Hoạch định diện mạo đất nước đến 2030 và 2045

Cán bộ, đảng viên và nhân dân kỳ vọng Đại hội XIII của Đảng có được một Báo cáo Chính trị xứng tầm, đề ra được những chủ trương, quyết sách đúng đắn để lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ sự nghiệp đổi mới vì một nước Việt Nam giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh trong nhiệm kỳ tới và những năm tiếp theo.

Tới nay, Dự thảo Báo cáo Chính trị đã được xây dựng và từng bước hoàn thiện, nâng cao, trên cơ sở tiếp thu, chắt lọc các kết quả nghiên cứu tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn qua 10 năm thực hiện Cương lĩnh 2011 và kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng; khảo sát thực tiễn và làm việc với 34 địa phương, ban, bộ, ngành; tổ chức nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà quản lý...

Dự thảo Báo cáo Chính trị không những đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và diện mạo đất nước sau 35 năm đổi mới mà còn đề ra mục tiêu phát triển với tầm nhìn đến năm 2030 (100 năm thành lập Đảng) và đến năm 2045 (100 năm thành lập nước); định hướng tiếp tục đổi mới, phát triển các lĩnh vực trọng yếu; các nhiệm vụ trọng tâm và các khâu đột phá chiến lược; nhận thức và giải quyết các mối quan hệ lớn trong quá trình phát triển...

Việc đề ra mục tiêu, phương hướng cho cả chặng đường dài (đến 2030 và 2045) chính là điểm nhấn nổi bật, cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của Đại hội XIII, so với các kỳ đại hội thường chỉ đặt ra phương hướng, mục tiêu trong 5-10 năm.

Về vấn đề này, tại Hội nghị trước (Hội nghị lần thứ 10), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: “Nói Đại hội XIII không phải chỉ cho đến năm 2026 (giai đoạn 2021 - 2026) mà phải có tầm nhìn chiến lược dài hơn, nhìn lại cả quá khứ và hướng tới tương lai. Bộ Chính trị đã cho định hướng mốc là đến năm 2026 là mốc kết thúc nhiệm kỳ đại hội XIII, đến năm 2030 là mốc 100 năm thành lập Đảng và đến năm 2045 là mốc 100 năm thành lập nước. Vậy chúng ta định hướng, hình dung ra nước ta vào năm 2030 sẽ là thế nào? Đến năm 2045, nước ta sẽ như thế nào?

Đây là những vấn đề rất lớn, vô cùng khó. Vừa qua họp Bộ Chính trị, họp lãnh đạo chủ chốt, tôi đã nói: Tất cả các địa phương phải theo cách này, không phải chỉ tập trung lo chuẩn bị nhân sự mà phải tập trung xây dựng văn kiện Đại hội. Báo cáo trình ra Đại hội không giống như báo cáo thành tích hằng năm, mà cũng phải phân tích quá trình của địa phương, đơn vị mình hiện tại và sắp tới hình dung xem địa phương ta đến năm 2030 sẽ ra sao, đến năm 2045 sẽ là như thế nào”.

Thực tế, kể từ sau đổi mới, chúng ta cũng từng đặt ra một mục tiêu phát triển với tầm nhìn trên 20 năm. Quan điểm về xây dựng nước công nghiệp lần đầu tiên xuất hiện trong văn kiện Đại hội lần thứ VIII của Đảng (năm 1996). Ở thời điểm năm 1996, nếu nói về mốc năm 2020 “trở thành nước công nghiệp”, ta thường có cảm giác “còn xa lắm”. Thế nhưng, tiến trình thực hiện đến nay cho thấy, mốc 2020 để trở thành nước công nghiệp là chưa thực hiện được. Hiện, cụm từ “sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại” đã được điều chỉnh linh hoạt hơn, không ấn định cụ thể thời gian.

Điểm lại tiến trình như vậy để thấy, đây không phải lần đầu, chúng ta tính đến mục tiêu cho sự phát triển lên tới trên 20 năm. Nhưng mục tiêu “nước công nghiệp” đặt ra 24 năm trước đã lỗi hẹn, vậy hướng tới mốc 24 năm sau kể từ Đại hội XIII, chúng ta sẽ đặt ra mục tiêu gì để vừa thể hiện khát vọng hướng tới nhưng phải có tính khả thi, không “cao vời”?!

Nhìn sang Trung Quốc, đất nước này hướng tới thực hiện “hai mục tiêu 100 năm” để kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 2021 và 100 năm thành lập nước CHND Trung Hoa vào năm 2049. Trên cơ sở xây dựng thành công xã hội khá giả toàn diện vào năm 2020, Trung Quốc sẽ thực hiện hai giai đoạn 15 năm (2035 và 2050) để xây dựng Trung Quốc thành một nước xã hội chủ nghĩa hiện đại giàu mạnh, dân chủ, văn minh, hài hòa, tươi đẹp. Đặc biệt, Trung Quốc cũng tỏ rõ khát vọng đưa “Giấc mộng Trung Hoa” thành siêu cường kinh tế số 1 thế giới vào năm 2049.

Nhìn vấn đề trên cũng cho thấy, hai mốc trăm năm mà chúng ta đặt ra (100 năm thành lập Đảng và 100 năm thành lập nước) không phải là vấn đề mới mà đã được Trung Quốc đặt ra tại Đại hội Đảng năm 2017. Vậy, trong điều kiện của Việt Nam, mục tiêu nào khả dĩ cho hai mốc trăm năm?

Trả lời cho mục tiêu trên, hẳn rằng còn nhiều phân vân. GDP đầu người Việt Nam năm 2018 đạt 2.540 USD/năm. Theo tiêu chí của Ngân hàng thế giới, các quốc gia có thu nhập trung bình cao là phải đạt thu nhập bình quân đầu người từ 3.466 đến 10.725USD Mỹ/năm.

Với 2.540 USD hiện tại, ngưỡng 3.466 USD hẳn không còn xa, có thể đặt ra trong ít năm tới. Tuy nhiên, mức thu nhập cao (10.725 USD/người/năm) thì chưa thể với tới trong dăm, bảy năm tới. Vậy, có thể đặt ra mốc này vào dịp 100 năm thành lập Đảng (1930) hay dài hơn? Đối với mốc 100 năm thành lập nước, mục tiêu đạt tới phải trên nữa.

Việc tính toán, dự báo cho chặng đường 24 năm là vô cùng khó khăn bởi ngay trong nhiệm kỳ 5 năm thôi, rất nhiều vấn đề diễn ra chúng ta cũng không thể lường trước được. Bối cảnh toàn cầu hóa diễn tiến sôi động song hệ quả của nó cũng rất bất thường, chỉ một đợt suy thoái kinh tế toàn cầu sẽ làm chững và sụt giảm kinh tế các nền kinh tế, chưa kể những diễn biến bất lợi khác.

Do đó, Tổng Bí thư lưu ý, việc thảo luận phải đặc biệt chú ý những vấn đề lớn, những nội dung quan trọng về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, những chủ trương, chính sách, biện pháp đổi mới quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, có tính đột phá, khả thi cao và những vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Từ đó, đề xuất, kiến nghị nhiều nội dung liên quan đến dự báo bối cảnh quốc tế, trong nước thời gian tới; tiếp tục bổ sung, phát triển nhận thức lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH của nước ta; định hướng lớn và giải pháp xây dựng, phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đăng Minh