Hội thảo, học tập kinh nghiệm nâng cao các kỹ năng của Kiểm sát viên

Chú trọng kiểm sát tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố

Chủ trì Hội thảo, đồng chí Trần Thế Kính, Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Hà Nam nhận định: Tiếp nhận, xử lý các tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố có vai trò quan trọng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Đây là những đầu mối, căn cứ đầu tiên để cơ quan điều tra tiến hành thẩm tra, xác minh thông tin, từ đó xác định có hay không ban hành quyết định khởi tố vụ án hình sự. Những quyết định của cơ quan điều tra trong giai đoạn này có ảnh hưởng sâu sắc đến trách nhiệm, danh dự của mỗi công dân, tổ chức. Vì vậy, kiểm sát các hoạt động giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố là việc cần được thực hiện một cách khách quan và nghiêm ngặt theo đúng quy định của pháp luật.

Ông Trần Thế Kính, Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Hà Nam và ông Matsuo Nobuhira, Công tố viên Nhật Bản chủ trì Hội thảo

Theo số liệu thống kê, từ tháng 1/2017 đến hết tháng 5/2019, VKSND hai cấp Hà Nam đã THQCT, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết của Cơ quan điều tra đối với 1.471 tố giác, tin báo về tội phạm. Kiểm sát việc giải quyết 1.372 tin báo. Trong đó, khởi tố 948 tin, không khởi tố 364 tin, tạm đình chỉ 55 tin, đang phân loại giải quyết 99 tin.

Thực tiễn thời gian qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố đối với nhóm tội phạm trật tự an toàn xã hội được VKS 2 cấp thực hiện tốt, đảm bảo việc tiếp nhận, phân loại, giải quyết kịp thời, theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng chí Nguyễn Văn Bốn, Trưởng phòng 2 VKSND tỉnh Hà Nam báo cáo tham luận tại Hội thảo

Tuy nhiên, đối với các nhóm tội phạm về sở hữu, xâm phạm về trật tự quản lý, kinh tế, tham nhũng, chức vụ... kết quả đạt được chưa như mong đợi, vẫn còn tình trạng xác định tội danh không đúng, tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm không đúng quy định, có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Văn Bốn, Trưởng phòng 2 VKSND tỉnh cho biết: Ngoài nguyên nhân khách quan do những vướng mắc trong các quy định của pháp luật thì nguyên nhân chủ quan một phần do trình độ, năng lực, tính chủ động của một số Kiểm sát viên còn hạn chế; chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ, vẫn còn tâm lý “xuôi chèo”, “ngại va chạm” với Điều tra viên, cơ quan điều tra, chưa thực sự “kiên quyết” trong quan hệ “phối hợp” với các cơ quan có liên quan nên dẫn đến tình trạng giải quyết kéo dài, tạm đình chỉ vẫn còn xảy ra nhiều.

Các đại biểu tham gia ý kiến tại Hội thảo

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tham gia ý kiến và đưa ra các giải pháp cơ bản để đảm bảo việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đạt kết quả, hạn chế việc khởi tố không có căn cứ pháp luật, chống oan sai. Theo đó, các đại biểu cho rằng, KSV được phân công thụ lý giải quyết phải là người có tâm huyết, trách nhiệm với công việc được giao; có lòng tự trọng nghề nghiệp, thường xuyên học hỏi nâng cao kiến thức nghiệp vụ và tuân thủ quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, công tác tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm phải được thực hiện là một nhiệm vụ trực nghiệp vụ, phân loại 24/24 giờ, tạo điều kiện thuận lợi để cá nhân hoặc tổ chức trực tiếp đến tố giác về tội phạm.

