Hội nghị Thượng đỉnh Bộ tứ: Trung Quốc cảnh báo, tuyên bố chung 'Tinh thần Bộ tứ' có gì?

Các nhà lãnh đạo của nhóm Bộ tứ gồm Australia, Ấn Độ, Mỹ và Nhật Bản đã tiến hành Hội nghị Thượng đỉnh đầu tiên theo hình thức trực tuyến vào tối 12/3 (giờ Việt Nam). (Nguồn: Reuters)

Mở đầu Hội nghị, Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Australia Scott Morrison khẳng định, Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở là điều thiết yếu đối với tương lai của các nước này.

Thủ tướng Modi tuyên bố, nhóm Bộ tứ đã phát triển đến giai đoạn chín muồi và sẽ vẫn là một trụ cột quan trọng cho sự ổn định trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Theo người đứng đầu chính phủ Ấn Độ, chương trình nghị sự bao trùm nhiều lĩnh vực như vaccine ngừa Covid-19, biến đổi khí hậu và các công nghệ mới nổi đưa Bộ tứ trở thành "một lực lượng vì lợi ích toàn cầu".

Kêt thúc Hội nghị, 4 nhà lãnh đạo đã ra tuyên bố chung “Tinh thần Bộ tứ”, trong đó nhấn mạnh đến cam kết của nhóm này trong việc thúc đẩy một trật tự tự do, rộng mở và dựa trên luật lệ.

Cam kết khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do, rộng mở dựa trên luật lệ

Theo tuyên bố chung do Bộ Ngoại giao Ấn Độ đăng tải, các nhà lãnh đạo cam kết thúc đẩy một trật tự tự do, rộng mở, dựa trên luật lệ và bắt nguồn từ luật pháp quốc tế để thúc đẩy an ninh, thịnh vượng cũng như chống lại các mối đe dọa ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và các khu vực khác.

Bộ tứ tuyên bố ủng hộ pháp quyền, tự do hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình các tranh chấp, các giá trị dân chủ và toàn vẹn lãnh thổ; cam kết làm việc cùng nhau và với nhiều đối tác.

Các nhà lãnh đạo tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của Bộ tứ đối với sự đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN cũng như Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Tuyên bố chung đồng thời khẳng định, nhóm sẽ tiếp tục ưu tiên vai trò của luật pháp quốc tế trong lĩnh vực hàng hải, đặc biệt như được phản ánh trong Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, và thúc đẩy hợp tác, bao gồm cả trong lĩnh vực an ninh hàng hải, nhằm giải quyết các thách thức đối với trật tự hàng hải dựa trên luật lệ ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Nhắc lại cam kết về việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn Triều Tiên theo các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, các bên khẳng định sự cần thiết của việc lập tức giải quyết vấn đề người Nhật Bản bị bắt cóc.

Với tư cách là những bên ủng hộ lâu dài đối với Myanmar và người dân nước này, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh đến nhu cầu cấp thiết phải khôi phục nền dân chủ và ưu tiên tăng cường khả năng phục hồi dân chủ.

Nhóm Bộ tứ cũng cam kết sẽ ứng phó với các tác động của đại dịch Covid-19 trong lĩnh vực kinh tế và y tế, chống lại biến đổi khí hậu và giải quyết các thách thức chung liên quan đến không gian mạng, các công nghệ quan trọng, chống khủng bố, đầu tư cơ sở hạ tầng chất lượng, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai cũng như các lĩnh vực hàng hải.

Hợp lực mở rộng sản xuất vaccine Covid-19 giá rẻ, cam kết 1 tỷ liều cho châu Á

Liên quan Covid-19, các nhà lãnh đạo nhóm Bộ tứ khẳng định sẽ hợp lực để mở rộng việc sản xuất vaccine an toàn, giá rẻ, hiệu quả và nâng cao khả năng tiếp cận công bằng cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, dựa trên việc phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đa phương như Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và sáng kiến COVAX.

Tuyên bố chung kêu gọi thực hiện các cải cách mang tính minh bạch và hướng tới kết quả tại WHO.

Để thúc đẩy các mục tiêu, 4 bên sẽ tăng cường cam kết về sự can dự của nhóm Bộ tứ; kết hợp các năng lực y tế, khoa học, tài chính, sản xuất, phân phối và phát triển của các quốc gia, cũng như thành lập một nhóm chuyên gia làm việc về vaccine để thực hiện cam kết mang tính đột phá về phân phối vaccine an toàn và hiệu quả.

Trong khi đó, Bí thư Đối ngoại (Thứ trưởng) Bộ Ngoại giao Ấn Độ Harsh Vardhan Shringla cho hay, các nhà lãnh đạo Bộ tứ gồm Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản và Australia đã nhất trí kết hợp các khả năng tài chính, sản xuất và phân phối để cung cấp 1 tỷ liều vaccine Covid-19 tại châu Á trước cuối năm 2022.

Tuyên bố lưu ý, các chuyên gia và quan chức cấp cao của nhóm Bộ tứ sẽ tiếp tục nhóm họp định kỳ, trong khi các ngoại trưởng 4 nước cũng sẽ trao đổi thường xuyên và họp ít nhất một lần một năm. Ở cấp lãnh đạo, các nước Bộ tứ sẽ tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh trực tiếp vào cuối năm 2021.

Trung Quốc đề nghị nhóm Bộ tứ không nhắm vào nước cụ thể

Liên quan phản ứng của Trung Quốc, vài giờ trước khi cuộc họp nhóm Bộ tứ diễn ra, Bắc Kinh đã đề nghị nhóm không "nhắm mục tiêu vào một nước cụ thể".

Phát biểu với phóng viên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói: “Các quốc gia liên quan không nên tham gia một nhóm nhỏ khép kín và độc quyền, mà nên làm thêm nhiều việc có lợi cho sự ổn định và thịnh vượng của khu vực”.

(tổng hợp)