Hơn 490 hộ nông dân Tây Bắc được tiếp cận mô hình nông nghiệp bền vững
Hơn 490 hộ nông dân Tây Bắc được tiếp cận mô hình nông nghiệp bền vững Hơn 490 hộ nông dân ở Tây Bắc được tiếp cận mô hình nông nghiệp bền vững từ Dự án IDEAS góp phần nâng cao thu nhập với những thành công bước đầu trong việc xây dựng, củng cố và phát triển các mô hình nông nghiệp sinh.
Nền nông nghiệp vùng núi Tây Bắc luôn phải chịu tác động của thời tiết khắc nghiệt, thất thường, mùa hè lũ lụt sạt lở, mùa đông giá rét, ẩm ướt. Đây là vùng có chế độ nước không ổn định: Mùa mưa thừa nước nhưng mùa khô lại thiếu nước gây áp lực nặng nề đời sống của cư dân và sản xuất nông nghiệp.
Không những thế Tây Bắc lại là địa bàn cư trú của đông đảo dân tộc thiểu số, trong đó người Hmong chiếm đa số. Mật độ dân số khoảng 50-100 người / km2 nên rất hạn chế về thị trường và lao động. Ngoài ra, sản xuất nông nghiệp tại đây chủ yếu là sản xuất nhỏ lẻ, manh mún với quy mô hộ gia đình, diện tích đất sản xuất nhỏ hẹp dẫn đến những trăn trở về một mô hình tổng hợp để phát triển nông nghiệp và cải thiện cuộc sống.
Chính trong bối cảnh tự nhiên, kinh tế, xã hội này, một chương trình hợp tác phi tập trung giữa tỉnh Lào Cai và vùng Nouvelle-Aquitaine đã được thiết lập vào năm 2002, bao gồm cả Vườn Quốc gia Hoàng Liên trong phạm vi hợp tác phát triển. Năm 2017, dự án IDEAS về Nâng cao thu nhập cho người dân tộc thiểu số dựa trên nông nghiệp bền vững đã được thành lập để hỗ trợ cộng đồng nông dân địa phương tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên.
Ekip dự án IDEAS
Sau 3 năm triển khai và thực hiên, dự án IDEAS đã bước đầu đạt được các muc tiêu cụ thể đề ra trong giai đoạn đầu như cải thiện hệ thống canh tác nông nghiệp truyển thống, hiệu suất cây trồng và vật nuôi dựa trên việc áp dụng các kỹ thuật canh tác sinh thái nông nghiệp, và từng bước tiếp cận những giá trị của nền nông nghiệp bền vững. Mang các mặt hàng nông sản mới của các hộ nông dân được hỗ trợ ra thị trường. Điều này không chỉ giúp các hộ nông dân tham gia mạnh mẽ hơn vào thị trường nông sản địa phương góp phần cải thiện thu nhập mà còn đa dạng hóa nguồn cung nông sản đáp ứng các tiêu chuẩn của nền nông nghiệp sinh thái.
Một buổi tập huấn với đồng bào của dự án IDEAS
Hơn thế nữa, với mục tiêu thành lập một thương hiệu riêng cho các nhóm sản xuất, hợp tác xã Hoàng Liên đã ra đời vào ngày 14/10/2019 với sự tham gia của các gia đình nông dân đến từ 4 dân tộc: Hmông - Giáy - Dao - Tày, sống trong Vườn quốc gia Hoàng Liên đã và đang tăng cường các thực hành nông nghiệp sinh thái và thiết lập các hệ thống sản xuất bền vững.
Sản phẩm mật ong của Hợp tác xã Hoàng Liên
Hiện tại, dự án IDEAS đã tiếp cận được 491 hộ nông dân và người dân ở 8 thôn thuộc 2 xã Hoàng Liên và Tả Van.
Giai đoạn II của dự án (2021-2023) sẽ tiếp tục kế thừa những kết quả nền móng của của giai đoạn I với các mục tiêu cụ thể:
Thứ nhất là tiếp tục củng cố năng lực kỹ thuật và quản lý tư vấn trang trại cho cán bộ và đối tác dự án, song song với việc chuyên môn hóa các hoạt động nông nghiệp cho các hộ nông dân, đẩy mạnh nâng cao chuyên môn và nhân rộng các thực hành nông nghiệp sinh thái.
Thứ hai là xây dựng và củng cố năng lực cung cấp dịch vụ nông nghiệp cho các nông hộ thông qua hợp tác xã Hoàng Liên và các nhóm sản xuất nhằm mang đến sự hỗ trợ tối ưu cho các nông hộ hưởng lợi, giảm thiểu chi phí phát sinh và đáp ứng nhu cầu đa dạng của các hộ sản xuất tại địa phương và người tiêu dùng.
Để hoàn thiện mục tiêu sản xuất nông nghiệp bền vững, dự án cũng sẽ thực hiện các chương trình nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, bình đẳng giới và hòa nhập xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số thông qua việc phổ cập tiếng việt, phổ cập văn hóa đến với các thôn xã còn gặp nhiều khó khăn.
Ông Nguyễn Hữu Hạnh, giám đốc Vườn quốc gia Hoàng Liên cho rằng, một trong những điều cần quan tâm là “Nâng cao trách nhiệm, vai trò của người dân trong việc tham gia vào dự án, cụ thể hơn là có sự đối ứng của người dân trong việc lan tỏa mong muốn và khẳng định quyết tâm vươn lên của họ” để từ đó đạt được các mục tiêu trọng tâm của dự án. Đó cũng chính là mục tiêu của chương trình phát triển của địa phương và của Vườn quốc gia Hoàng Liên trong các giải pháp tổng thể về quản lí rừng bền vững, phát triển nông nghiệp sinh thái cũng như xây dựng thị xã Sapa thành khu du lịch quốc gia mang tầm quốc tế, gắn với những giá trị truyền thống bản địa.
Mô hình nuôi ong của IDEAS
Ông Laurent FAGES - Điều phối Chương trình Hợp tác phi tập trung giữa vùng Nouvelle Aquitaine và tỉnh Lào Cai và Thừa Thiên Huế cũng cho rằng, dự án IDEAS là dự án nông nghiệp, cho nên điều tích cực là thời gian thực hiện còn dài và chính vì vậy dự án vẫn có thể theo dõi các hoạt động và trên hết là nhận sự tín nhiệm của dân địa phương.
Hơn nữa, dự án Ideas đã được nhận sự hỗ trợ tích cực của các đối tác là Vườn quốc gia Hoàng Liên cùng với vùng Nouvelle Aquitaine và Cơ quan phát triển Pháp, với tất cả những nội lực đó, theo ông, dự án chắc chắn sẽ thành công.
“Dự án IDEAS là 1 dự án trung hạn về chuyển đổi nông nghiệp sinh thái, đặc biệt hơn khi sự chuyển đổi này lại diễn ra trong điều kiện của các địa phương hẻo lánh miền núi phía Bắc với nhiều hạn chế, đặc biệt là rào cản ngôn ngữ và những phương thức canh tác truyền thống còn manh mún, nhỏ lẻ” – ông Lê Huy Công, điều phối viên dự án IDEAS nhận định.
Nông sản từ các mô hình nông nghiệp của dự án IDEAS được trưng bày tại hội thảo
Dự án IDEAS giai đoạn II sẽ tiếp tục được tài trợ và đồng hành bởi Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Vùng Nouvelle Aquitaine (RNA), tỉnh Lào Cai và VQG Hoàng Liên.
