Hòa đàm Afghanistan: Cơ hội lớn cho hòa bình

Hy vọng về giải pháp bền vững

TTK LHQ Guterres cho rằng, một tiến trình hòa bình có sự hiện diện một cách “có ý nghĩa” của mọi đối tượng, từ phụ nữ, người trẻ tuổi tới những nạn nhân trực tiếp của cuộc xung đột sẽ mang lại hy vọng sáng nhất về một giải pháp bền vững. Ông Guterres nhấn mạnh, phụ nữ cần được tạo điều kiện tham gia tiến trình hòa đàm ở những vai trò khác nhau, để phản ánh những kinh nghiệm và kiến thức của phụ nữ Afghanistan ở mọi tầng lớp.

Quang cảnh hòa đàm Afghanistan ở Doha

Trong khi đó, TTK Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg đánh giá, sau gần 2 thập niên xung đột, tiến trình hòa đàm lần này là cơ hội tốt nhất để mang lại hòa bình cho Afghanistan. Nhấn mạnh một đất nước Afghanistan hòa bình và ổn định sẽ mang lại lợi ích cho tất cả, đại diện NATO cho rằng các bên cần tham gia các cuộc hòa đàm một cách chân thành và hướng tới mục tiêu cuối cùng là chấm dứt bạo lực. Tuy nhiên, NATO cũng cảnh báo tình trạng bạo lực tại quốc gia này vẫn “ở mức cao không thể chấp nhận được”, đồng thời kêu gọi Taliban “thực hiện các bước quyết định để chấm dứt bạo lực”.

Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Joseph Borrell kêu gọi các bên đồng hành cùng tiến trình hòa đàm với một lệnh ngừng bắn toàn diện và vô điều kiện, áp dụng ngay lập tức trên cả nước. Quan chức EU cũng cho rằng các cuộc đàm phán cần phải bảo tồn và xây dựng trên những thành tựu chính trị, kinh tế và xã hội của người dân Afghanistan từ năm 2001, đặc biệt là về vấn đề quyền của phụ nữ.

Nhiều thách thức

Tiến trình hòa đàm Afghanistan đã chính thức khởi động ngày 12-9 tại Qatar, chậm hơn 6 tháng so với dự kiến vì những bất đồng sâu sắc giữa Chính phủ Afghanistan và Taliban liên quan thỏa thuận trao đổi tù nhân. Phát biểu tại lễ khai mạc ở Doha, các phái đoàn đều thừa nhận các cuộc đàm phán do Mỹ làm trung gian khởi động trong bối cảnh bạo lực vẫn tiếp diễn tại Afghanistan và chặng đường phía trước sẽ còn nhiều gian nan và phức tạp. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gọi cuộc đàm phán là một bước đột phá “thực sự quan trọng”. Ông Pompeo khẳng định chắc chắn sẽ có “nhiều thách thức” nhưng cho rằng một thỏa thuận hòa bình sẽ mang lại lợi ích cho các thế hệ tương lai và cũng ảnh hưởng đến mức viện trợ mà Mỹ cung cấp trong những năm tiếp theo.

Trưởng đoàn Chính phủ Afghanistan Abdullah Abdullah nhấn mạnh, những tổn hại mà cuộc xung đột kéo dài gần 2 thập niên qua đã gây ra, trong đó chỉ tính riêng từ khi Mỹ ký thỏa thuận với Taliban từ ngày 29-2 tới nay đã có 12.000 dân thường thiệt mạng và hơn 15.000 người khác bị thương. Ông Abdullah hối thúc hai bên nhanh chóng đạt thỏa thuận ngừng bắn.

Đại diện Taliban tham gia hòa đàm không đề cập đến thỏa thuận ngừng bắn, thay vào đó nhắc lại rằng Afghanistan phải tuân theo luật Hồi giáo.

Thủ lĩnh Taliban Mullah Baradar Akhund tại hòa đàm kêu gọi Afghanistan có một “hệ thống Hồi giáo, trong đó tất cả các bộ lạc và sắc tộc ... sống trong tình yêu thương và tình anh em”. Ông Akhund cho rằng: “Các cuộc đàm phán có thể có vấn đề nhưng nên tiến về phía trước với sự kiên nhẫn. Taliban muốn tái định hình Afghanistan thành một tiểu vương quốc Hồi giáo, trong khi chính phủ của Tổng thống Ashraf Ghani mong muốn duy trì một nền cộng hòa hiến pháp có sự ủng hộ của phương Tây”.

Các cuộc đàm phán này theo sau thỏa thuận an ninh giữa Mỹ và Taliban đã đạt được vào tháng 2. Xung đột tại Afghanistan kéo dài 4 thập niên, với hàng chục ngàn dân thường thiệt mạng. Đây là cuộc hội đàm trực tiếp đầu tiên giữa Taliban và đại diện của Chính phủ Afghanistan. Các chiến binh Taliban trước đó vẫn từ chối gặp gỡ Chính phủ Afghanistan, những người họ gọi là “con rối” của Mỹ. Quân đội do Mỹ dẫn đầu đã hiện diện ở Afghanistan gần 2 thập niên, sau khi tiến hành các cuộc không kích nhằm lật đổ Taliban vào năm 2001, sau vụ khủng bố 11-9 của al-Qaeda ở New York.

KHÁNH MINH tổng hợp