Hội nghị thượng đỉnh Trung - Ấn lần 2: Khởi đầu một kỷ nguyên hợp tác mới

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (phải) nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, hội nghị thượng đỉnh lần này của họ sẽ khởi động một 'kỷ nguyên hợp tác mới' giữa các đại gia châu Á

Kỷ nguyên hợp tác mới

Thủ tướng Modi và Chủ tịch Tập Cận Bình đi dạo dọc một vịnh biển hoang sơ của Bengal và thực hiện các “cuộc đàm phán một đối một” khi cùng ngồi ngắm biển trước khi phái đoàn của họ cùng ngồi xuống đàm phán chính thức tại thị trấn du lịch lịch sử Mahabalipuram, phía Nam Chennai.

Hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau lần thứ hai sau 18 tháng kể từ lần gặp trước nhằm giảm bớt căng thẳng về tranh chấp biên giới, khu vực Kashmir đang gặp khó khăn và sự thống trị thương mại của Trung Quốc trong các nền kinh tế khổng lồ của họ.

Thượng đỉnh lần thứ nhất tại Vũ Hán tháng 4/2018 được tổ chức sau vụ đối đầu tại Doklam giữa hai nước. Tại cuộc gặp này, ông Tập và ông Modi chỉ đạt hai thỏa thuận: phương hướng chiến lược cho quân đội hai bên duy trì yên tĩnh trên biên giới và phương thức 2+1 để Ấn Độ tham gia với tư cách bên thứ ba trong các dự án hạ tầng của Trung Quốc ở châu Á.

Hội nghị thượng đỉnh được tổ chức tại thị trấn Mahbalipuram phía Nam Ấn Độ, nơi có một nhóm các di tích và chạm khắc thế kỷ thứ 7 và thứ 8 là Di sản thế giới của UNESCO

Họ khẳng định một cam kết được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh ở Vũ Hán, Trung Quốc rằng "cả hai bên sẽ thận trọng quản lý sự khác biệt của họ và không cho phép sự khác biệt về bất kỳ vấn đề nào trở thành tranh chấp", chính phủ Ấn Độ cho biết.

Modi cho biết hội nghị thượng đỉnh Vũ Hán đã mang lại "sự ổn định gia tăng và động lực mới cho mối quan hệ của chúng tôi".

"Tầm nhìn hội đàm Chennai của chúng tôi ngày hôm nay đã khởi đầu một kỷ nguyên hợp tác mới giữa hai nước," ông nói thêm.

Chủ tịch Tập Cận Bình nói trong bài phát biểu khai mạc của mình trước các phái đoàn của Hội nghị thượng đỉn lần haii rằng, ông và Thủ tướng Modi đã tổ chức "các cuộc thảo luận thẳng thắn như những người bạn".

Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Modi trao đổi quà tặng tại hội nghị thượng đỉnh, nơi Chủ tịch Trung Quốc nói rằng họ đã 'thảo luận thẳng thắn như những người bạn'

Im lặng Kashmir

Nội dung hội nghị thượng đỉnh đã bị chi phối bởi động thái của Ấn Độ vào tháng 8 để chấm dứt tình trạng tự trị của bang Jammu và Kashmir. Ấn Độ đã hủy bỏ điều 370 Hiến pháp, chuyển quy chế tự trị của Jammu và Kashmir sang quy chế lãnh thổ trực thuộc Liên bang Ấn Độ. Điều đó khiến khu vực Ladakh của Kashmir - một phần trong đó được Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền - biến thành một lãnh thổ hành chính riêng biệt của Ấn Độ. Điều đó khiến Trung Quốc công khai ủng hộ Pakistan, nơi kiểm soát một lượng lớn người Kashmir theo đa số Hồi giáo.

