Hỗ trợ lao động phi chính thức gặp khó khăn do đại dịch Covid-19

Lao động phi chính thức bị ảnh hưởng nặng nề nhất

Theo Bộ LĐ-TB&XH, cả nước có khoảng 55,4 triệu người lao động, trong đó lao động phi chính thức chiếm tới khoảng 56,2%. Thách thức đặt ra hiện nay chính là lực lượng lao động phi chính thức đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội đất nước nhưng cũng lại là nhóm chịu nhiều tổn thương, rủi ro và ít được thụ hưởng chính sách nhất. Điều này được thể hiện rõ thông qua đợt dịch Covid-19 vừa qua.

Thời điểm trước dịch Covid-19, mỗi tháng có khoảng 80.000 - 90.000 người tham gia vào thị trường lao động. Riêng lực lượng lao động có việc làm thông qua đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là khoảng 11.000 người/tháng.

Tuy nhiên, từ thời điểm tháng 4 – 5, thị trường lao động mất khoảng 60.000 việc làm mỗi tháng bởi DN bị đứt chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu, hàng hóa sản xuất ra không xuất khẩu được. Từ đó dẫn đến tình trạng lao động bị ngưng việc, giãn việc, mất việc.Trong đó, lực lượng lao động phi chính thức là nhóm chịu nhiều tổn thương, rủi ro và ít được thụ hưởng chính sách nhất.

Đợt dịch Covid-19 lần 2 tiếp tục tác động mạnh mẽ đến thị trường lao động do thị trường hàng hóa đóng băng, nhất là các DN tư nhân, DN vừa và nhỏ sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Tính đến hết tháng 7, số DN ngừng kinh doanh tăng 41,5 % so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là giai đoạn thất nghiệp thực sự. Số lao động thất nghiệp sẽ còn tăng nếu từ giờ đến cuối năm tình hình dịch bệnh không được kiểm soát tốt.

Lao động phi chính thức là đối tượng chịu tác động nhiều nhất bởi dịch Covid-19. Ảnh tư liệu

Cần được quan tâm đặc biệt

Chính phủ đã có nhiều chính sách hỗ trợ lao động phi chính thức như: Đào tạo nghề cho lao động nông thôn; Hỗ trợ tạo việc làm từ Quỹ quốc gia về việc làm và các nguồn tín dụng khác; Chính sách việc làm công; Chính sách hỗ trợ phát triển tổ chức dịch vụ việc làm và các chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện; Các chính sách về an toàn, vệ sinh lao động.

Bộ LĐ-TB&XH cũng đã tham mưu với Chính phủ gói hỗ trợ an sinh xã hội lần 2 với phương án hỗ trợ toàn diện để ổn định an sinh xã hội, thúc đẩy sản xuất. Gói hỗ trợ lần 2 tập trung hỗ trợ vào nhóm: Khách sạn, nhà hàng, du lịch, dịch vụ…, trong đó đặc biệt quan tâm chăm lo đến đối tượng lao động khu vực phi chính thức.

Theo đó, so với Nghị quyết số 42/NQ-CP, dự thảo sửa đổi, bổ sung mở rộng đối tượng thụ hưởng tới các chủ thể khác ngoài DN như các trường dân lập, tư thục, các trường công lập tự nbảo đảm chi thường xuyên. Theo thống kê của ngành giáo dục, ước tính 145.461 người lao động, cán bộ giảng viên các cơ sở giáo dục phải nghỉ việc, không có lương trong thời gian nghỉ dịch Covid-19.

Kinh phí cho số lượng người lao động bị tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ việc không lương; người lao động bị chấm dứt hợp đồng lao động nhưng chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp; lao động không có giao kết hợp đồng lao động, mất việc làm tại các cơ sở giáo dục quốc dân ước tính 1.618 tỷ đồng.

Dự thảo cũng bổ sung thời điểm bắt đầu tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương trong khoảng thời gian từ ngày 1-2-2020 đến ngày 1-6-2020 thay vì 1-4-2020 đến 1-6-2020.

Dự thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg cũng sẽ quy định cụ thể trình tự, thủ tục thực hiện chi trả hỗ trợ cho người lao động tại các trường dân lập, tư thục, các trường công lập tự bảo đảm chi thường xuyên.

Đối với chính sách hỗ trợ vay vốn trả lương, dự thảo đã quy định cụ thể về điều kiện xác định người sử dụng lao động gặp khó khăn về tài chính. Dự thảo quy định: "Người sử dụng lao động có doanh thu quý I năm 2020 giảm 20% trở lên so với quý IV năm 2019 hoặc doanh thu tại thời điểm xét hưởng giảm 20% so với cùng kỳ năm 2019” là đối tượng “được vay không có tài sản bảo đảm tối đa 50% tiền lương tối thiểu vùng để trả lương ngừng việc cho người lao động theo quy định tại khoản 3 Điều 98 Bộ luật Lao động trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 12-2020 đối với từng người lao động theo thời gian trả lương thực tế nhưng không quá 3 tháng với lãi suất 0%, thời hạn vay tối đa 12 tháng tại Ngân hàng Chính sách xã hội.”

Về việc kéo dài thời hạn cho người sử dụng lao động vay cũng được điều chỉnh từ tháng 6 theo quy định hiện hành đến hết tháng 12-2020 nhằm tạo điều kiện cho DN khó khăn do Covid-19 tiếp cận được vốn vay ban đầu là 16.000 tỷ đồng. Dự kiến, tổng số lao động được hỗ trợ là khoảng 3 triệu lao động.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, tính đến năm 2018, số lao động phi chính thức ở Việt Nam là 19,3 triệu người, chiếm 35,6% lao động có việc làm. Tỷ lệ lao động phi chính thức là 56,2%.Tiền lương bình quân của nhóm lao động phi chính thức chỉ có 4,8 triệu đồng/tháng, bằng 2/3 tiền lương của lao động chính thức là 6,9 triệu đồng/tháng.

Phú An