Tiến sĩ Đỗ Thành Trường, VKSND tối cao phát biểu tại Hội thảo

Đặc biệt, hoạt động thu thập chứng cứ phải tôn trọng sự thật và tính khách quan, thu thập chứng cứ phải dựa trên các nguồn chứng cứ vật chứng, lời khai, dữ liệu điện tử, kết luận giám định, định giá tài sản, biên bản hoạt động điều tra, các tài liệu, đồ vật khác. Khi thu thập, đánh giá các chứng cứ phải đảm bảo ba nguyên tắc là tính hợp pháp, tính xác thực và tính liên quan đến vụ án. ĐTV và KSV thường xuyên trao đổi và thống nhất định hướng điều tra thu thập chứng cứ. KSV phải tăng cường vai trò công tố trong hoạt động điều tra thu thập chứng cứ; trực tiếp kiểm sát việc ghi lời khai các đối tượng liên quan trước khi khởi tố vụ án; trực tiếp hỏi cung bị can trước khi phê chuẩn khởi tố bị can.

Coi trọng kỹ năng tranh tụng của kiểm sát viên

Tính đến cuối tháng 5/2019, toàn ngành KSND tỉnh Hà Nam có 76 kiểm sát viên, các kiểm sát viên được phân công làm công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử án hình sự đều có bản lĩnh nghề nghiệp, có ý thức trách nhiệm, chấp hành tốt các quy định của pháp luật, của Ngành. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các kiểm sát viên luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, nghiên cứu hồ sơ vụ án, đánh giá chính xác các chứng cứ buộc tội, gỡ tội, thực hiện tranh tụng dân chủ với những người tham gia tố tụng, bảo vệ tốt Cáo trạng truy tố tại phiên tòa, có quan điểm giải quyết vụ án chính xác, góp phần quan trọng cùng Tòa án xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, được nhân dân đồng tình ủng hộ.

Đ/c Nguyễn Văn Bình, Trưởng phòng 7 VKSND tỉnh Hà Nam tham luận về thực trạng tranh tụng của KSV Hà Nam

Về thực trạng hoạt động tranh tụng của KSV 2 cấp tại phiên tòa xét xử hình sự, VKS 2 cấp Hà Nam đã chủ động đề ra các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác THQCT, KSXX và chất lượng tranh tụng cho KSV tại phiên tòa như: tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ KSV bằng hình thức như: tổ chức đào tạo tại chỗ, cử đi học các lớp bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tổ chức thi viết luận tội; lựa chọn, bố trí những Kiểm sát viên có trình độ, năng lực, có kinh nghiệm và bản lĩnh nghề nghiệp làm công tác THQCT và KSXX; yêu cầu kiểm sát viên nắm chắc hồ sơ ngay từ giai đoạn điều tra vụ án, chủ động hơn cho việc xét hỏi, tranh luận tại phiên tòa; trong đó chú trọng nâng cao chất lượng bản luận tội, tranh luận; đối đáp; tổ chức các phiên tòa và coi đây là một chỉ tiêu thi đua của các đơn vị... Do đó, chất lượng tranh tụng của kiểm sát viên VKS 2 cấp tại phiên tòa xét xử án hình sự từng bước được nâng lên, cơ bản đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.

Đại diện Dự án Jica Nhật Bản, ông Matsuo Nobuhiro- Chuyên gia pháp lí Dự án Jica, Công tố viên Nhật Bản đã chia sẻ với Hội thảo về nội dung: Sự tham gia của Công tố viên trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự Nhật Bản và Kỹ năng tranh tụng từ góc nhìn của Công tố viên Nhật Bản.

Ông Matsuo Nobuhiro chia sẻ kinh nghiệm tranh tụng của Công tố viên Nhật Bản

Ông Matsuo Nobuhiro chia sẻ: Công tố viên Nhật Bản thường tham gia bắt, khám xét bị can nhưng có sự thảo luận tham gia bao trùm từ giai đoạn khởi tố điều tra. Việc công tố viên tham gia vào giai đoạn khởi tố điều tra để kiểm tra xem hành vi phạm tội của bị can có thể chứng minh tại phiên tòa hình sự hay không. Việc kiểm sát viên tham gia phối hợp với công an từ giai đoạn đầu là rất cần thiết, công tố viên thảo luận và tư vấn với Điều tra viên trên quan điểm làm sao để xử lý triệt để tội phạm có tổ chức, các vụ án phức tạp, các loại tội phạm hành hung, giết người, tội phạm kinh tế...

