Hòa bình Afghanistan vẫn mờ mịt sau tuyên bố rút bớt quân từ Mỹ
Mốc thời gian mà Mỹ đưa ra cho việc rút dần quân tại Afghanistan về nước là trước khi diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, tức là trước tháng 11/2020.
“Tổng thống Mỹ Donald Trump đang muốn cắt giảm số lượng binh sĩ tại Afghanistan trước khi diễn ra cuộc cử Tổng thống tiếp theo của nước này”. Đó là khẳng định của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đưa ra ngày 29/7, trong bối cảnh cả Mỹ và Taliban gần đây tuyên bố, đang ở “rất gần” với 1 thỏa thuận. Dẫu vậy, điều này không đồng nghĩa với việc sẽ sớm có 1 thỏa thuận hòa bình thực sự giữa những người Afghanistan với nhau, giữa Taliban và chính phủ quốc gia Tây Nam Á này, bởi rất nhiều lý do khác nhau.
Lính Mỹ tại Afghaistan. Ảnh: Wall Street Journal
Mốc thời gian mới nhất mà Mỹ đưa ra cho việc rút dần quân tại Afghanistan về nước là trước khi diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, tức là trước tháng 11/2020. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định, đây là mệnh lệnh của Tổng thống Donald Trump đưa ra cho các quan chức nước này, nhằm thực thi chiến lược Nam Á mà Mỹ đưa ra hồi tháng 8/2017. Theo quan điểm của Nhà lãnh đạo Mỹ, nước này nên sẽ kết thúc cuộc chiến “dai dẳng” hơn 18 năm qua của mình, vốn đã cướp đi sinh mạng của hơn 2.400 binh sĩ Mỹ và tiêu tốn ngân sách hơn 900 tỷ đôla từ năm 2001.
“Chúng tôi đã ở đó 19 năm và chúng tôi đã hành động như những cảnh sát, chứ không phải là người lính. Nếu chúng tôi hành động như 1 người lính, Mỹ sẽ mất từ 1 tuần đến 10 ngày để kết thúc cuộc chiến tại Afghanistan. Nhưng tôi đã không chọn điều đó vì nó có thể khiến hàng triệu người thiệt mạng. Sẽ là không công bằng về mặt nhân đạo. Chúng tôi sẽ tiếp tục giảm quân ở Afghanistan. Chúng tôi đang hợp tác với các bên để có được một thỏa thuận hòa bình Afghanistan được ký kết”, Tổng thống Trump nói.
Tuy nhiên, việc rút dần quân ra khỏi Afghanistan, sẽ có một số điều kiện đi kèm dành cho lực lượng phiến quân Hồi giáo Taliban. Tờ Bloomberg dẫn lời Đặc phái viên Mỹ về Afghanistan Zalmay Khalilzad cho biết, một trong những điều kiện đó là Taliban phải ngăn chặn được các nhóm khủng bố như al-Qaeda và tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS tự xưng sử dụng Afghanistan làm căn cứ hoạt động, đồng thời Taliban phải tham gia đối thoại với tất cả các lực lượng chính trị tại nước này, bao gồm cả chính phủ Afghanistan …
Thông tin về việc Mỹ rút quân được đưa ra sau vài ngày khi đại diện Văn phòng của lực lượng Taliban ở Qatar thông báo đang ở rất gần với 1 thỏa thuận với phía Mỹ. Theo Taliban, chỉ cần Mỹ đưa ra 1 lộ trình cụ thể, linh hoạt và có thể chấp nhận, Taliban luôn sẵn sàng cho 1 thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, mọi thứ vẫn cần phải chờ đến vòng đàm phán tiếp theo giữa Taliban và Mỹ, sau khi hai bên kết thúc vòng đàm phán gần nhất hôm 9/7 – được đánh giá “hiệu quả nhất từ trước đến nay”.
Dẫu vậy, theo giới phân tích, ngay cả khi Mỹ và Taliban đạt được thỏa thuận như vậy, thì đây mới chỉ là bước đi đầu tiên của tiến trình hòa bình Afghanistan và tiến trình này vẫn còn 1 chặng đường khá dài nữa để đi. Thực tế, đến nay Taliban vẫn chưa chịu đàm phán trực tiếp với chính phủ Afghanistan, trong khi đây cũng không phải là lần đầu tiên Mỹ tuyên bố rút quân.
Thêm vào đó, dù đàm phán “tích cực” với Mỹ, song Taliban vẫn không ngừng đánh bom, tấn công khủng bố vào lực lượng an ninh và giới tinh hoa chính trị tại Afghanistan. Một loạt các vụ tấn công khủng bố đã xảy ra trong tuần qua, khiến hàng chục người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.
Mới đây nhất, ngày 28/7 vừa qua, Taliban đã tấn công Văn phòng của ông Amrullah Saleh – một ứng cử viên hàng đầu cho chức vụ Phó Tổng thống Afghanistan nếu đương kim Tổng thống Ashraf Ghani tái đắc cử trong cuộc bầu cử Tổng thống nước này, dự kiến diễn ra vào ngày 28/9 tới. Vụ tấn công đã khiến 20 người thiệt mạng và hơn 50 người khác bị thương, trong đó có ông Saleh.
Vụ tấn công này đã bị dư luận lên án “gay gắt” khi nó xảy ra ngay khi Afghanistan vừa chính thức phát động chiến dịch tranh cử Tổng thống. Dự báo, sẽ còn tiếp tục xảy ra nhiều vụ tấn công tương tự như vậy trong thời gian tới, khi Taliban tuyên bố sẽ tẩy chay cuộc bầu cử này, tương tự như các cuộc bầu cử Tổng thống và Quốc hội trước đây. Theo Taliban, những cuộc bầu cử trong bối cảnh hiện nay không phải là 1 giải pháp cho vấn đề./.