Ấn Độ đã tiến gần hơn tới Hoa Kỳ và các đồng minh trong việc tìm kiếm một đối trọng với cái bóng quân sự đang phát triển của Trung Quốc ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Khu vực Himalaya là nguồn xung đột lâu dài giữa Ấn Độ và Pakistan. Đề xuất của Trung Quốc về xây dựng cơ sở hạ tầng lớn ở Kashmir do Pakistan chiếm đóng như một phần của chương trình Vành đai và Con đường của nước này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Ấn Độ.

Hôm 22/9, quan chức cấp cao của đảng cầm quyền BJP Indresh Kumar đã công khai chỉ trích Trung Quốc can thiệp vào việc lựa chọn người kế nhiệm Đạt Lai Lạt Ma. Đây là lần đầu tiên kể từ cuộc gặp Vũ Hán, quan chức BJP chỉ trích Trung Quốc về vấn đề Tây Tạng.

Nhưng hầu hết các bất đồng đã được đẩy sang một bên để chúng không trở thành tranh chấp thượng đỉnh.

Vấn đề Kashmir đã không được nêu ra trong hai ngày hội đàm, Ngoại trưởng Ấn Độ Vijay Gokhale nói.

Tuy nhiên, họ đã đồng ý tăng cường nỗ lực của mình để "cộng đồng quốc tế củng cố việc chống lại đào tạo, tài trợ và hỗ trợ các nhóm khủng bố trên toàn thế giới", tuyên bố của Ấn Độ nói.

Ấn Độ cho biết các cuộc đàm phán cấp cao sẽ bắt đầu bằng cách "cân bằng tốt hơn" thương mại giữa hai nước

"Cân bằng tốt hơn" thương mại giữa hai nước

Sự cạnh tranh hiện tại giữa hai quốc gia đông dân nhất thế giới bắt nguồn từ nhiều thập kỷ.

Một cuộc chiến tranh giữa hai nước đã nổ ra vào năm 1962 trên lãnh thổ tranh chấp ở dãy Himalaya và các cuộc đình chiến biên giới khác vẫn còn. Vào năm 2017, quân đội Ấn Độ và Trung Quốc đã va chạm trong hơn hai tháng trên một cao nguyên biên giới.

Thủ tướng Modi và Chủ tịch Tập Cận Bình đã "nhắc lại thỏa thuận của họ rằng những nỗ lực sẽ tiếp tục được thực hiện để đảm bảo hòa bình và yên tĩnh ở khu vực biên giới, và cả hai bên sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin bổ sung".

Về thương mại, Ấn Độ và Trung Quốc cùng phải đối mặt với một nước Mỹ bảo hộ và muốn tiếp cận nhiều hơn các thị trường của nhau. Đặc biệt, Ấn Độ lo ngại về thặng dư 57 tỷ USD của Trung Quốc trong thương mại chung.

Tuyên bố thượng đỉnh của Ấn Độ cho biết các cuộc đàm phán cấp cao sẽ bắt đầu theo cách "cân bằng tốt hơn" thương mại giữa các nước. Thủ tướng Modi và Chủ tịch Tập Cận Bình cũng đồng ý "khuyến khích" đầu tư xuyên biên giới nhiều hơn.

Tuy nhiên, không có đề cập nào được đưa ra trong chiến dịch của Trung Quốc tới New Delhi để cung cấp cho công ty viễn thông khổng lồ Trung Quốc Huawei một phần quan trọng trong việc chuyển đổi của Ấn Độ sang truyền thông 5G.

Hoa Kỳ đã vận động hành lang mạnh mẽ chống lại việc để Huawei lan rộng tầm ảnh hưởng của mình vì liên kết chặt chẽ với chính phủ Bắc Kinh.

Trung Quốc không đưa ra bình luận ngay lập tức về hội nghị thượng đỉnh. Tân Hoa Xã chính thức cho biết ông Tập đã nhận được "sự chào đón nồng nhiệt" từ Thủ tướng Modi và họ đã thống nhất rằng hai quốc gia "nên tôn trọng và học hỏi lẫn nhau để cùng đạt được sự phát triển và thịnh vượng chung".

Trâm Anh