống.

Theo đúng kế hoạch hôm 10/3, ông Ghani sẽ có danh sách số tù binh Taliban được thả ra trong thỏa thuận lần này.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã lên án vụ tự tấn phong Tổng thống này, đồng thời hối thúc sự đoàn kết ở Kabul trước các cuộc đàm phán với Taliban.

Ông Pompeo nói rằng ông "phản đối mạnh mẽ" việc thành lập một chính phủ song song ở Kabul, cảnh báo chống lại "mọi hành vi sử dụng vũ lực để giải quyết những khác biệt chính trị".

Ngoại trưởng Mỹ cũng nhắc lại sự ủng hộ với chính quyền ở Kabul về việc trao đổi tù binh.

"Tất cả các bên hiểu rằng đã đến lúc trao đổi tù nhân. Một số tù nhân đang bị giam giữ đã thụ án đầy đủ. Chúng ta cần thúc đẩy quá trình đó về phía trước." - Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh.

Tổng thống tái đắc cử Afghanistan Ashraf Ghani không còn lựa chọn nào khác ngoài đàm phán với Taliban sau khi quân đội Mỹ thực hiện cam kết của họ.

Theo báo cáo từ truyền thông Mỹ cho thấy, một số trại giam đã thả một số tù binh Taliban nhưng đây là những tù binh không nằm trong danh sách thỏa thuận với Taliban.

Cùng ngày 9/3, những binh lính Mỹ đã bắt đầu rời khỏi Afghanistan theo thỏa thuận cắt giảm quân số từ mức hơn 12.000 binh sĩ xuống còn 8.600 người trong vòng 135 ngày. Theo thỏa thuận, việc rút quân của Mỹ phải bắt đầu trong vòng 10 ngày sau khi ký kết vào ngày 29/2.

Hoạt động rút quân phụ thuộc vào việc Taliban đáp ứng cam kết ngăn chặn "bất kỳ nhóm hoặc cá nhân nào, kể cả al-Qaeda, sử dụng đất của Afghanistan để đe dọa an ninh của Mỹ và các đồng minh".

Việc quân đội Mỹ dần rút khỏi khu vực trong bối cảnh Afghanistan tiếp tục hỗn loạn về chính trị đã gây nên không ít lo ngại.

Tướng Hải quân Frank McKenzie nói tại một Ủy ban ở Hạ viện rằng hồi đầu tuần, rằng ông có kế hoạch cắt giảm số lượng quân đội xuống còn 8.600 vào mùa hè, nhưng cho đến nay, Mỹ "chưa xây dựng kế hoạch quân sự" cho việc rút toàn bộ quân số trong 14 tháng như được yêu cầu trong kế hoạch với Taliban.

Tình huống này sẽ càng gây nên những bất ổn tiềm tàng ở Afghanistan một khi quân đội Mỹ rời khỏi.

Clip Tổng thống Afghanistan kiên trì đứng giữa hỗn loạn trong lễ nhậm chức:

Hải Lâm