Hội tụ nguyên khí, hưng thịnh quốc gia

Sau đó, trong một tuần, với lịch trình dày đặc, các chuyên gia, nhà khoa học đã có nhiều hoạt động cụ thể, làm việc với các địa phương, cơ quan, đơn vị trên cả nước để cùng chung tay, góp sức tìm giải pháp tạo ra đổi mới, sáng tạo vì sự phát triển cường thịnh của Tổ quốc.

Trong một thế giới phẳng, đặc biệt trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, khi máy móc ngày càng “cạnh tranh” quyết liệt với con người, không có đổi mới, sáng tạo, đẩy mạnh ứng dụng

khoa học - công nghệ sẽ đồng nghĩa với tụt hậu, thất bại. Việc đẩy mạnh đổi mới, sáng tạo, ứng dụng khoa học - công nghệ không gì khác chính là nhằm thiết thực thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về một số chủ trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế: “Đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng chú trọng và ngày càng dựa nhiều hơn vào các nhân tố thúc đẩy tăng năng suất lao động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đặc biệt là phát huy tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, trí sáng tạo của con người Việt Nam và thành tựu khoa học - công nghệ của nhân loại, mọi tiềm năng, lợi thế của các ngành, lĩnh vực, các địa phương và cả nước.

Tùy theo tình hình thực tế của từng ngành, lĩnh vực và địa phương mà kết hợp hợp lý giữa tăng trưởng theo chiều rộng và chiều sâu, trong đó lấy tăng trưởng theo chiều sâu là hướng chủ đạo... Chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Khai thác và phát huy tối đa nội lực kết hợp với thu hút và sử dụng hiệu quả ngoại lực”.

Nhiều nỗ lực, giải pháp cụ thể để tạo dựng một môi trường lành mạnh, tích cực nhằm thu hút đầu tư, phát triển đất nước trên mọi lĩnh vực đã được thực hiện, được cộng đồng quốc tế thừa nhận, đánh giá cao. Theo Báo cáo Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2018, Việt Nam tiếp tục có những cải thiện vị trí trong xếp hạng về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, khi tăng 2 bậc lên vị trí 45/126 quốc gia và nền kinh tế. Trong nhóm 30 quốc gia có thu nhập trung bình thấp, Việt Nam xếp vị trí thứ 2, sau Ukraine.

Việt Nam cũng được đánh giá là nền kinh tế giành những kết quả cụ thể nổi bật trong đầu tư cho đổi mới sáng tạo, nổi lên như một quốc gia có hiệu quả đặc biệt về đổi mới sáng tạo, trở thành hình mẫu về đổi mới công nghệ cho nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp noi theo. Những thành công đó vừa là sự khẳng định những chủ trương, chính sách đúng đắn, vừa là điều kiện thuận lợi để các trí thức, nhà khoa học người Việt ở nước ngoài vững tin góp sức, cống hiến tích cực hơn cho Tổ quốc.

“Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Đất nước chỉ có thể phát triển hưng thịnh khi hiền tài hội tụ. Lịch sử hiện đại Việt Nam đã ghi nhận nhiều tấm gương trí thức, nhà khoa học nổi tiếng theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, về nước tham gia cuộc đấu tranh giải phóng, thống nhất, xây dựng đất nước, tiêu biểu là Giáo sư Trần Đại Nghĩa, nhà nông học Lương Định Của, bác sĩ Đặng Văn Ngữ,… góp phần làm nên những chiến công rực rỡ thời đại Hồ Chí Minh.

Và hôm nay, truyền thống đáng tự hào đó tiếp tục được phát huy, khi rất nhiều trí thức, nhà khoa học bày tỏ nguyện vọng sẵn sàng cống hiến, xây dựng đất nước, trong đó hơn 100 trí thức, nhà khoa học, chuyên gia công nghệ tham gia Mạng lưới đổi mới sáng tạo là những điển hình. Họ đều bày tỏ chung một nguyện vọng, một mục tiêu hướng về Tổ quốc, đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Có trí thức, nhà khoa học khảng khái cam kết “đồng hành, đóng góp cho Chính phủ trong xây dựng hệ sinh thái 4.0 mà không cần trả thù lao”.

Trong thế giới phẳng, con người có thể tiếp nhận, phát triển tri thức nhân loại ở bất cứ nơi nào. Thế nhưng, bên cạnh kiến thức, trình độ, rất cần những kinh nghiệm, trải nghiệm thực tế để không rơi vào sai lầm mà quốc gia đi trước đã trải qua. Một thông tin đáng mừng là số lượng các nhà khoa học, chuyên gia người Việt bén duyên các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, robot, tự động hóa,… đang làm việc ở nước ngoài không phải ít. Và những kiến thức, trải nghiệm thực tế của họ sẽ đặc biệt hữu ích trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 ở nước ta.

Bởi lẽ, trên thực tế, nhiều công nghệ nước ngoài không dễ áp dụng, triển khai ngay khi nhập khẩu và phải có những điều chỉnh cho phù hợp, hoặc luôn cần tư vấn, hỗ trợ của chuyên gia nước ngoài. Tạm thời bỏ qua chuyện “giấu nghề”, đơn giản có thể là do công nghệ nhập khẩu không phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam. Không ai hiểu Việt Nam bằng người Việt Nam, không ai phát triển công nghệ cho người dân Việt Nam tốt hơn chuyên gia, trí thức Việt Nam.

Vấn đề đặt ra là cần có những đổi mới, sáng tạo ngay ở trong nước để tạo sự phối hợp nhịp nhàng, vận hành đồng bộ, trơn tru trong mọi lĩnh vực, tại mỗi địa phương. Đó còn là yêu cầu đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện để các nhà khoa học chân chính phát huy khả năng, trí tuệ thay vì chỉ hô hào, “trên trải thảm, dưới rải đinh” vì lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm.

Không có khoa học - công nghệ, không có đổi mới sáng tạo thì đất nước không thể phát triển. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Chính phủ luôn quan tâm thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ, thúc đẩy sáng tạo và sẽ tạo môi trường tốt nhất cho trí thức người Việt ở nước ngoài có điều kiện phát huy kiến thức, kinh nghiệm phát triển đất nước. Phương châm hành động của Chính phủ trong năm 2018 là “Kỷ cương, Liêm chính, Hành động, Sáng tạo, Hiệu quả”. Cải cách hành chính tiếp tục được đẩy mạnh, giấy phép con cắt giảm mạnh, kết nối cơ chế "một cửa" ASEAN được tăng cường,… tất cả hướng tới mục tiêu kiến tạo môi trường lành mạnh, phát triển đất nước. Các bộ, ngành và địa phương, trong đó có TP Hà Nội đã vào cuộc tích cực.

Khi và chỉ khi trên dưới đồng lòng trải thảm cầu hiền thì nguyên khí mới hội tụ, cùng vì mục tiêu hưng thịnh quốc gia.

Mai Lâm