Chia sẻ về kỹ năng tranh tụng của Công tố viên Nhật Bản, ông Matsuo Nobuhira cho biết: Phiên tòa hình sự tại Nhật Bản, thì trước ngày xét xử thẩm phán không thể xem chứng cứ trước ngày đầu tiên mà chỉ được xem cáo trạng, còn luật sư và bị cáo được kiểm tra, xem xét những chứng cứ mà họ yêu cầu kiểm tra tại phiên tòa. Bị cáo được cho là vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội, Công tố viên phải có trách nhiệm chứng minh. Công tố viên phải chứng minh hành vi phạm tội đến mức không còn nghi ngờ, để cáo buộc bị cáo mức hình phạt phù hợp. Vì vậy, kỹ năng tranh tụng của Công tố viên tại tòa rất quan trọng.

Các đại biểu đóng góp ý kiến tại Hội thảo

Các đại biểu đã có những bài tham luận và ý kiến đóng góp để nâng cao kỹ năng tranh tụng của kiểm sát viên tại các phiên tòa xét xử vụ án hình sự. Theo đó, đối với luận tội hoặc lời phát biểu quan điểm về giải quyết vụ án, Kiểm sát viên không chỉ quan tâm đến việc chứng minh hành vi phạm tội của bị cáo bằng chứng cứ của vụ án đã được kiểm tra tại phiên tòa một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ, đánh giá đúng tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm, hậu quả, nhân thân của bị cáo, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ... mà còn phân tích thủ đoạn phạm tội của bị cáo, nguyên nhân, điều kiện phạm tội... Lời văn, thuật ngữ trong quá trình sử dụng chuẩn mực hơn, giá trị thuyết phục bằng chứng cứ, lý lẽ rõ ràng hơn.

Đ/c Hà Văn Thịnh, Viện trưởng VKSND huyện Thanh Liêm tham gia ý kiến

Đặc biệt, Kiểm sát viên phải gắn thực tiễn diễn biến phiên tòa để bổ sung, chỉnh sửa kịp thời những chứng cứ tài liệu đã được điều tra công khai tại phiên tòa còn thiếu hoặc chưa chính xác vào bản dự thảo luận tội hoặc bài phát biểu, làm cho bản luận tội và bài phát biểu tại phiên tòa được sinh động, phản ánh đúng sự thật khách quan và có tính thuyết phục cao.

Thái độ tranh tụng của kiểm sát viên thể hiện khiêm tốn, khách quan, bình đẳng và tôn trọng ý kiến của những người tham gia tố tụng. Quá trình tranh tụng không lan man dài dòng mà luôn đi vào trọng tâm, ngắn gọn, dễ hiểu. Kết quả của việc làm này không chỉ tranh thủ được sự đồng tình của dư luận mà còn tranh thủ được sự ủng hộ đồng tình của Hội đồng xét xử đối với Viện kiểm sát trong việc giải quyết vụ án.

Đ/c Nguyễn Anh Bình, Viện trưởng VKSND huyện Bình Lục chia sẻ về kỹ năng xét hỏi của Kiểm sát viên tại phiên tòa hình sự

Bên cạnh đó, Kiểm sát viên dựa vào chứng cứ của vụ án gắn với tình hình thực tế của địa phương để tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Qua đó nâng cao ý thức pháp luật của nhân dân, góp phần phòng ngừa vi phạm pháp luật ở địa phương. Đặc biệt là đối với những vụ án trọng điểm, phúc tạp dư luận, báo chí, xã hội quan tâm, bản luận tội của Kiểm sát viên đã được quan tâm phân tích kỹ hơn, sâu hơn về chứng cứ của vụ án cũng như phê phán hành vi, thủ đoạn, động cơ, mục đích phạm tội của bị cáo.

Hà Nhân